lunette

elestiride hedef alinan kisinin bikkinlik sozu.
bu sozle yaptigindan kendisinin de hosnut olmadigi ortadadir, nihayetinde derdi baskasina begendirmektir.

cagrisim sozcugunde bir sozcugun, dusuncenin dogrudan iliskisi olan bir baskasini hatirlatmasiyken, serbest cagrisimda genelde uzak anlamlar, absurd iliskiler, ozellikle de sesletim benzesmeleri devreye girer.
(bkz: yalan )
serbest cagrisim (bkz: sensin)

adam sozcugunun hem isim hem de sifat olarak kullanilmasiyla elde edilen bir deyim. adam sifatina yuklenen olumlu degerlerden hareketle gelistirilen bu yinelemede anilan kisinin kaliteli bir kisilik oldugunun alti cizilmektedir. yazikki genelde erkekleri isaret eder. kadinlar icin de kullanilan yaratici yinelemeler, ozgun deyimler vardir.
adam gibi adam deyiminin kullanimi gunumuzde oldukca yaygindir. ozellikle zirtapoz sevgilileri icin kullanir kizlar, agirligi var sansinlar diye. eli kulaginda ici bosalacak kullanimlardandir.
-paki, nasil bir adam?
-oyle boyle degil.adam gibi adam.
-haa. anladim. oyle de.
(bkz: serbest cagrisim) (bkz: duzgun bir iliski) (bkz: ciddi takilmak)

insanoglunun dogasidir vahset. gasp, saldiri, hirs, siddet, nankorluk. tabiatananin egitimi en zor uyesidir. kendi kendini terbiye etmek icin binlerce tur yazili sozlu kural icad eder. hiyerarjinin alasini kurar; ust altini ezer, alt ses etmez, uste cikacagi gunu bekler. bundandir medeniyet, okumusluk orani arttikca isledigi suclarla daha bir kizarir yuzu. affi zorlasir, gerekcesi utandirir.
baris gunleri de sevgi bortu bocek gunlerindendir. gecicidir.
anlayamadigim insan bu gunler ve yasalarla kimi, ne icin iknaya calisir.
netice itibariyle insan, hayvanlar aleminde acayip madaradir.

evi barki olsa da sokaklari mesken eylemis, kaybedecek bir seyi kalmamis, mala mulke de onem vermeyen,m arayislari sonsuz baska dunyanin insanlari.
susar susar, icerler. icer icer tek laf ederler. susamazsin.

ozellikle dogu ve guneydogu anadolu bolgelerinde,asiret olarak yasayan buyuk ailelerin gecmisten bu gune gelen aile kurallarina uymayan elemanlarinin katlini vacip kilan cinayet turleridir. ya besik kertmesiyle evlenmeyip asik oldugu oglana kacmistir, ya askerdeki kocasinin kardesi tarafindan evde taciz gormeyi yedirememis, sikayete kalkmistir, isin icinde mutlaka ama girecek zikin aile tarafindan belirlenisi ve mal sahibinin itirazi soz konusudur.
bir kere de gercek katilin yakanlandigini anlatir film izleyemedik. illa ki daha tifil ve pasif kucuk kardes secilir. olmadi marabalardan birinimin eline verilir silah.
boyledir. giden her daim disi kisidir. ulan bu hatunu kim zimbaladi ve yahut hatunun kimden kactiginin pesine dusen olmamistir.

ensest, aile bireylerinin birbirleriyle seksuel iliskileri seklinde tanimlanabilir. buyuk dinlerde ve gelismis toplumlarda uygulanmasi kabul gormemektedir.
bu iliski bicimine yonelik basinda cikan haberlerden aldigimiz bilgilere gore olay dayi-amca hatta baba-abi ve korkutularak susturulmus kucuk kiz arasinda gecince kizcagiz gebe kalabiliyor ve dogan cocuk adem babasi rehberliginde yetistirme yurduna gonderiliyor. velev ki kiz bu durumu etrafa duyursun tore ve namus cinayetleri basligina bir kurban daha eklenecektir.

