(bkz: mavi bayrak projesi)
bütün insanlığın ortak mirası olarak kabul edilen evrensel değerlere sahip kültürel ve doğal sitleri dünyaya tanıtmak, toplumda sözkonusu evrensel mirasa sahip çıkacak bilinci oluşturmak ve çeşitli sebeplerle bozulan, yokolan kültürel ve doğal değerlerin yaşatılması için gerekli işbirliğini sağlamak amacıyla unesco’nun 17 ekim – 21 kasım 1972 tarihleri arasında paris’te toplanan 16. genel konferansında sorunun uluslararası bir sözleşme konusu yapılmasına karar verilmiş ve 16 kasım 1972’de dünya kültürel ve doğal mirasının korunmasına dair sözleşme kabul edilmiştir. türkiye, bu sözleşmeyi 23 mayıs 1982 tarihinde onaylanmış ve 1983 yılında resmi gazetedeyayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
2000 yılı sonu itibariyle dünya genelinde dünya miras listesine kayıtlı 690 kültürel ya da doğal varlık bulunmaktadır. bunların 530 tanesi kültürel/arkeolojik sit, 137 tanesi doğal sittir. 23 tanesi ise karma (kültürel/doğal) sittir. her yıl gerçekleşen dünya miras komitesi toplantıları ile bu sayı artmaktadır.
ülkemiz, kültür ve tabiat varlıklarını koruma genel müdürlüğünün sorumluluğu altında yürüttüğü çalışmalar neticesinde bugüne kadar dünya miras listesine 9 adet varlığımızın alınmasını sağlamıştır.
bu varlıklardan; istanbul, safranbolu, boğazköy, nemrut dağı, xanthos-letoon, divriği ulu camii ve darüşşifası, truva arkeolojik kenti kültürel, pamukkale ve göreme-kapadokya hem kültürel, hem doğal miras olarak listeye alınmıştır.
dünya miras listesindeki doğal ve kültürel varlıklarımız
sıra : 356
niteliği : kültürel
varlığın adı : istanbul’un tarihi alanları
dünya miras listesine alınma tarihi : 6.12.1985
sıra : 357
niteliği : doğal / kültürel
varlığın adı : göreme ve kapadokya milli parkı
dünya miras listesine alınma tarihi : 6.12.1985
sıra : 358
niteliği : kültürel
varlığın adı : divriği ulu cami ve darüşşifası
dünya miras listesine alınma tarihi : 6.12.1985
sıra : 377
niteliği : kültürel
varlığın adı : hattuşaş (boğazköy)
dünya miras listesine alınma tarihi : 28.11.1986
sıra : 448
niteliği : kültürel
varlığın adı : nemrut dağı
dünya miras listesine alınma tarihi : 11.12.1987
sıra : 484
niteliği : kültürel
varlığın adı : xanthos-letoon
dünya miras listesine alınma tarihi : 9.12.1988
sıra : 485
niteliği : doğal / kültürel
varlığın adı : pamukkale – hierapolis
dünya miras listesine alınma tarihi : 9.12.1988
sıra : 614
niteliği : kültürel
varlığın adı : safranbolu şehri
dünya miras listesine alınma tarihi : 17.12.1998
sıra : 849
niteliği : kültürel
varlığın adı : truva arkeolojik kenti
dünya miras listesine alınma tarihi : 2.12.1998
dünya miras merkezince 2000 yılı içinde onaylanan geçici (endikatif) listede aşağıdaki varlıklarımız yer almaktadır.
