elbereth

"yemek yapmak seks gibidir, zevk almak için çok iyi olman gerekmez"

the food guide to love adlı filmden alıntıdır.

bir türlü atlatılamayan ve ülkemizde de etkileri büyük ölçüde görülen küresel ekonomik kriz ile ülkemizin içerisinde bulunduğu ekonomik sıkıntılar birleşince kredi borçları başta kredi kartı borçları olmak üzere ödenemez hale gelmiştir.
çalışmasının karşılığında elde ettiği ücret gelirinden başka imkanı bulunmayan işçiler, krizden en fazla etkilenen kesim olarak karşımıza çıkmaktadır. işçinin emeği karşılığında hak etmiş olduğu ücret geliri, borcun ödenmemesi nedeniyle icra takibi tehdidi altında kalmakta, sonuç olarak da işyerlerine maaşın belirli bir kısmının haczedilmesini öngören maaş haczi yazıları gitmekte, zaten başka kazanç kaynağı olmayan işçinin bir de almakta olduğu ücretin 1/4’lük kısmı haczedilerek icra dairesine ödenmektedir. maaşına haciz konulan işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi işin başka bir boyutunu oluşturmakla, burada maaş haczinin iş sözleşmesinin feshine neden olması incelenecektir.
maaşı haczedilen işçinin iş sözleşmesi feshedilebilir mi?
iş kanunu’nun 18. maddesinde düzenlenen ve iş sözleşmesinin fesih sebeplerinden olan “geçerli nedenler”; iş kanunu’nun 25. maddesi gereğince haklı nedenle derhal feshe (kıdemsiz ve ihbarsız feshe) neden olacak ağırlıkta bulunmamakla birlikte, işyerinin normal işleyişini ve yürüyüşünü bozan, iş görme borcunun gerektiği şekilde yerine getirilmesini engelleyen ve işyerindeki uyumu olumsuz yönde etkileyen hallerdir. işçinin sosyal açıdan olumsuz bir davranışı, toplumsal ve etik açıdan onaylanmayacak bir tutumu, işyerindeki üretim ve iş ilişkisi sürecine herhangi bir olumsuz etki yapmıyorsa geçerli sebep sayılamaz. başka bir anlatımla, iş ilişkisinin sürdürülmesinin işveren açısından önemli ve makul ölçüler içerisinde beklenemeyeceği durumlarda, fesih için geçerli nedenin bulunduğu kabul edilmelidir.
bu noktada, işçinin maaşına haciz konulmasının işyerinde olumsuzluklara yol açıp açmadığı ve giderek iş sözleşmesinin feshi için bir “geçerli neden” oluşturup oluşturmadığı hususu önem kazanmaktadır. zira, maaşa haciz konulması bir geçerli neden olarak kabul edilirse, bu takdirde işçinin işe iade hakkı bulunmadığı sonucu doğacak ve işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi hukuken korunmuş olacaktır.
uygulamada, işverenlerin maaşı haczedilen işçinin iş sözleşmesini geçerli nedenle feshettiği görülmektedir. bu durumda işçiye ödenmesi gereken kıdem ve ihbar tazminatları da ne yazık ki icra ve iflas kanunu hükümleri gereği, borcu tamamlanana kadar icra dairesine ödenmelidir. varılan noktada, işçinin maaşına haciz konulmuş, bu sebeple işten çıkartılmış, üstelik kıdem ve ihbar tazminatlarının önemli bir kısmı da (genellikle de tamamı) borca mahsuben icra dairesine yatırılmış, işinden olan işçi bir de beş parasız kalmıştır.
burada menfaatler dengesini sağlamak gerçekten zordur. bir tarafta, borçlarını tek kazanç kaynağı olan ücret geliriyle ödeyemeyen işçi bulunmaktadır. bu işçinin maaşına haciz konulması, işyerinde bu olayın öğrenilmesi ruhsal durumunu olumsuz yönde etkilemektedir. diğer tarafta, maaşına haciz konulan işçinin isteksiz, moralsiz ve verimsiz çalışması nedeniyle zarar gören ve iş kaybına maruz kalan, üstelik bu gibi maaş haczi yazıları nedeniyle muhasebe ve personel uygulamaları yükü artan işveren bulunmaktadır. verimsiz bir işçinin iş sözleşmesinin sürdürülmesi beklenemeyeceğinden, işveren açısından belli bir süre sonra iş sözleşmesinin feshi yoluna gitmesi kaçınılmaz bir hal alacaktır.
yargıtay ne düşünüyor?
