(bkz: macır sözlük).
(bkz: balkan türkleri sözlüğü).
(bkz: macır sözlüğü).
(bkz: balkan türkleri sözlüğü).
(bkz: balkan türkleri sözlük).
(bkz: balkan türkleri sözlüğü).
(bkz: balkan türkleri sözlüğü).
(bkz: balkan türkleri sözlüğü).
(bkz: balkan türkleri sözlüğü).
(bkz: balkan türkleri sözlüğü).
(bkz: balkan türkleri sözlüğü).
(bkz: balkan türkleri sözlüğü).
30 kasım 2011 tarihinde tbmm’de yapılan toplantıdır. bu toplantı ile ilgili, aşağıda web adresi verilen sitedeki, detaylar içeren yorum şöyledir:
“muhacirler kaybedilmiş toprakların aziz hatıralarıdır. rumelililer evlad-ı fatihan’dır”. birçoğunuzun bildiği gibi bu söz kendisi de bir balkan göçmeni olan türkiye cumhuriyeti’nin kurucusu yüce önder mustafa kemal atatürk’e ait. hayatı boyunca balkanlar’ı unutmayan, balkanlar’la ilgili her haberde, her şarkıda, her sözde gönül sazı titreyen atatürk, rumelililer’in tbmm çatısı altındaki muhteşem buluşmasını görseydi kimbilir nasıl mutlu olurdu. ak parti izmir milletvekili, dışişleri komisyonu üyesi, türkiye-arnavutluk dostluk grubu başkanı ve balkan stratejik araştırmalar merkezi (basam) başkanı rifat sait’in ev sahipliği yaptığı toplantıya türkiye genelinde ve balkan ülkelerinde faaliyet gösteren 156 balkan derneği temsilcisi, ak parti kayseri milletvekili pelin gündeş bakır, ak parti bursa milletvekili mustafa kemal şerbetçioğlu, mhp bursa milletvekili necati özensoy, kosova’nın ankara büyükelçisi bekim sejdıu, karadağ’ın ankara büyükelçisi ramo bralic, moldova ve bosna hersek’in fahri konsolosları, konak belediye başkanı hakan tartan, buca eski belediye başkanı cemil şeboy ve milli halterci halil mutlu katıldı. birbirinden değerli isimlerin kürsü aldığı toplantıya, akademik çevrelerin yakından tanıdığı bir isim, sevgili prof. dr. koray başol hoca moderatörlük yaptı. chp’nin büyük grup salonunda gerçekleştirilen toplantıda yürekler balkanlar’da yaşayan türk soylular için attı, sorunlar konuşuldu, çözüm yolları arandı, tbmm çatısı altında ilk defa bu kadar geniş katılımlı bir buluşma gerçekleştirildiğine vurgu yapıldı.
beyin fırtınası
ev sahibi sıfatıyla kürsüye çıkan, mutluluğu sözlerinden ve gözlerinden okunan rifat sait’in; “kendisi de bir balkan göçmeni, olan türkiye cumhuriyeti’nin kurucusu mustafa kemal atatürk’ün eseri tbmm’de balkanlar’ı konuşmak bana hem gurur veriyor, hem de duygulandırıyor. kaybedilmiş toprakların aziz hatırası sizlerin her işin altından kalkacağınıza inancım tamdır. balkanlar için yapılan bütün beyin fırtınalarına destek olacağız. yapılacak her olumlu işte bizim de payımız olacak” sözleri alkış tufanına yol açtı. sait’in ardından kürsüye gelen her isim de aynı heyecanı ve mutluluğu gözlemlemek mümkündü. bütün konuşmaların ortak noktası ise balkan kökenli vatandaşların birlik ve beraberlik içinde olması gerektiğiydi. balkan dünyasını tbmm çatısı altında ve kenetlenmiş olarak görmek ise günler süren hazırlıklara ve yorgunluklara değdi diye düşünüyorum. umarım bu buluşma bir milat olur. yurtiçindeki ve yurtdışındaki rumelililer birlik ve beraberlik içinde türkiye ve dünya gündemine damga vuracak proje ve faaliyetlere imza atarlar. unutmayalım muhtaç olduğumuz kudret, damarlarımızdaki asil kanda mevcuttur…
balkan kökenlilerin sorunlarının dosya halinde başbakan recep tayip erdoğan’a sunulacak".