1) selimiye cami ve külliyesi (16. yy)
2) bursa ve cumalıkız osmanlı kentsel ve kırsal yerleşimleri (13. yy. 15. yy)
3) konya selçuklu başkenti
4) alanya kalesi ve tersanesi
5) selçuk kervansarayları denizli – doğubeyazıt güzergahı (13. yy)
6) ishakpaşa sarayı (17. yy)
7) harran ve şanlıurfa yerleşimleri (17. yy – 19. yy)
8) diyarbakır kalesi ve surları (12. yy)
9) mardin kültürel peyzaj alanı (13. yy)
10) ahlat eski yerleşimi ve mezar taşları (12. yy – 13. yy)
11) sümela manastırı (5. yy – 19. yy)
12) alahan manastırı (7. yy)
13) st. nicholas kilisesi (7. yy – 8. yy)
14) st. paul kilisesi, st. paul’s kuyusu ve çevresi
15) kekova
16) güllük dağı – termessos milli parkı
2000 yılı sonu itibariyle dünya genelinde dünya miras listesine kayıtlı 690 kültürel ya da doğal varlık bulunmaktadır. bunların 530 tanesi kültürel/arkeolojik sit, 137 tanesi doğal sittir. 23 tanesi ise karma (kültürel/doğal) sittir. her yıl gerçekleşen dünya miras komitesi toplantıları ile bu sayı artmaktadır.
ülkemiz, kültür ve tabiat varlıklarını koruma genel müdürlüğünün sorumluluğu altında yürüttüğü çalışmalar neticesinde bugüne kadar dünya miras listesine 9 adet varlığımızın alınmasını sağlamıştır.
bu varlıklardan; istanbul, safranbolu, boğazköy, nemrut dağı, xanthos-letoon, divriği ulu camii ve darüşşifası, truva arkeolojik kenti kültürel, pamukkale ve göreme-kapadokya hem kültürel, hem doğal miras olarak listeye alınmıştır.
dünya miras listesindeki doğal ve kültürel varlıklarımız
sıra : 356
niteliği : kültürel
varlığın adı : istanbul’un tarihi alanları
dünya miras listesine alınma tarihi : 6.12.1985
sıra : 357
niteliği : doğal / kültürel
varlığın adı : göreme ve kapadokya milli parkı
dünya miras listesine alınma tarihi : 6.12.1985
sıra : 358
niteliği : kültürel
varlığın adı : divriği ulu cami ve darüşşifası
dünya miras listesine alınma tarihi : 6.12.1985
sıra : 377
niteliği : kültürel
varlığın adı : hattuşaş (boğazköy)
dünya miras listesine alınma tarihi : 28.11.1986
sıra : 448
niteliği : kültürel
varlığın adı : nemrut dağı
dünya miras listesine alınma tarihi : 11.12.1987
sıra : 484
niteliği : kültürel
varlığın adı : xanthos-letoon
dünya miras listesine alınma tarihi : 9.12.1988
sıra : 485
niteliği : doğal / kültürel
varlığın adı : pamukkale – hierapolis
dünya miras listesine alınma tarihi : 9.12.1988
sıra : 614
niteliği : kültürel
varlığın adı : safranbolu şehri
dünya miras listesine alınma tarihi : 17.12.1998
sıra : 849
niteliği : kültürel
varlığın adı : truva arkeolojik kenti
dünya miras listesine alınma tarihi : 2.12.1998
dünya miras merkezince 2000 yılı içinde onaylanan geçici (endikatif) listede aşağıdaki varlıklarımız yer almaktadır.
1) selimiye cami ve külliyesi (16. yy)
2) bursa ve cumalıkız osmanlı kentsel ve kırsal yerleşimleri (13. yy. 15. yy)
3) konya selçuklu başkenti
4) alanya kalesi ve tersanesi
5) selçuk kervansarayları denizli – doğubeyazıt güzergahı (13. yy)
6) ishakpaşa sarayı (17. yy)
7) harran ve şanlıurfa yerleşimleri (17. yy – 19. yy)
8) diyarbakır kalesi ve surları (12. yy)
9) mardin kültürel peyzaj alanı (13. yy)
10) ahlat eski yerleşimi ve mezar taşları (12. yy – 13. yy)
11) sümela manastırı (5. yy – 19. yy)
12) alahan manastırı (7. yy)
13) st. nicholas kilisesi (7. yy – 8. yy)
14) st. paul kilisesi, st. paul’s kuyusu ve çevresi
15) kekova
16) güllük dağı – termessos milli parkı
bilimsel ve estetik bakımından, milli ve milletlerarası ender bulunan tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçalarıdır. ülkemizde 33 adet milli park ilan edilmiş alan bulunmaktadır.
