ömer hayyam

hayyam’a kötü sıfatlar sarfedenlere de en güzel cevabı kendisi vermiş :

dünya üç beş bilgisizin elinde;
onlarca her bilgi kendilerinde.
üzülme; eşek eşeği beğenir:
hayır var sana kötü demelerinde.

beynin işleyişinden büyük sır veren bir rubai daha :

nerde yüreği tertemiz uyanık insan?
nerde güzel düşünceler ardında koşan?
herkes kendi kafasının kulu kölesi:
hangi tanrının kulu, nerde o kahraman?

(bkz: rubaiyat)

sözcükleri şarap şişesinde dans ettiren adam.

(bkz: ayaga kalk uyumak icin onumuzde sonsuzluk var)

sabahattin eyüboğlunun da değindiği gibi ömer hayyam, birçok rubaiye isim babalığı yapmıştır.
kimilerinin hayyamı tanrı tanımaz ya da günahkar olarak tanıyıp bilmesine yol açan algıda, kendi rubaiyatından çok, onun adıyla sunulmuş dörtlükler yatar.

hadis-i şeriflerle karşılaştıracak ya da kıyaslayacak değilim elbette ama insanı güzel ya da anlamlı olandan uzaklaştırmak için yapılan eylemlerdeki gibi,bu, algıların ötesine geçmiş şahsiyetin de yüzyıllar sonrasına uzanabilmesini engellemek için bu takım karalamalara başvurulmuştur.

o yüzden okuduğumuz rubailerini gerçekten anlamlı kılmak istiyorsak şöyle bir kimliğine yakınlığını test ettikten sonra okumakta fayda var.
rubaiyatı da kirletmemek gerek.

#269953

sadece şu dörtlügü bile ince zekasını gözler önüne sermeye yetmektedir.

sadece şarapla ve rubaiyileriyle anılması haksızlık olan bir zattır. zira kendisi süper bir matemaktikçi, şahane bir astronomi dehası, feylosof, şair, alim, vs. vs.dir. ayrıca, yazdığı bir cebir eserinde bilinmeyen sayıyı göstermek için arapçadaki şey terimini kullanmış; ispanyolların ilmi eserlerine xay olarak geçen bu kelime zamanla kısaltılarak ilk harfi olan x ile anılır olmuş; tüm dünyada da bilinmeyen sayının simgesi olarak kabul edilmiştir. böyle de taşaklı bir abidir. saygı duyarım.

sevgilisi ile geçirdiği son gecesinin ertesinde;

"sevgilinin yanında yapayalnızdın hayyam!
şimdi sığınabilirsin ona, artık gitti madem."

ona göre semerkant, dünyanın güneşe dönük en güzel yüzüdür.

sultan melikşah için celali takvimini hazırlamıştır.celali takviminin mucididir.

’irmaklarından şaraplar akacak’ diyorsun
cennet-i alâ meyhane midir?
’her mümin’e iki huri’ diyorsun
cennet-i alâ kerhane midir?

istanbul beyoglunda bir sokagin adi. (bkz: galatasaray lisesi)nnin oradan baslar assagi dolapdere ye iner. adina yakisan bir sokaktir, assagi inerken solunuzda pano sarap evi, cumhuriyet meyhanesi, ghetto kalir solunuzda ingiliz konsoloslugu. alt gecitten sonrasini gece 12 den sonra gecmek tavsiye edilmez. (bkz: extreem sports)

çekmeyiz aşağılık dünyanın gamını,
özleriz gül rengi şarabın canını,
şarap dünyanın kanı, dünya ise kanlımız,
niçin içmeyelim kanlımızın kanını..

amin maalouf’un semerkant adlı eserinde hayatıyla ilgili pek çok bilgi edinebileceğimiz nadide şahsiyet.

eserlerinden bazıları şunlardır:
abdurrahman el neseviye cevab (hak teâlâ’nın alemleri yaratmasının ve insanları ibadetle yükümlü kılmasının hikmeti)
nizamülmülk (biyografisi)
eş’arı bil arabiyye (rûbailer)
fil mutayat (ilim prensipleri)
ziyc-i melikşahi. (astronomi ve takvim)
müşkilat’ül hisab. (aritmetik)
kitabün fi l burhan ül sıhhat ı turuk ül hind. (geometri)
risaletün fi berahin il cebr ve mukabele. (cebir ve denklemler)
newruzname (takvim ve yılbaşı tespiti)
ilm-i külliyat (genel prensipler)
risaletün fi şerhi ma eşkele min musaderat(öklid’in bir probleminin çözülmesi metodu üzerine)
risaletün fi vücud (felsefede ontoloji)
muhtasarun fi t tabiiyat (fizik)
risaletün fi l kevn vet teklif (felsefe)
fil cevab selaseti mesâil ve fi keşfil hicab (üç meseleye cevap ve alemde zıtlığın zorunlu olması üzerine)

cennette huriler varmış, kara gözlü
içkinin de ordaymış en güzeli
desene biz çoktan cennetlik olmuşuz
bak bir yanda şarap, bir yanda sevgili..

bazı anonim rubailer ve dörtlükler başka dönemlerde yazıldıkları bilinmelerine rağmem ömer hayyam adı altında toplanmıştır. aşağıda yazılı olanlarda ömer hayyam ın yazdığı söylenmektedir. kitabün fi l burhan ül sıhhat ı turuk ül hind le geometri alanında da söz sahibi olan hayyam ın yazmış olma olasılığı yüksektir. o yazsın yazmasın müthiş birşey;

bir çember çizsek, merkezinde sen, çevresinde ben olsam
ben döndükçe seni, sen döndükçe beni görsen
acılar teğet, mutluluklar kiriş olsa
ve o kadar yaklaşsak ki birbirimize yarıçap sıfır olsa.

kim demiş haram nedir bilmez hayyam?
ben helali haramı karıştırmam,
seninle içilen şarap helaldir.
sensiz içtiğimiz su bile haram.

hiç hiçbir şey bilmiyorlar
bilmek istemiyorlar
hiç hiçbir şey bilmiyorlar
bilmek is...temiyorlar

şu cahillere bak
dünyanın sahibi onlar
şu cahillere bak
dünyaya egemen onlar

onlardan değilsen eğer
sana zalim derler
onlara aldırma hayyam
dostum, dostum...