bu tabloda mahkemeler de menfaatler dengesini sağlamakta güçlük çekmektedirler. yargıtayımız yerleşik görüş olarak işçinin maaşına haciz konulması nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilmesini kaideten bir “geçerli neden” olarak kabul etmektedir. bununla birlikte, dengeyi sağlamak adına haciz konulmasını başlı başına bir fesih sebebi saymamakta, maaş haczinin işyerinde olumsuzluklara yol açmasını, objektif bir bakış açısı altında işyerinin örneğin muhasebe veya hukuk servisinde önemli zaman kaybına neden olacak şekilde çalışma sürecinin veya işyeri organizasyonunun olumsuz yönde etkilenmesini de aramaktadır. ancak bu şartların varlığı halinde işçinin maaşına haciz konulmasını, geçerli bir fesih nedeni olarak kabul etmektedir.
maaşına haciz konulan işçiyi gelirinden yoksun bırakacak şekilde iş sözleşmesinin sona erdirilmesi olgusuna koşulsuz bir şekilde üstünlük tanınmamalı, diğer taraftan da, maaşına haciz konan işçinin verimsiz çalışmasının yanı sıra muhasebesel anlamda işverene ek yükler yüklenmesine sebep olması da göz ardı edilmemelidir. maaşına haciz konan işçinin bu durumunu düzeltebilmesi için imkanlar araştırılmalı, düzelmesi mümkün değilse o zaman iş sözleşmesinin sona erdirilmesi yoluna gidilmeli ve işyerindeki çalışma düzeninin korunması amaçlanmalıdır.
yargıtayımızın yerleşik görüşü dengeyi sağlama çabası açısından isabetli olmakla birlikte, fesih öncesi aradığı şartlar bakımından eleştiriye açıktır. şöyle ki:
yargıtayımızın, işçinin maaşına haciz konulmasını başlıbaşına fesih sebebi olarak kabul etmemesi isabetlidir. gerçekten, maaşına haciz konulan işçinin bir de işsiz bırakılmasını işçinin korunması ilkesi ve 4857 sayılı iş kanunu’nun amacı ve ruhuyla bağdaştırmak mümkün değildir. diğer taraftan, maaşına haciz konulan işçinin ilelebet istihdam edilmesinin işverenden beklenmesi de doğru olmayacaktır.
yargıtayımız kararlarında maaş haczinin fesih sebebi olarak kabul edilmesini, ancak bu durumun işyerindeki üretim ve iş ilişkisi sürecine herhangi bir olumsuz etkide bulunması şartına bağlamıştır. bu olumsuz etkiyi de, objektif bir bakış açısı altında işyerinin, örneğin muhasebe veya hukuk servisinde önemli zaman kaybına neden olması şeklinde açıklamaya çalışmaktadır. keza, “davalı işverenin muhasebe servisinde görevli çalışan, mesaisini davacı işçinin borçları ve hakkındaki icra işlemleri nedeni ile bu işlemlere harcamıştır, işverenin büyük bir işletme olarak bu işlemler için personel istihdam etme zorunluluğu yoktur. keza hakkında icra takibi ve borcu çok olan personelin çıkarılması, işyerinde olumsuzluklara yol açma olgusuna göre eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmez.” diyerek maaş haczinin ancak muhasebesel ya da hukuksal anlamda iş yükünü artırması halinde işyerinde olumsuzluklara yol açtığını belirtmektedir.
maaş haczi yazılarına verilen cevaplar ve uygulamaların muhasebenin ya da avukatların iş yükünü artırdığını ve bu durumun işyerinde olumsuz etki yarattığını söylemek doğru olmayacaktır. önemli olan, işçinin içinde bulunduğu durum nedeniyle performansında bir azalmaya sebep olup olmadığı, işyerinde verimin düşmesine yol açıp açmadığı ve davranışlarında bir olumsuzluk bulunup bulunmadığına bakmak gerekecektir. çünkü işçinin maaşına haciz konmasının, borcun biran önce ödenmesi için işçiyi daha verimli çalışmaya yönlendirecek bir etkisi de bulunmaktadır. zaten borç altındaki işçinin, bir de işini kaybetmemek için daha bir canla başla çalışması, işini kaybetmemek için daha dikkatli davranması hayatın olağan akışına daha uygun düşmektedir. bu nedenle maaş haczinin fesih sebebi olarak kabul edilebilmesi için, işçinin verimsizliği ve davranışlarında olumsuzlukların aranması daha hakkaniyetli bir çözüm olacaktır.