- adıyaman - nemrut dağı milli parkı
- afyon - başkomutan tarihi milli parkı
- ankara - soğuksu milli parkı
- antalya - altınbeşik mağarası milli parkı
- antalya - beydağları sahil milli parkı
- antalya - güllük dağı milli parkı
- antalya - köprülü kanyon milli parkı
- artvin - karagöl sahara milli parkı
- artvin - hatila vadisi milli parkı
- aydın - büyük menderes deltası milli parkı
- balıkesir - kazdağı milli parkı
- balıkesir - kuşcenneti milli parkı
- bolu - yedigöller milli parkı
- bursa - uludağ milli parkı
- çanakkale - gelibolu yarımadası tarihi milli parkı
- çanakkale - troya tarihi milli parkı
- çorum - alacahöyük tarihi milli parkı
- denizli - honaz dağı milli parkı
- isparta - kızıldağ milli parkı
- isparta - kovada gölü milli parkı
- kastamonu - ilgaz dağı milli parkı
- kastamonu - bartın küre dağları milli parkı
- konya - beyşehir gölü milli parkı
- manisa - spil dağı milli parkı
- muğla - marmaris milli parkı
- muğla - saklıkent milli parkı
- nevşehir - göreme tarihi milli parkı
- niğde - aladağlar milli parkı
- osmaniye - karatepe - aslantaş tarihi milli parkı
- rize - kaçkar dağları milli parkı
- trabzon - altındere vadisi milli parkı
- tunceli - munzur vadisi milli parkı
- yozgat - yozgat çamlığı milli parkı
- adıyaman - nemrut dağı milli parkı
- afyon - başkomutan tarihi milli parkı
- ankara - soğuksu milli parkı
- antalya - altınbeşik mağarası milli parkı
- antalya - beydağları sahil milli parkı
- antalya - güllük dağı milli parkı
- antalya - köprülü kanyon milli parkı
- artvin - karagöl sahara milli parkı
- artvin - hatila vadisi milli parkı
- aydın - büyük menderes deltası milli parkı
- balıkesir - kazdağı milli parkı
- balıkesir - kuşcenneti milli parkı
- bolu - yedigöller milli parkı
- bursa - uludağ milli parkı
- çanakkale - gelibolu yarımadası tarihi milli parkı
- çanakkale - troya tarihi milli parkı
- çorum - alacahöyük tarihi milli parkı
- denizli - honaz dağı milli parkı
- isparta - kızıldağ milli parkı
- isparta - kovada gölü milli parkı
- kastamonu - ilgaz dağı milli parkı
- kastamonu - bartın küre dağları milli parkı
- konya - beyşehir gölü milli parkı
- manisa - spil dağı milli parkı
- muğla - marmaris milli parkı
- muğla - saklıkent milli parkı
- nevşehir - göreme tarihi milli parkı
- niğde - aladağlar milli parkı
- osmaniye - karatepe - aslantaş tarihi milli parkı
- rize - kaçkar dağları milli parkı
- trabzon - altındere vadisi milli parkı
- tunceli - munzur vadisi milli parkı
- yozgat - yozgat çamlığı milli parkı
yemek olarak simit tercih ettiyseniz dökülen susamları klavyeden çıkarmak ölümdür bilesiniz.
bulgaristan’da türkler’e yapılan zulümden kaçan bir ailenin türkiye’ye sığınmaları üzerine bulgar makamları tarafından rehin tutulan küçük kızları ayselin acıklı öyküsünün anlatıldığı 1987 trt yapımı film.
yönetmen
osman f. seden
arslan kacar
senaryo yazarı
sevinç çokum
osman f. seden
müzik
esin engin
oyuncular
aydan şener
serdar gökhan
mine çayıroğlu
mehmet aslantuğ
belgin güven
ismet özhan
kenan pars
burçin terzioğlu
yönetmen
osman f. seden
arslan kacar
senaryo yazarı
sevinç çokum
osman f. seden
müzik
esin engin
oyuncular
aydan şener
serdar gökhan
mine çayıroğlu
mehmet aslantuğ
belgin güven
ismet özhan
kenan pars
burçin terzioğlu
23 ocak 1967’de bulgaristan’da dünyaya gelen naim süleymanoğlu, haltere 1977’de başladı. 15 yaşında iken brezilya’da düzenlenen dünya gençler halter şampiyonasında 52 kiloda iki altın madalya alarak şampiyon oldu. onaltı yaşında rekor kırarak yine şampiyon oldu. böylece halter tarihinde en genç dünya rekortmeni ünvanını aldı.
