adnan menderes

0 /
deathless
1899 yilinda aydin’da dogdu. babasi izmirli katipzade ibrahim ethem bey, annesi aydinli haci alipasazadeler’den tevfika hanim’dir.anne ve babasini kucuk yasta kaybetti. o’nu anneannesi buyuttu. tahsil hayatina izmir ittihat ve terakki mektebi’nde baslayan adnan menderes, kizilculu amerikan koleji’nde okurken misyonerlerle basi derde girdigi icin, cesitli makamlara muracaat etti. muracaat ettigi makamlarin birinin basinda celal bayar vardi. bayar’la boyle tanismis oldu.

ankara hukuk fakultesi’ni bitiren adnan menderes, birinci dunya savasi sirasinda yedeksubay olarak askerligini yapti. aydin’da bazi arkadaslariyla birlikte ayyildiz cetesi’ni kurdu. daha sonra soke’de piyade alay yaveri olarak savasa katildi. savastan sonra istiklal madalyasi aldi.

ali fethi okyar tarafindan 1930 senesinde kurulan ancak kisa surede kapatilan serbest firka’nin aydin teskilati’ni kurarak baskani oldu. bu parti kapatilinca chp’ye girdi ve 1931 yilinda bu partiden aydin milletvekili secildi.

1945 senesine kadar tbmm’de komisyon raportorlugu yapan adnan menderes, o yil saracoglu hukumeti’nin getirdigi toprak kanunu tasarisi’ni siddetle reddederek, komisyondan istifa etti. partide yaptiklari muhalefetten dolayi, refik koraltan ve fuat koprulu ile birlikte chp disiplin kurulu tarafindan 12 haziran 1945’te ihrac edildiler.

celal bayar da hem partiden hem de milletvekilliginden istifa etti. bu hareketler demokrat parti’nin 7 ocak 1946’da kurulmasina sebep oldu. 1946 secimlerinde demokrat parti’den kutahya milletvekili olarak meclise girdi. celal bayar’dan sonra ikinci adam durumuna geldi.

14 mayis 1950 secimlerinde dp oylarin 53,5’ini alarak iktidar oldu. 10 senelik dp iktidarinin tek basbakani oldu ve o doneme damgasini vurdu. iktidari zamaninda 5 hukumet kurdu. bu 10 senelik zaman icinde turkiye’nin ic ve dis siyasetinde buyuk gelismeler oldu. sanayilesme ve sehirlesme hamlesi basladi, koye makine girdi, ulasim, enerji, egitim, saglik, sigorta ve bankacilik yeniden basladi. turkiye kalkinma kavramiyla tanisti.
27 mayis 1960 tarihinde yapilan askeri darbeyle iktidardan indirildi. yassiada’ya hapsedildi. milli birlik komitesi tarafindan kurulan yuksek adalet divani’nca idama mahkum edildi. yassiada’da tutuklu bulundugu sirada cesitli iskencelere maruz kaldigi soylenir.

kaynak : kimkimdir.gen.tr
msscat
turkiye’nin nato’ya uye olmasi icin kore savasi esnasinda 5 bin turk askerini bm guvenlik meclisi emrine veren 50’li yillarin basbakani.
rosencruz
cok partili doneme gecisin yildizi olan menderes’in hayalleri kisa surede soldu.ulkeyi borc batagina surukleyen ve abd’nin kucagina atan menderes 1960 darbesi ile idam edildi.
seyhmerat
atatürk’ün kurduğu cumhuriyeti yıkmaya adeta ant içmiş kişidir, en önemli özelliği bir toprak ağası olması ve çiftçiyi topraklandırma yani toprak reformu yasasını ortadan kaldırması böylece doğu anadoludaki feodalitenin yıkılmasına engel olmasıdır. demokrasi istiyorum diye başa gelmiştir ancak aşırı totaliter bir tutum ortaya sermiştir ayrıca chp’nin neredeyse tüm varlığına el koymuştur. tutuklanıp yargılanması haklıydı ancak idam edilmesi ne kadar haklıydı tartışılır.
rashit
onuncu yıl marşındaki "demir ağlarla ördük ana yurdu dört baştan" bölümün bugünlerde pek de bir anlam taşıyamamasının sebebidir.
çünkü bu sahsiyet abd’nin yayınladığı truman doktrini ve bunun kapsamında yapılacak marshall yardımlarını alarak türkiye’yi bir borç batağına sürüklemiştir. atatürk’ün "ülkeyi demir ağlarla örmek" hayalini, ülkemizi kara yollarıyla donatarak ne kadar da iyi anladığını ve tuttuğunu göstermiştir.
köy enstitülerini ismet inönü iktidarı kapatmıştır ama iktidarı bu kararı aldıran menderesin başkanlığını yaptığı muhalefet partisinin asılsız hatta komik iddialarıdır.
menederes ailesinin varlıklı toprak ağaları olduğu bilinir. bu sebeple köylünün aydınlanmasını temel amaç edinen köy enstitülerinin kapatılmak istenmesini anlamak hiç de zor değildir. köylü okursa aydınlanırsa ağalık sistemleri çökecek , artık köylüyü eskisi gibi sömürmeyeceklerdir.
cucugamusi
kore’de ölen bir yedek subayimizin
menderes’e söyledikleri