(kaynak: balkangunlugu.com)
yazılmasına ve geliştirilmesine ihtiyaç duyulan bir sözlüktür. hem çeşitli devletlerin yönetimi altında hâlen balkan coğrafyasında yaşayan türklerin, hem de daha önce ilk yurtları olan anadolu’ya göç etmiş muhacir balkan türklerinin (mâcırlar) dil yapılarının ve kullandıkları orijinal sözcüklerin zamanla kaybolmaması için, dokümantasyon açısından son derece yararlı olabilecek bir sözlüktür. aslında balkan türkleri’nin kullandığı türkçe sözcükler/söyleniş biçimleri oğuz/kıpçak türkçesi’ne ve türkmen-yörük türkçesi’ne ait olup yüzyıllarca orijinal kalmıştır ve türkçenin genel yapısının korunması için de yaşatılmaları elzemdir.
örnek bir balkan türkleri sözlük çalışması (mâcır sözlük çalışması):
adana ve çevresinde yaşayan balkan kökenli türklerin sık kullandığı sözcükler ve söyleniş biçimleri, mâcır sözlüğü
(yararlanılan kaynak: özlem ilaslan- erciyes üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü. türk dili ve edebiyatı anabilim dalı yüksek lisans tezi: "adana ili yüreğir ve yöresi göçmen ağzi ( inceleme - metinler - sözlük )-eylül 2005)
sözcüklerin kökeni, anadoluya en fazla göçün yaşandığı günümüz bulgaristan topraklarındaki eski türk şehirleri (deliorman, rusçuk, şumnu vd.) olmakla beraber, genel balkan/trakya ağzını ve sözcüklerini yansıtmaktadır. sesli harflerin (özellikle a ve e) uzatılması iki nokta üstüste (:) ile belirtilmiştir.
- a -
a: =ağa.
aga=ağabey.
abbe =habibe.
aber =haber.
a:bil =habil.
abu =abla.
acep =acaba
acı =hacı.
acık =azıcık.
acik =azıcık.
aççe =hatice.
açıve: =açıver.
adamna: =adamlar.
adi =haydi.
aftala:ca =haftalarca.
agkat: hakikat, hakikaten.
(h)akkı =hakkı.
ala =hala.
alay =halay.
alektirik =elektirik.
alıcıla: =alıcılar.
alka =halka.
amelsiz =gözü doymaz, pisboğaz.
amelet =ameliyat.
amır =hamur.
angi =hangi.
ani =hani.
annad =anlat.
annade: =anlatıyor.
anne =babaanne, anneanne.
anteri =entari, gömlek
a:ret =ahretlik, kızların en yakın arkadaşı sırdaşı.
arkamsıra =arkamdan.
arman =harman.
asan =hasan.
atej =ateş.
ava =hava.
ava, hava: havva (kadın adı).
avay =onaltı kiloluk ağırlık.
avır =ağır
avşam =akşam
avşam ekme: =akşam yemeği.
avşamnayın =akşamleyin.
avul =evin önündeki geniş alan, avlu, ön bahçe.
ayakça =ayakta
ayakkapla: =ayakkabılar.
ayır =hayır
ayırsız =hayırsız.
aylâ =hâlâ (henüz anlamında).
- b -
ba: =bağ .
bakem = bakayım .
bakerí = bakıyor.
bakır =metal kova.
bakırcık = küçük bakır.
basamak = merdiven.
bayramcalık = bayramlık.
bazlanbaç =bazlama .
beki =belki .
berabe: =beraber.
bete: =beter.
bıcı =civciv.
bırakırla: =bırakırlar.
bıza: =buzağı.
bi =bir.
bile =birlikte, beraber .
bilem = bile.
bilen = bile.
bilenzik = bilezik .
bilmerím = bilmiyorum.
biribirimizi = birbirimizi .
birinde = bir keresinde.
bitirdinen = bitirince.
bitta: =bir daha .
biyen = beğen (örnek: “çog biyendile: tobunu”).
biz = deliksiz iğne, iğneye yer açan alet (bızıklamak/biziklemek= ehil ve yetkin olmadığı halde bir yeri, cihazı kurcalamak).
boba = baba.
bo:ça = bohça.
bozantı = pozantı .
böbek: =bebek (örnek: “kimin böbe: bu?”).
buba = baba .
bu:day = buğday.
bü:le = böyle (örnek: “vay bü:le hic ıştınme:”)
bunna: =bunlar .
burey =buraya .
buynuz = boynuz.
bübe: =biber .