1983-1986 arasında gençlerde 13, büyüklerde 50 olmak üzere tam atmış üç rekor kırarken, yine bu dönemde dünya ve avrupa şampiyonalarında 52,56,60 kilolarda şampiyonluklar yaşadı. 1984, 1985 ve 1986’da dünyada yılın haltercisi seçildi. 1986’da sydney’de düzenlenen dünya halter şampiyonası’nda türkiye büyükelçiliğine sığınarak türkiye’ye iltica etti.
1988’de avrupa halter şampiyonası’na türkiye adına katıldı ve üç altın madalya kazandı. bunun yanında 60 kg’de koparmada 150 kg kaldırarak dünya rekoru kırdı.
1988 seul olimpiyatları’na türkiye adına katılabilmesi için türk hükümetince bulgaristan’a 1 milyon dolar ödenerek gerekli izin alındı. bu olimpiyatlarda süleymanoğlu 60 kg koparmada sırasıyla 145 kg, 150.5 kg, 152.5 kg, silkmede 175 kg, 188,5 kg, 190 kg, toplamda da 320 kg, 339 kg, 342.5 kg kaldırarak 9 dünya 6 olimpiyat rekoru kırarak muhteşem bir zafer elde etti ve böylece türkiye olimpiyatlar tarihinde güreş dışında ilk altın madalya kazandıran sporcu oldu.
1992 barcelona olimpiyatları’nda rakiplerine ezici üstünlük sağlayarak altın madalyayı yine ülkemize kazandıran naim, aynı yıl uluslararası halter basın komisyonu tarafından “dünyanın en iyi sporcusu” seçildi.
1993 dünya şampiyonasında ise 3 altın madalya kazanırken 2 de dünya rekoru kırdı. 1994’te bulgaristan’da yapılan avrupa halter şampiyonası’nda sadece üç kaldırış yaparak üç dünya rekoru kırdı.
atmışaltısı istanbul’da yapılan dünya halter şampiyonası’nda ilk kez türk seyircisi önüne çıktı. ve bu şampiyonada sakat olmasına rağmen 3 dünya rekoru kırarak üç altın madalya kazandı. bu da onun dünyanın en güçlü sporcusu ünvanı kazandırdı. 1995 avrupa halter şampiyonasında sakat olmasına rağmen 1 altın, 2 gümüş kazanarak türkiye’nin takım halinde birinci olmasında önemli katkı sağladı. yine çin’de yapılan dünya şampiyonasında sakat olmasına rağmen 3 altın madalya kazandı.
1996 atlanta olimpiyatları’nda 64 kiloda 4 dünya rekoru kırarak 3. kez olimpiyatlarda madalya kazanarak tarihe geçti.
naim süleymanoğlu, sidney olimpiyatlarında ise sakatlığı nedeniyle pek bir başarı gösteremedi.
süleymanoğlu, uluslararası halter federasyonu’nun 7-9 aralık 2000’de atina’da toplanan kongresinde astbaşkanlığa seçildi.
1983-1986 arasında gençlerde 13, büyüklerde 50 olmak üzere tam atmış üç rekor kırarken, yine bu dönemde dünya ve avrupa şampiyonalarında 52,56,60 kilolarda şampiyonluklar yaşadı. 1984, 1985 ve 1986’da dünyada yılın haltercisi seçildi. 1986’da sydney’de düzenlenen dünya halter şampiyonası’nda türkiye büyükelçiliğine sığınarak türkiye’ye iltica etti.