diyet

gözlerinizin ikisi de yerinde, adnan bey,
iki gözünüzle bakarsınız,
iki kurnaz,
iki hayın,
ve zeytini yağlı iki gözünüzle
bakarsınız kürsüden meclis’e kibirli kibirli
ve topraklarına çiftliklerinizin
ve çek defterinize.
ellerinizin ikisi de yerinde, adnan bey,
iki elinizle okşarsınız,
iki tombul,
iki ak,
vıcık vıcık terli iki elinizle
okşarsınız pomadalı saçlarınızı,
dövizlerinizi,
ve memelerini metreslerinizin.
iki bacağınızın ikisi de yerinde, adnan bey,
iki bacağınız taşır geniş kalçalarınızı,
iki bacağınızla çıkarsınız huzuruna eisenhower’in,
ve bütün kaygınız
iki bacağınızın arkadan birleştiği yeri
halkın tekmesinden korumaktır.
benim gözlerimin ikisi de yok.
benim ellerimin ikisi de yok.
benim bacaklarımın ikisi de yok.
ben yokum.
beni, üniversiteli yedek subayı,
kore’de harcadınız, adnan bey.
elleriniz itti beni ölüme,
vıcık vıcık terli, tombul elleriniz.
gözleriniz şöyle bir baktı arkamdan
ve ben al kan içinde ölürken
çığlığımı duymamanız için
kaçırdı sizi bacaklarınız arabanıza bindirip.
ama ben peşinizdeyim, adnan bey,
ölüler otomobilden hızlı gider,
kör gözlerim,
kopuk ellerim,
kesik bacaklarımla peşinizdeyim.
diyetimi istiyorum, adnan bey,
göze göz,
ele el,
bacağa bacak,
diyetimi istiyorum,
alacağım da.

nazim hikmet ran

25 haziran 1959
abbaxxas
türkçe okunan ezanı kaldırarak laikliğe ve devrim kanunlarına en büyük darbeyi indirmiş, tek başına iktidar olmak o kadar başını döndürmüştür ki "efendiler siz isterseniz şeriatı bile getirebilirsiniz" deme cürretini göstermiş türkiyenin bu günkü kötü durumundan en sorumlu olan şahıstır ve boyunun ölçüsünü almıştır, sıkıntılarını bizler hala çekiyoruz.her mahalleye bir milyoner-türkiyeyi küçük amerika yapma vaatleriyle halkın gözünü boyamış aslında enflasyon sonnucu herkez milyoner ve türkiyeyi amerikan emperyalizminin sömürgesi haline getirmeye çalışmıştır.
su hayat bitsede gitsek
anadolu insanı icin onemli olan siyasetcidir.bir cok dukkanda uzerinde ’yeter söz milletin’ yazlı resmi bulunur. kendisi iktidar oldugu donemde anadolu da insaların degil sacları ,bıyıkları kaslarında bit gezerken bit ilacını anadoluya getirmis bu ilcaın fabrikasını kurdurdugu soylenir,deniz bayka la basbakan oldugu donemde bir olay esnasında -ne oluyor burda diye sormus deniz baykal- ceketının yakasına yapısıp ozgurluk istiyorum diye bagırınca- basbakanın yakasına yapısıp bagırıyorsun daha buyuk ozgurluk olurmu diyerek ayar vermıs insandır.(anadolu ınsanının denız baykal dan hala nefret etmesinin sebebi bu olaydır)yargılanması tamamen duzmece olup,kopek davası/yasak ask hikayeleri hikayedir.sabah asfalt iscileri ile zeytın yıyecek kadar mutevazi oldugu soylenır.asılarak idam edilmistir.ozellik ile propaganda uzmanı solcuların kesınlik ile bahsini etmedigi insandır.sagcılar yasak ask hikayesinden dolayıda politik davranıp kendisini terk etmislerdir.eger neler yaptıgı basbakan oldugu donemde kımlerin sikayet edip kimlerim memnun oldugunu bilfiil olarak ogrenırsenız neden asıldıgını anlarsınız.
yoshiesque
ayrıca idam edilmeden önceki son çekildiği resimde sandalyede otururkenki bakışları çok şey anlatmaktadır tabi anlayana bu ülkede apo gibi bi şerefsizi asamazken adnan menderes gibi birini bu kadar kolayca asmak anlamsızdır...
atilgano
1950-1957 yılları arasında türkiye’ye kalkınma yolunda önemli adımlar attırmış, kendisine muhalefet olan zümreyi sınırlı sayıda tutabilmiş ancak 1957’den sonra hükümeti ve hayatını sona erdirecek yolun başlangıcını aykırı sözleriyle, diktatör şekli yönetimiyle başlatmıştır. seçimleri erteleme çabası içerisine girmeside yolun sonu olmuştur.

yargılanma süreci türk hukukunun ve askerinin yüz karası olarak tarihte yerini almıştır.

