(bkz: house md)
kardeş katlini meşrulaştıran hümanist osmanlı padişahı. böylece taht kavgalarının önlenmesini amaçlamıştır.
lost kahramanlarının adaya düşmesine neden olan, ne idüğü belirsiz bir adaya düşen uçak ve hede.
fatih sultan mehmetin osmanlı imparatorluğu bünyesinde ve osmanlı ailesi içerisinde meşrulaştığı olaydır. genelde boğdurmak biçiminde gerçekleştirilir.
(bkz: boğdurmak)
osmanlı’da bolca rastlanılan idam ya da katl şekli.
onca yöntem varken "boğdurmak"ı seçmenin nedeni ise islam hukukuna göre kan dökmenin haram olmasıdır. böylece boğdurmak, islam hukukuna aykırı gelmediğinden osmanlı tarihinde sık sık "şu bunu boğdurdu, şehzadeler boğduruldu" örnekleriyle karşılaşılır.
onca yöntem varken "boğdurmak"ı seçmenin nedeni ise islam hukukuna göre kan dökmenin haram olmasıdır. böylece boğdurmak, islam hukukuna aykırı gelmediğinden osmanlı tarihinde sık sık "şu bunu boğdurdu, şehzadeler boğduruldu" örnekleriyle karşılaşılır.
ilginçtir ki, "padişahın yetkilerini sınırlayan ilk belge" olarak gösterilen sened i ittifak’ta padişahın mührü/imzası yoktur.
kabakçı mustafa isyanının "organizatör"ü, yeniçeri ocağı mensubu kişilik.
(bkz: kabakçı mustafa)
padişah olmadan zamanın fransa kralı olan xvi. louis ile mektuplaşan, yüzünü ciddi anlamda batıya dönen ilk osmanlı padişahı.
tahta geçince yeniçerileri ıslah etmek istemiş, ancak bunun mümkün olmadığını görünce nizam i cedid adı verilen orduyu kurar. bu orduyu tepkiyle karşılayan yeniçeriler, ordunun lağvedilmesini, ıslahatçıların da azmedilmesini isterler ve kabakçı mustafa etrafında halkı örgütlemeye başlarlar. zaten getirdiği yabancı eğitmenler yüzünden ulemâ, irad i cedid hazinesine aktarılmak üzere koyduğu ekstra vergilerle de halk tarafından sevilmeyen selim, şeyhülislam’ın çıkarttığı bir fetva ile tahttan indirilir. bunun üzerine tahta dördüncü mustafa geçer. üçüncü selim yanlıları ise rusçuk ayânı olan alemdar mustafa paşa etrafında örgütlenmeye başlarlar. ordusuyla beraber payitahta yürüyen alemdar, selim’i tekrar başa geçirmek niyetindedir. bunu fark eden mustafa, kendisine alternatif bırakmamak adına tüm varisleri-ki bunlar da üçüncü selim ile şehzade mahmut olur- boğdurtmayı emreder, sarayın kapılarını kapattırır. mustafa’nın askerleri sarayda selim’i saklandığı dolaptan çıkartarak boğar. mahmut ise haremde bir kadının yardımıyla çatıya kaçmıştır ve orada mustafa’nın askerlerinden saklanmaktadır. bu sırada alemdar ve orduları saraya girmeyi başarır. dördüncü mustafa öldürülür. alemdar üçüncü selim’in naaşıyla karşılaşınca, tahta tek varis olduğundan zorunlu olarak damda canını kurtarmak için bekleyen ikinci mahmut geçer.
mahmut da hem hayatını kurtaran, hem de damdan inip tahta geçmesini sağlayan alemdar’ı bir ihsan ı şahane ile sadrazam ilan eder.