1988’de avrupa halter şampiyonası’na türkiye adına katıldı ve üç altın madalya kazandı. bunun yanında 60 kg’de koparmada 150 kg kaldırarak dünya rekoru kırdı.
1988 seul olimpiyatları’na türkiye adına katılabilmesi için türk hükümetince bulgaristan’a 1 milyon dolar ödenerek gerekli izin alındı. bu olimpiyatlarda süleymanoğlu 60 kg koparmada sırasıyla 145 kg, 150.5 kg, 152.5 kg, silkmede 175 kg, 188,5 kg, 190 kg, toplamda da 320 kg, 339 kg, 342.5 kg kaldırarak 9 dünya 6 olimpiyat rekoru kırarak muhteşem bir zafer elde etti ve böylece türkiye olimpiyatlar tarihinde güreş dışında ilk altın madalya kazandıran sporcu oldu.
1992 barcelona olimpiyatları’nda rakiplerine ezici üstünlük sağlayarak altın madalyayı yine ülkemize kazandıran naim, aynı yıl uluslararası halter basın komisyonu tarafından “dünyanın en iyi sporcusu” seçildi.
1993 dünya şampiyonasında ise 3 altın madalya kazanırken 2 de dünya rekoru kırdı. 1994’te bulgaristan’da yapılan avrupa halter şampiyonası’nda sadece üç kaldırış yaparak üç dünya rekoru kırdı.
atmışaltısı istanbul’da yapılan dünya halter şampiyonası’nda ilk kez türk seyircisi önüne çıktı. ve bu şampiyonada sakat olmasına rağmen 3 dünya rekoru kırarak üç altın madalya kazandı. bu da onun dünyanın en güçlü sporcusu ünvanı kazandırdı. 1995 avrupa halter şampiyonasında sakat olmasına rağmen 1 altın, 2 gümüş kazanarak türkiye’nin takım halinde birinci olmasında önemli katkı sağladı. yine çin’de yapılan dünya şampiyonasında sakat olmasına rağmen 3 altın madalya kazandı.
1996 atlanta olimpiyatları’nda 64 kiloda 4 dünya rekoru kırarak 3. kez olimpiyatlarda madalya kazanarak tarihe geçti.
naim süleymanoğlu, sidney olimpiyatlarında ise sakatlığı nedeniyle pek bir başarı gösteremedi.
süleymanoğlu, uluslararası halter federasyonu’nun 7-9 aralık 2000’de atina’da toplanan kongresinde astbaşkanlığa seçildi.
kebab connection filminde duyduğum müzik.
bolu’da bir sinema adı.
(bkz: nobel tıp kitabevi)
fizik
fizik nobel ödülü
2005 roy j. glauber, john l. hall, theodor w. hänsch
2004 david j. gross, h. david politzer, frank wilczek
2003 alexei a. abrikosov, vitaly l. ginzburg, anthony j. leggett
2002 raymond davis jr., masatoshi koshiba, riccardo giacconi
2001 eric a. cornell, wolfgang ketterle, carl e. wieman
2000 zhores i. alferov, herbert kroemer, jack s. kilby
1999 gerardus ’t hooft, martinus j.g. veltman
1998 robert b. laughlin, horst l. störmer, daniel c. tsui
1997 steven chu, claude cohen-tannoudji, william d. phillips
1996 david m. lee, douglas d. osheroff, robert c. richardson
1995 martin l. perl, frederick reines
1994 bertram n. brockhouse, clifford g. shull
1993 russell a. hulse, joseph h. taylor jr.