2007 yılında dahi o taraflı yargılanmadan gösterilen tek bir kare bile vicdanları sızlatmaktadır.
manaste
korku

korkuyor adnan menderes
ölülerden korkuyor.
kore dağlarından geliyor kimi
apaçık gözleri dumanlı
kaytan bıyıkları kanlı
yaşları yirmi.

korkuyor adnan menderes
ölülerden korkuyor
hele çocuk ölülerinden.
karınları davul gibi, boyunları çöpten ince,
kırıyorlar adnan bey’in mutfak camlarını
her gece mezarlarından çıkınca...

korkuyor adnan menderes
dirilerden korkuyor
hele çarıklılardan
hele kasketlilerden.
kasketliler hayını bağışlamayı bilmez.

korkuyor adnan menderes
kocaman yanakları
sarkıyor yağlı, sarı.
korkuyor adnan menderes
üç saata indi uykusu.
korkuyor adnan menderes
hiçbir korkuya benzemez
halkını satanın korkusu.

nazım hikmet
sirinsem gunahim ne
türkiye’nin israil’i ilk tanıyan devlet olmasını sağlayan başbakan.hatta hiç bir geminin taşımadığı yahudi göçmenleri israil’e devlet gemileriyle taşınmasını sağlayan başbakan.buraya kadar ironik midir bilemem ama asıl ironik olan sevenlerinin büyük çoğunluğu anti-semitist.
shevek
başbakan olduğu dönemde bakanlarıyla birlikte nazım hikmet’i vatan haini ilan etmiş, türkiye cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarmış zat.
wereyda
köy enstitüleri’ni kapatan iktidarın ba$ındaki çıban.
aydın’da kendi adına yapılmı$ bir bulvar bulunan, "her mahallede bir milyoner yaratacağız" sözünü sarfetmi$, sağ siyasetçisi.
yassıada mahkemeleri’nden çıkan kararla, "atatürk" ilkelerine aykırı hareketten, artı, adının karı$tığı davalardan ötürü idam edilmi$tir.. nasıl bir aymazlıktır ki aydın halkı hâlâ onu devrim $ehidi gibi allayıp pullayıp, yere göğe sığdıramamaktadır. ben mi bazen anlayamıyorum diyorum, "ben de" diyor oradan geçen biri, "ben de anlayamıyorum bazen; anlatamıyorum da.."

hamasi bir nedenden değil, tamamen bireysel bir gıcıklıkla husule gelen $u entryi $öyle bitirmek gerek:

(bkz: gerileyen türkiye yahut adnan menderes e öğütler)
felekcambazi
’yeter!söz milletindir’ sloganıyla kitleleri peşinden sürüklemiş, türkiye’de gelmiş geçmiş en büyük oy oranını yakalamış siyasetçi.
hakkında o kadar çok iddia olmasına rağmen yassıada mahkemelerinin "bebek davası" "köpek davası" gibi sabun köpüğü tadında incir çekirdeğini doldurmayacak davalarla başlamış olması çok çok ilginçtir. hakkında ortaya atılan hiç bir iddia kanıtlanamamıştır. bunun türkçesi şudur : isnat edilen suçlardan hiç birisini işlememiştir yani masumdur.. "sizi buraya tıkan kuvvet böyle istiyor" denilerek ve 2 yıla yakın süren komedi tadında bir yargılamadan sonra asılmıştır.
o dönemde mecliste dp karşısında ezilen vede silinen chp binbir türlü entrikayla ve son derece ahlak dışı yöntemlerle askeri darbe çığırtkanlığı yapmış ve de sonunda başarmıştır.o dönemdeki chp zihniyetinin ezikliği ve menderes ismine duyduğu hınç bu güne kadar geçmemiştir ve sonsuza kadarda devam edecektir.
ama menderes’i deviren darbenin asıl destekçisi abd olmuştur.menderes abd’nin ikiyüzlü siyasetini farkedip sovyetler birliği ile ilişkileri geliştirmeye çalıştığı sırada 27 mayıs darbesi olmuştur.
menderis’in asılması özellikle anadolu insanını yasa boğmuştur.1960’lı yıllarda köylerde bile doğan erkek çocuklara menderes isminin verilmesi oldukça ilginçtir.
hasta olmasına rağmen asılmıştır. onu, asılacağı yere götürmek için hücumbota bindiren subayların asmayın diye bir emir gelmesi durumunda infazı kendi elleriyle gerçekleştirmek için hücumbota bir de darağacı almaları ne büyük bir kin beslendiğinin çok açık bir delilidir.
kim ne derse desin adnan menderes bir demokrasi şehididir ve bu ülke için yaptıkları asla unutulmayacaktır.
0 /

neden bekliyorsun?


bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?

üye ol