yargıtayımız kararlarında, maaşına haciz konulan işçinin iş sözleşmesinin feshinden önce ihtar çekilerek, borç durumunu düzeltmesi konusunda uyarılması gerektiğini belirtmektedir. kararlarda örneğin, “dosya içeriğine göre davalı şirket genel müdürlüğünce ücret ve diğer alacakları üzerine haciz konulan personelin durumlarını düzeltmeleri konusunda 16.3.2004 ve 10.1.2007 tarihli iki adet genelge yayınlandığı, işverenin özellikle hakkında icra takibi ve borcu çok olan işçilerin iş sözleşmesinin feshi yoluna gittiği, genel bir uygulama yapmadığı, davacıya da iş sözleşmesi feshedilmeden önce çalışma huzuru ve verimliliğin sağlanması açısından ücreti üzerindeki hacizleri 2 aylık süre içerisinde kaldırılması gerektiği yönünde uyarıda bulunulduğu, buna rağmen davacı ücreti üzerindeki hacizleri kaldırmaya yönelik işlem yapmadığı sabittir.” denilerek işveren tarafından yapılan fesihler geçerli kabul edilmekte ve işe iade talepleri reddedilmektedir (yarg. 9. hd’nin 02.02.2009 tarih ve 2800/9800e, 2009/1012k sayılı kararı).
oysa işçinin borçlarını kapatması için ihtar verilmesi bir çözüm değildir. zaten işçinin borçlarını kapatabilmesi imkanı olsa, maaşına haciz uygulanmasının devam etmesini istemeyecektir. işçiye ihtar verilerek, üstelik örnekteki kararda yazılı şekilde, iki ay gibi kısa bir süre verilmesi gerçekçi değildir. bu nedenle, yargıtayımızın söz konusu ve buna benzer kararlarına katılmadığımızı belirtmeliyiz.
çözüm ne olmalı?
maaşına haciz konan işçi, borcunu kapatmak için başka bir gelir kaynağına ihtiyaç duymaktadır. zaten hakkında icra takibi yapılan işçiye hiçbir bankanın kredi vermeyeceği de bir gerçektir. burada yapılması gereken; işçiye durumunu düzeltmesi için ihtar vermek yerine, işverenin iyi ilişkiler içerisinde olduğu bankadan, işvereni külfet ve yükümlülük altına sokmayacak şekilde, borcu tutarında veya önemli bir kısmı tutarında kredi kullandırılmasını sağlamaya çalışmak, bu suretle maaş üzerindeki haczin kaldırılmasını sağlayarak işçiye düzenli bir ödeme planı hazırlaması için uygun zemini oluşturmaktır. işverenin ticari ilişki içerisinde bulunduğu bankaya nüfuzunu kullanmak suretiyle işçiye kredi sağlanabildiği bilinmektedir. banka, iyi ilişkiler çerçevesinde yetkiler dahilinde bu gibi kredi kullanımlarına müsaade edebilmektedir. işverenlerin, bu gibi imkanları değerlendirmesini aramak daha gerçekçi bir çözüm olabilir.
diğer yandan, işvereni buna mecbur tutmak da doğru olmayacaktır. özellikle ödemeleri konusunda ihmalkar davranan işçi için işverenin nüfuzunu kullanması ya da aracı olması, işvereni ileride zor durumda bırakabilir. bu nedenle, işverenin işçiye yardımcı olması konusunda aranacak kriterleri esnek bir şekilde belirlemekte yarar bulunmaktadır. bu çözüm yolunu, yargıtayımızın belirlediği diğer esaslarla birleştirerek feshin geçerliliğinin denetlenmesini, daha uygun bir çözüm olarak görmekteyiz.
sonuç olarak; maaşına haciz konan işçiye öncelikle ihtar verilerek durumunu düzeltmesi konusunda uyarılmalı, bu konuda bankadan kredi alınması gibi kaynak yaratmak konusunda işçiye yardımcı olunmalı, muhasebe ve hukuk bölümlerinin iş yükünün arttığı kriteri yerine işçinin maaş haczi nedeniyle veriminde, performansında düşüş ve davranışlarında olumsuzluklar olup olmadığına bakılarak feshin geçerli olduğuna karar verilmeli ve bu esaslara göre sonuca gidilmelidir.
diğer taraftan, bankalara da iş düşmektedir. çok sayıda alacaklısı ve yüksek miktarda borcu olan işçinin ücretin 1/4’üyle bu borçları ödemesi mümkün değildir. eğer gayrimenkul sahibi de değilse, bankaların borçlarını tahsil etmesi hiç mümkün hale gelmeyecektir. bu nedenle, borçların tamamı kadar kredi sağlanmalı ve bunu vadeye yayarak tek bir taksit ödemesi haline getirilerek ödeme imkanı yaratılmalıdır. bu takdirde, borcun tahsil kabiliyeti de artırılmış olacak, ayrıca, istihdamın sürekliliğiyle iş barışı ve verimlilik artışı da sağlanmış olacaktır.