1992 georges charpak
1991 pierre-gilles de gennes
1990 jerome i. friedman, henry w. kendall, richard e. taylor
1989 norman f. ramsey, hans g. dehmelt, wolfgang paul
1988 leon m. lederman, melvin schwartz, jack steinberger
1987 j. georg bednorz, k. alex müller
1986 ernst ruska, gerd binnig, heinrich rohrer
1985 klaus von klitzing
1984 carlo rubbia, simon van der meer
1983 subramanyan chandrasekhar, william a. fowler
1982 kenneth g. wilson
1981 nicolaas bloembergen, arthur l. schawlow, kai m. siegbahn
1980 james cronin, val fitch
1979 sheldon glashow, abdus salam, steven weinberg
1978 pyotr kapitsa, arno penzias, robert woodrow wilson
1977 philip w. anderson, sir nevill f. mott, john h. van vleck
1976 burton richter, samuel c.c. ting
1975 aage n. bohr, ben r. mottelson, james rainwater
1974 martin ryle, antony hewish
1973 leo esaki, ivar giaever, brian d. josephson
1972 john bardeen, leon neil cooper, robert schrieffer
1971 dennis gabor
1970 hannes alfvén, louis néel
1969 murray gell-mann
1968 luis alvarez
1967 hans bethe
1966 alfred kastler
1965 sin-itiro tomonaga, julian schwinger, richard p. feynman
1964 charles h. townes, nicolay g. basov, aleksandr m. prokhorov
1963 eugene wigner, maria goeppert-mayer, j. hans d. jensen
1962 lev landau
1961 robert hofstadter, rudolf mössbauer
1960 donald a. glaser
1959 emilio segrè, owen chamberlain
1958 pavel a. cherenkov, il´ja m. frank, igor y. tamm
1957 chen ning yang, tsung-dao lee
1956 william b. shockley, john bardeen, walter h. brattain
1955 willis e. lamb, polykarp kusch
1954 max born, walther bothe
1953 frits zernike
1952 felix bloch, e. m. purcell
1951 john cockcroft, ernest t.s. walton
1950 cecil powell
1949 hideki yukawa
1948 patrick m.s. blackett
1947 edward v. appleton
1946 percy w. bridgman
1945 wolfgang pauli
1944 isidor isaac rabi
1943 otto stern
1942 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1941 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1940 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1939 ernest lawrence
1938 enrico fermi
1937 clinton davisson, george paget thomson
1936 victor f. hess, carl d. anderson
1935 james chadwick
1934 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1933 erwin schrödinger, paul a.m. dirac
1932 werner heisenberg
1931 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1930 venkata raman
1929 louis de broglie
1928 owen willans richardson
1927 arthur h. compton, c.t.r. wilson
1926 jean baptiste perrin
1925 james franck, gustav hertz
1924 manne siegbahn
1923 robert a. millikan
1922 niels bohr
1921 albert einstein
1920 charles edouard guillaume
1919 johannes stark
1918 max planck
1917 charles glover barkla
1916 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1915 william lawrence bragg
1914 max von laue
1913 heike kamerlingh onnes
1912 gustaf dalén
1911 wilhelm wien
1910 johannes diderik van der waals
1909 guglielmo marconi, ferdinand braun
1908 gabriel lippmann
1907 albert a. michelson
1906 j.j. thomson
1905 philipp lenard
1904 lord rayleigh
1903 henri becquerel, pierre curie, maria skłodowska-curie
1902 hendrik a. lorentz, pieter zeeman
1901 wilhelm conrad röntgen
kimya
kimya nobel ödülü
2005 robert grubbs, richard schrock and yves chauvin
2004 aaron ciechanover, avram hershko, irwin rose
2003 peter agre, roderick mackinnon
2002 john b. fenn, koichi tanaka, kurt wüthrich
2001 william s. knowles, ryoji noyori, k. barry sharpless
2000 alan heeger, alan g. macdiarmid, hideki shirakawa
1999 ahmed zewail
1998 walter kohn, john pople
1997 paul d. boyer, john e. walker, jens c. skou
1996 robert f. curl jr., sir harold kroto, richard e. smalley
1995 paul j. crutzen, mario j. molina, f. sherwood rowland
1994 george a. olah
1993 kary b. mullis, michael smith
1992 rudolph a. marcus
1991 richard r. ernst
1990 elias james corey
1989 sidney altman, thomas r. cech
1988 johann deisenhofer, robert huber, hartmut michel