tahta geçince yeniçerileri ıslah etmek istemiş, ancak bunun mümkün olmadığını görünce nizam i cedid adı verilen orduyu kurar. bu orduyu tepkiyle karşılayan yeniçeriler, ordunun lağvedilmesini, ıslahatçıların da azmedilmesini isterler ve kabakçı mustafa etrafında halkı örgütlemeye başlarlar. zaten getirdiği yabancı eğitmenler yüzünden ulemâ, irad i cedid hazinesine aktarılmak üzere koyduğu ekstra vergilerle de halk tarafından sevilmeyen selim, şeyhülislam’ın çıkarttığı bir fetva ile tahttan indirilir. bunun üzerine tahta dördüncü mustafa geçer. üçüncü selim yanlıları ise rusçuk ayânı olan alemdar mustafa paşa etrafında örgütlenmeye başlarlar. ordusuyla beraber payitahta yürüyen alemdar, selim’i tekrar başa geçirmek niyetindedir. bunu fark eden mustafa, kendisine alternatif bırakmamak adına tüm varisleri-ki bunlar da üçüncü selim ile şehzade mahmut olur- boğdurtmayı emreder, sarayın kapılarını kapattırır. mustafa’nın askerleri sarayda selim’i saklandığı dolaptan çıkartarak boğar. mahmut ise haremde bir kadının yardımıyla çatıya kaçmıştır ve orada mustafa’nın askerlerinden saklanmaktadır. bu sırada alemdar ve orduları saraya girmeyi başarır. dördüncü mustafa öldürülür. alemdar üçüncü selim’in naaşıyla karşılaşınca, tahta tek varis olduğundan zorunlu olarak damda canını kurtarmak için bekleyen ikinci mahmut geçer.
mahmut da hem hayatını kurtaran, hem de damdan inip tahta geçmesini sağlayan alemdar’ı bir ihsan ı şahane ile sadrazam ilan eder.
1838’de, ikinci mahmut tahttayken kurulan danışma meclisi. kararlarının yasamada ya da yürütmede bir bağlayıcılığı olmadığı gibi, üyeleri de seçimle değil atamayla belirleniyordu.
(bkz: vakai hayriye)
(bkz: grigorius)
yeniçeri adı altında toplanmış olan serseri takımının bertaraf edilmesinden sonra onların bu zulmüne yıllardır dayanan halkın bu olaya verdiği isimdir. yönetimin kendi eylemini desteklemek için koyduğu bir isim değil, bu eyleme halk tarafından verilen addır.
yeniçeriler tabii ki de esaslı zamanında osmanlı’nın en sağlam işleyen kurumlardan biriydi. ama özellikle duraklama ve gerileme döneminde yavaş yavaş esnaflığa geçen, talime çıkmayan, kurulan her yeni düzene kendi çıkarlarına karşı olduğu için karşı çıkan ve kendi çıkarları doğrultusunda halka/mala/mülke/sadrazama zarar vermekten çekinmeyen arsız ve kontrolsüz bir grup olmuştu. üstelik savaşların da fetih savaşından ziyade savunma savaşlarına geçmesiyle birlikte, cepheye istemeden giderler; gittiklerindeyse de tek işleri duydukları gürültülerde pali pali kaçıştırmak olurdu. ikinci mahmut, üçüncü selimin de düşündüğü ama bir türlü cesaret edemediği bu hamleyi yapabilmiştir. yerine de muallem asakir i mansure i muhammediye olarak bilinen, göreceli çağdaş orduyu kurmuştur.
yeniçeriler tabii ki de esaslı zamanında osmanlı’nın en sağlam işleyen kurumlardan biriydi. ama özellikle duraklama ve gerileme döneminde yavaş yavaş esnaflığa geçen, talime çıkmayan, kurulan her yeni düzene kendi çıkarlarına karşı olduğu için karşı çıkan ve kendi çıkarları doğrultusunda halka/mala/mülke/sadrazama zarar vermekten çekinmeyen arsız ve kontrolsüz bir grup olmuştu. üstelik savaşların da fetih savaşından ziyade savunma savaşlarına geçmesiyle birlikte, cepheye istemeden giderler; gittiklerindeyse de tek işleri duydukları gürültülerde pali pali kaçıştırmak olurdu. ikinci mahmut, üçüncü selimin de düşündüğü ama bir türlü cesaret edemediği bu hamleyi yapabilmiştir. yerine de muallem asakir i mansure i muhammediye olarak bilinen, göreceli çağdaş orduyu kurmuştur.
(bkz: vakai hayriye)
"elektro gitar penasız çalınmaz" klişesini tek başına yıkan, cümle âleme de nasıl çalındığını gösteren gitarist.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?