ibraname uygulamada işçi ve işveren ilişkisi sona edilirken sıkça kullanılan bir sözleşmedir. ibraname alacaklı durumunda bulunan işçinin borçlu durumundaki işverene karşı sahip olduğu bir veya birden fazla alacağını ortadan kaldıran sözleşme olarak tanımlayabiliriz.

bk. madde 420 den önce ibraname konusundaki boşluklar yargıtay içtihatları ile giderilmekteydi. yargıtay içtihatları ile düzenlenen yasa boşluğunun büyük bölümü bk madde 420 ile düzenlenmiş ve açıklığa kavuşmuştur.

bk madde 420 ile ibranamenin sözleşme olduğu açıkça yer almıştır. yine madde ile ibranamenin şekli içeriği, ödemenin banka aracılığı ile eksiksiz yapılması gerektiği, hakkın gerçek tutarını ihtiva etmeyen ibra sözleşmelerinin ve beyanın makbuz niteliğinde olduğu, işçinin diğer yakınlarının düzenlediği ibranamelerin bile bk 420’ deki şartlara haiz olması gerektiği gibi pek çok hususta düzenlemeye yer verilmiştir. kısaca belirttiğimiz bk madde 420 ile ibranamenin düzenlenmesine ilişkin şartları incelediğimizde ibranamenin geçerliliğinin bir takım düzenlemelere tabi olduğu görülmektedir. şöyle ki ;

işçinin işverenden alacağına ilişkin ibra sözleşmesinin yazılı olarak yapılması şekil şartına bağlanmıştır.
diğer bir şart ise ibra konusu alacağın türü ve miktarının tek tek sayılması ve belirtilmesi gerekliliğidir. bu şekilde düzenlenmeyen ibranameler geçerli sayılmayacaktır.

ibranamede belirtilen işçi tarafından hakkedilen tutarın banka aracılığı ile noksansız olarak yatırılması gerekir. bankaya noksansız olarak yatırılmamış ve veya ödemeden sonra düzenlenen ibranameler ise geçersizdir.

ibranameninim düzenlenme zamanı olarak ise sözleşmenin sona ermesinden itibaren en az bir aylık sürenin geçmesi gerekir. söz konusu şart ile iş sözleşmesi düzenlemeden önce veya hemen sonra ibraname alma yoluna gidilmesi önlenmek istenmiştir.