80lerde cocuk olmak bir tarihe sahitlik etmektir. ister istemez birlikte buyumek zorunda oldugumuz arabesk cocuk sarkicilardan emrah, yine donem furyasinin getirisiyle sarkili, turkulu filmlerde oynamis ve muzik kariyerinde arabask muzigi tercih etmistir. bilindigi uzere arabesk muzik gerek nagmeleri gerekse sozleriyle, ozellikle dar gelirli ailelerce, acilarin bal eylendigi bir muzik turudur. film konularinin da acinin en acisi, kaderin en siddetli tokat vurani seklinde olmasi kacinilmazdir. bu sadece emrah icin degil donemin tum oyuncu ve sarkicilari icin kacinilmaz olanlardandir.
emrah yasi itibariyle cocuk oldugundan ask mesk filmlerinde boy gosterememis, filmlerinde ya annesi ya da kizkardesi kotu adamlarca kotu eylemlere maruz kalmistir. kardesimiz de ya namus koruyucusu ya da geride kalan kardeslere babalik zorundaliginda rollerine girmistir.
o donemdeki biz cocuk izleyiciler ve ailelerimiz teshisi coktan koymus, sonrasinda cevrilen her emrah’li film icin, siradaki kim gibi dalga gecer sorular sormaya baslamistik. sonrasinda ise, yani emrah buyuyup koca adam olduktan ve artik ask mesk konulu filmlerde boy gosterir olduktan sonra bile, eski filmlerindeki tema pesini birakmamistir.
baslarda ozellikle karikatur dergilerinde bol bol yapilirdi bu espriler, sonrasinda baydi elbet. kesfedilecek pek bir sey kalmamisti. sonrasinda eksisozluk bunyesinde bu ve bin turlu benzeri basliklar, eglenceler vb okuduk, yazdik.
elestirilen nokta artik baydigidir. her yeni sozluk olusumundaki yazarlarin eski sozluklerdeki komik basliklari kullanmalari bir yere kadar anlayisla karsilanabilir. zira bu tur pek cok basligin guncelligi korunmaktadir ve aklin yolu birdir. ancak yukarida anilan baslik turevlerinde oldugu gibi kusacak kadar maytap gecilmesi, baska bir duyguyu yasatmamaktadir.
ozgun olmanin yollari aranmasi gereken basliklarda, besinci sinif fantastik seks hikayelerini cagristiran erkek cocuk ve kotu adamlarca zikilen anasi temasi hangi yurdum insaninin istahini daha fazla kabartir bilememekteyim. isin espriden ciktigi asikardir. bu noktada zorlama bir yorum yoktur.
sadece biraz daha dikkat, biraz daha ozgunluk ve biraz daha saygi.
bakis acisi degistirildiginde ayni temadan daha binbir baslik ve entry cikabilecektir. yoksa orijinal espriler varken kim ister suyunun suyunu okumayi.

sag eli zikinde anne temali ensest hikayeler pesinde (bkz: emrah ve annesine iliskin basliklar) sol eli yumruk yapilmis solcuyum havalarinda grup yorum entrysiyle sozluk ailesince kaygiyla izlenen yazar.
(bkz: adam sanmak)
(bkz: yazik etmek)

genellikle kavramlar, degerler icin sikayetlenmede kullanilan eylem.
ilgili sozcuk, eylem, deger, kavram, olay her ne ise, asil anlamini veren tarihsel surecinden uzaklastirilarak, yerli yersiz, kulaga kupe, gerdana kolye misali sus niyetine takilip cerez niyetine tuketilmektedir. ozellikle de bir olay, durum hakkinda fikir yuruturken, onemini arttirmak icin, o konuda ise yarayacak kelime obegi yok yere kullanilir, tuketilir. deyim yerindeyse ici bosaltilir. sonrasinda isin yoksa, asil yeri geldiginde o sozcukleri kullan ve ayni etkiyi bekle.

imam safinin bir sozu.
islamiyete gore deniz urunlerinden hangilerinin yenilebilecegi uzerine sorulan sorunun yanitidir.
ancak bu deniz urunlerinden midye adet goren bir canli oldugundan, diger bir fikih alimi imam hanefi saglik acisindan yenmesini sakincali bulmustur. sadece midyenin degil sumuklu tum canlilarin.
sonucta iki imam da bir mezhebin temsilcisidir. mezhepler kabul edilen ortak dinin uygulanmasinda kisilere yol gosterici oldugundan hangisi dogru yanlisi tartismak fayda getirmekten ziyade zaman kaybidir.
bir de soyle bir anektod ekleyecegim, umarim kafalar daha da karismaz: serhi hukum alimleri der ki eger iki ictihad varsa zor olanin uygulanmasi dogru olur.