örnek bir balkan türkleri sözlük çalışması (mâcır sözlük çalışması):
adana ve çevresinde yaşayan balkan kökenli türklerin sık kullandığı sözcükler ve söyleniş biçimleri, mâcır sözlüğü
(yararlanılan kaynak: özlem ilaslan- erciyes üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü. türk dili ve edebiyatı anabilim dalı yüksek lisans tezi: "adana ili yüreğir ve yöresi göçmen ağzi ( inceleme - metinler - sözlük )-eylül 2005)
sözcüklerin kökeni, anadoluya en fazla göçün yaşandığı günümüz bulgaristan topraklarındaki eski türk şehirleri (deliorman, rusçuk, şumnu vd.) olmakla beraber, genel balkan/trakya ağzını ve sözcüklerini yansıtmaktadır. sesli harflerin (özellikle a ve e) uzatılması iki nokta üstüste (:) ile belirtilmiştir.
- a -
a: =ağa.
aga=ağabey.
abbe =habibe.
aber =haber.
a:bil =habil.
abu =abla.
acep =acaba
acı =hacı.
acık =azıcık.
acik =azıcık.
aççe =hatice.
açıve: =açıver.
adamna: =adamlar.
adi =haydi.
aftala:ca =haftalarca.
agkat: hakikat, hakikaten.
(h)akkı =hakkı.
ala =hala.
alay =halay.
alektirik =elektirik.
alıcıla: =alıcılar.
alka =halka.
amelsiz =gözü doymaz, pisboğaz.
amelet =ameliyat.
amır =hamur.
angi =hangi.
ani =hani.
annad =anlat.
annade: =anlatıyor.
anne =babaanne, anneanne.
anteri =entari, gömlek
a:ret =ahretlik, kızların en yakın arkadaşı sırdaşı.
arkamsıra =arkamdan.
arman =harman.
asan =hasan.
atej =ateş.
ava =hava.
ava, hava: havva (kadın adı).
avay =onaltı kiloluk ağırlık.
avır =ağır
avşam =akşam
avşam ekme: =akşam yemeği.
avşamnayın =akşamleyin.
avul =evin önündeki geniş alan, avlu, ön bahçe.
ayakça =ayakta
ayakkapla: =ayakkabılar.
ayır =hayır
ayırsız =hayırsız.
aylâ =hâlâ (henüz anlamında).
- b -
ba: =bağ .
bakem = bakayım .
bakerí = bakıyor.
bakır =metal kova.
bakırcık = küçük bakır.
basamak = merdiven.
bayramcalık = bayramlık.
bazlanbaç =bazlama .
beki =belki .
berabe: =beraber.
bete: =beter.
bıcı =civciv.
bırakırla: =bırakırlar.
bıza: =buzağı.
bi =bir.
bile =birlikte, beraber .
bilem = bile.
bilen = bile.
bilenzik = bilezik .
bilmerím = bilmiyorum.
biribirimizi = birbirimizi .
birinde = bir keresinde.
bitirdinen = bitirince.
bitta: =bir daha .
biyen = beğen (örnek: “çog biyendile: tobunu”).
biz = deliksiz iğne, iğneye yer açan alet (bızıklamak/biziklemek= ehil ve yetkin olmadığı halde bir yeri, cihazı kurcalamak).
boba = baba.
bo:ça = bohça.
bozantı = pozantı .
böbek: =bebek (örnek: “kimin böbe: bu?”).
buba = baba .
bu:day = buğday.
bü:le = böyle (örnek: “vay bü:le hic ıştınme:”)
bunna: =bunlar .
burey =buraya .
buynuz = boynuz.
bübe: =biber .
(bkz: balkan türkleri sözlüğü)
(bkz: balkan türkleri).(bkz: balkan kökenli türkler).
(bkz: balkan türkleri).
(bkz: balkan türkleri).
halen balkan coğrafyasında yaşayan türkleri ve anadolu’da yaşayan balkan kökenli türkleri (mâcırlar) kapsamaktadır. hepsinin dil yapısı (ağız, şive) ve kültürleri, küçük farklılıklar içermekle beraber birbirine yakındır.
(bkz: balkan türkleri).
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?