ibraname düzenlenirken bk 420 ile getirilen şartlara uyulmaması halinde ise ibranameler kesin olarak hükümsüz olacaktır. kesin olarak hükümsüz olan ibranamelere karşı ise işçinin alacak talep hakkı devam edecektir.

ibranamenin tutar içermesi ve tutarın gerçek alacağı göstermemesi halinde ise ibraname hükümsüz ancak makbuz niteliğindedir. işçinin hakkettiği tutarın tam olarak ödenmemesi halinde makbuz niteliğindeki ibraname, işçinin ödenmeyen veya eksik ödenen tutarı istemesine engel teşkil etmeyecektir.
bk madde 420’ den önce yargıtay içtihadı ile düzenlenen ibranamenin işçinin alacağının tamamını içermemesi halinde makbuz niteliğinde olması, işçinin alacaklarının tek tek sayılması gerekliliği gibi hususların düzenlediği açıkça ortadadır.

ibranamenin sözleşmenin feshinden itibaren bir aylık sürenin geçmesi ile düzenlenmesi gerektiğine ilişkin bk madde 420, uygulama açısından yenidir ve düşündürücüdür. bir ay sonra düzenlenecek bir ibraname açısından işverenin ibranamedeki tutarı işçiye ne zaman ödemesi gerektiğine ilişkin belirli bir düzenleme getirmemesi nedeni ile hiç şüphesiz her iki taraf içinde uygulamada zorluklar meydana gelecektir.

işveren açısından ise ibranamenin makbuz niteliğinde sayılmasına ilişkin düzenleme ise işverenin yaptığı ödemeyi tekrar yapmayacağı içinde önemli ve faydalı ve kolaylık sağlayıcı niteliktedir.

işbu entri vd. kendimden üçüncü şahıs olarak bahsedecek kadar şizofren olmadığımdan kurallara aykırı içerik barındıracaktır. ceo isterse silebilir, dükkan kendisinin, söz küsmeyeceğim.

dünya gazetesi’nin özel isteği üzerine yazmış olduğum makaleleri sizlerle paylaşıp üzerine bir de dedikodu malzemesi oluyorum ya, daha ne diyeyim, yıldıramayacaksınız fakat beni, onurlu mücadeleme devam edeceğim.

tamam ya link atarım bundan sonra...

keloğlan mizacında bir adamın parti başkanlığı yapabileceğini düşünmek zaten abesti, independence’a katılıyorum, yeni mi aklınıza geldi?

bazen de sevgiliyle yaşanan diyaloglardır.

sevgili : hayatım, nat geo wild açar mısın?
ben : kaçıncı kanaldaydı?
sevgili : 395
ben : vayy ezbere de biliyorsun hee...
sevgili : bilmem mi bebeğim, ben hep bu kanalı izliyorum.
ben : ama hayatım 395’de fashion tv var, ne diyim şimdi ben sana...
sevgili : hadi ya, digitürk kanal numarasını değiştirmiş yeaa...

ardından kahkaha ve şakalaşmalarla devam anlar...

sabah gözüm yarı açıkken başlıklara baktığımda "robin williams’ın düğünü" olarak okuduğum ve sallamadığım, ofise gelip "ölümü" olduğunu anlayınca sabah sabah boğazımı düğümleyen olaydır.
robin williams tabii ki çok yetenekli, onunla büyüdük, o da bizimle yaşlandı...oyunculuğu tartışılmazdı...
ama ölüm şekli, insanı dehşete düşürüyor bir anda. hani diyoruz ya her şeyi var, herkes seviyor, allahından daha ne istiyor. ama insanın her şeyi olunca artık ihtiyaç duyduğu bir şey kalmayınca yaşamanın da manası kalmıyor, kaprislerle başlayıp, depresyona evrilip, intiharla sonuçlanan bir süreç...
uzun lafın kısası, tüketmemek lazım hayatı...

telefon konuşmam iznim haricinde, bilişim ortamında alenen deşifre edildiğinden ciddi bir manevi tazminat alabileceğimi de düşünüyorum mesela şu an, öğren, tanı, bil...ayağını denk al, ha ha ha...

ne demiş nazım...