herhangi bir hedefe ulasmada ilk yapilacak olan karar almanin arefesinde, fazla beklemeden eyleme gecmektir. yol almak eyleminin isaret ettigi gibi.
bir an evvel ilerlemek, mesafe katetmek. sonuca yaklasmak.

cogunlugun tuketimine sunulmus, suni gundem ve anlamlarla donatilmis, an’a gore anlam ve ehemmiyeti olan, bir avuc muhterem tarafindan belirlenip, bir avuc sozlu-yazili ama illa ki boyali basin mensubunca cogunluga sunulmus, cerezlik.

20 yildir sayisiz tutuklama, gozalti haberleri disinda hakkinda, boyali basinda tek satir haber okumadigimiz grubun son haftalarda, aniden, hem de her haber kanalinda 20.yil konseri bilgisinden hareketle haber yapilmasi kafalara baska kusku tohumlari ekmistir.
mesele grup yorum muzigi, kalitesi vb degildir mesele bunca yildir gormezden gelinen, bilinen bilinmeyen nedenlerle yok sayilmaya calisilan bir grubun neden bir hafta icinde, tum basinda, siradan bir olay mis gibi, hemen her hafta gormeye aliskinmisiz gibi haber olmasinda.
ilginctir yine animsayamayacagim bir dizimside ahmet kaya nin kafama sikar giderim adli sarkisi, fakir ama onurlu tamirci ciragi sahnesinde, alenen calivermisti film muzigi olarak.
biri bana anlatsin orada neler oluyor?!!
olais yanitlar icin (bkz: populer kultur), (bkz: kaniksamak), (bkz: siradanlastirmak), (bkz: icini bosaltmak)

yeni sozluk yazarlarinin eski sozluklere ve yazarlarina, actiklari basliklara oykunmeleriyle aciklanabilecek bir hadise.
fazla killanmamak ve de kinamamakla beraber, bir an evvel o muhasir medeniyetler seviyesi her ne yukseklikteyse, sozluk yazarlarinin enerjilerini o hedef icin kullanmalarina dikkat cekmekte fayda vardir. gulmek, eglenmek molalara yakisir, lakin fazla mola yaraticiliktan, calisma askindan uzaklastirir, tembellestirir.

dilimizde ve dolayisiyla kulturumuzde duymaya alismadigimiz turden bir temmeni sozudur. genelde bir cuma, cumartesi ve pazar gunleri kullanilir.
sevdiklerimdendir. zira hafta ici calismaktan helak olmus bunyeler icin umut, kurtarici, bayram havasinda soylenir. soyleyen de soylene de ayni isiltili gozlerle onaylar bu dilegi. onemlidir yani.
ozellikle avrupalilar yolda, sokakta, hele ki marketlerde, alisveriste mutlaka kullanirlar.

selamun aleykum seklinde verilen selama cevaben kullanilir.
sozcuk olarak birbirlerinin yansimasi gibidir bu ikili.

genellikle ortayas ustu insanlar arasinda kullanilan selamlasma sozu.
gencler arasinda favori olmamakla beraber, eger kullanildigina sahit olunmussa, o genclerin takkeli, asali, ya da en azindan bir vakiftan cikiyor olma olasiligi yuksektir.
bazi gencler yaslilara saygi geregi de bu selam verme bicimini yegler. kotu bisi degildir, bilakis kendim de bizzat severim.

konusmanin hem basinda hem sonunda kullanilabilen sozlerden.
bazen kisinin dikkatini cekmek icin, bazen konusmayi sonlandirmak icin kulaniriz. kullanicisina gore anlami genisler.

arapca bir sozcuk, ancak sadece "selam" seklinde kullanimi yabanci kaynaklidir. bizde diger yabanci dillerde oldugu gibi, yine arapca olan "merhaba" dan baska, tek sozcukle selamlasabilecegimiz bir sozcuk yoktur.
gencler de izledikleri filmlerden etkilenip "selam" demektedir birbirine. sanki biraz daha cool bir ifadedir bu.
-selam
-selam, naber?
iyi, n’olsun?
gider boyle.