"rakı!!! bu meret öyle bir merettir ki, acıyla içilir, tatlıyla içilir, neşeyle içilir, ağlayarak içilir, kavunla içilir, peynirle içilir, ikisi beraber çok güzel içilir, yemekle içilir, suyla içilir, susuz içilir, sodayla içilir, şalgamla içilir... ama, işte bir tek salakla içilmez...."

tanım : muhabbeti güzel insanlarla içilmesi gereken içkidir.

"dolma sarmak ne ki" diye düşündüren başlıktır zira dolma doldurulur, sarma sarılır, önce kavramları oturtalım ardından yorum yapmamız daha sağlıklı olacaktır.

biz küçükken pkk’ya verilen sıfattı tabii şimdi o köprünün altından çok sular aktı, türk ve kürt’ün kardeş olması ne demek, allah muhafaza, ayrışmaları lazım ki projeler gerçekleşsin...

arabada radyoda bir kaç kez dinleyip pek hazzetmediğim şarkıdır.
ancak şu an klibine denk gelip, tarkan’ın leopar desenli yeleğini görünce o azıcık hazzetme duygumu da kaybettim sanırım. yapma bebeğim ya, giyme şöyle şeyler alenen, hiç hoş değil, deri neyine yetmedi de leopara bulaştın sen?

aşağıdakileri düşündüren başlıktır:
- hangi sevgiliyle ilk dans edilen müzik? ilk mi, son mu, en mi vs.?
- ben neden hiçbirini hatırlamıyorum?
- acaba hiçbiriyle hiç ilk dans etmedim mi bak onu da hatırlamadım.
- neden romantizme bu kadar uzağım, bak yine kendimi kötü hissettim...

saçmalamayın allah aşkına, tabii ki türkiye'dir, asıl akın avrupa'dan türkiye'ye olacaktır, siz hala yok almanya yok bilmem ne, nankörsünüz yeminle.

cancağızım (bkz: independence)'a daha önce de söylediğim gibi olmaması gereken özellik, bence.

neden çünkü insanlar rahat hareket edebilmek istiyorlar, ne zaman girdi, ne zaman çıktı bilinmesin, belki mesajı görsün cevap vermesin, karşısındakinin de bunu ruhu duymasın istiyorlar, ama böyle olunca öyle olmuyor, duydun mu indieeeee...

olmayan yaştır.

ya da olmamalı yaştır.

yine de bilimsel ve sosyolojik verileri bir yana bırakıp fikir yürütmek gerekirse erkek için 45, kadın için 35'tir.

bir gece bir türkü barda binlik rakıyı devirdikten sonra yan masanın ısrarıyla normalde tüketmediğim çaydan bir yudum almamla midemin alt üst olması gibi kötü bir deneyimim varken bir daha asla yapmayacağım eylemdir.

izmir'de çok yapan varmış bunu derler, şehir efsanesi midir bilinmez.

(bkz: alca seltzer) içip uyunursa sabaha zımba gibi kalkılabilir, mide bomzaya gerek yok dostum.

(bkz: ağlarsa anam ağlar)

harika bir ajda pekkan şarkısıdır.

http://www.youtube.com/watch?v=OeOfxjgExXk

ekonomik olarak kendi kendine yetme durumunu ifaden eden deyimdir.
bu insanlar genelde hayatlarını hiç kimseye muhtaç olmamak ve kendilerine ait bir hayat kurmak üzerine çaba sarf etmişlerdir.
kendi yağıyla kavrulmak bir taraftan büyük lükstür, kimseye eyvallahınız yoktur, kimseyi dinlemek, kimsenin ağız kokusunu çekmek zorunda değilsinizdir.
diğer taraftan çok yıpratır tek başına bir hayat, yıllar içinde öyle ya da böyle ekonomik olarak toparlansanız da bir bakarsınız ki koşmaktan yorulmuşsunuz.