1987 donald j. cram, jean-marie lehn, charles j. pedersen
1986 dudley r. herschbach, yuan t. lee, john c. polanyi
1985 herbert a. hauptman, jerome karle
1984 bruce merrifield
1983 henry taube
1982 aaron klug
1981 kenichi fukui, roald hoffmann
1980 paul berg, walter gilbert, frederick sanger
1979 herbert c. brown, georg wittig
1978 peter mitchell
1977 ilya prigogine
1976 william lipscomb
1975 john cornforth, vladimir prelog
1974 paul j. flory
1973 ernst otto fischer, geoffrey wilkinson
1972 christian anfinsen, stanford moore, william h. stein
1971 gerhard herzberg
1970 luis leloir
1969 derek barton, odd hassel
1968 lars onsager
1967 manfred eigen, ronald g.w. norrish, george porter
1966 robert s. mulliken
1965 robert b. woodward
1964 dorothy crowfoot hodgkin
1963 karl ziegler, giulio natta
1962 max f. perutz, john c. kendrew
1961 melvin calvin
1960 willard f. libby
1959 jaroslav heyrovsky
1958 frederick sanger
1957 lord todd
1956 sir cyril hinshelwood, nikolay semenov
1955 vincent du vigneaud
1954 linus pauling
1953 hermann staudinger
1952 edwin m. mcmillan, glenn t. seaborg
1951 max theiler
1950 otto diels, kurt alder
1949 william f. giauque
1948 arne wilhelm kaurin tiselius
1947 sir robert robinson
1946 james b. sumner, john h. northrop, wendell m. stanley
1945 artturi virtanen
1944 otto hahn
1943 george de hevesy
1942 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1941 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1940 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1939 adolf butenandt, leopold ruzicka
1938 richard kuhn
1937 norman haworth, paul karrer
1936 peter debye
1935 frédéric joliot-curie, irène joliot-curie
1934 harold c. urey
1933 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1932 irving langmuir
1931 carl bosch, friedrich bergius
1930 hans fischer
1929 arthur harden, hans von euler-chelpin
1928 adolf windaus
1927 heinrich wieland
1926 the svedberg
1925 richard zsigmondy
1924 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1923 fritz pregl
1922 francis w. aston
1921 frederick soddy
1920 walther nernst
1919 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1918 fritz haber
1917 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1916 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1915 richard willstätter
1914 theodore william richards
1913 alfred werner
1912 victor grignard, paul sabatier
1911 maria sklodowska-curie
1910 otto wallach
1909 wilhelm ostwald
1908 ernest rutherford
1907 eduard buchner
1906 henri moissan
1905 adolf von baeyer
1904 sir william ramsay
1903 svante arrhenius
1902 emil fischer
1901 jacobus h. van ’t hoff
fizyoloji veya tıp
fizyoloji veya tıp nobel ödülü
2005 barry j. marshall, j. robin warren
2004 richard axel, linda b. buck
2003 paul c. lauterbur, peter mansfield
2002 sydney brenner, h. robert horvitz, john e. sulston
2001 leland h. hartwell, tim hunt, sir paul nurse
2000 arvid carlsson, paul greengard, eric r. kandel
1999 günter blobel
1998 robert f. furchgott, louis j. ignarro, ferid murad
1997 stanley b. prusiner
1996 peter c. doherty, rolf m. zinkernagel
1995 edward b. lewis, christiane nüsslein-volhard, eric f. wieschaus
1994 alfred g. gilman, martin rodbell
1993 richard j. roberts, phillip a. sharp
1992 edmond h. fischer, edwin g. krebs
1991 erwin neher, bert sakmann
1990 joseph e. murray, e. donnall thomas
1989 j. michael bishop, harold e. varmus
1988 james w. black, gertrude b. elion, george h. hitchings
1987 susumu tonegawa
1986 stanley cohen, rita levi-montalcini
1985 michael s. brown, joseph l. goldstein
1984 niels k. jerne, georges j.f. köhler, césar milstein
1983 barbara mcclintock
1982 sune k. bergström, bengt i. samuelsson, john r. vane
1981 roger w. sperry, david h. hubel, torsten n. wiesel
1980 baruj benacerraf, jean dausset, george d. snell
1979 allan m. cormack, godfrey n. hounsfield
1978 werner arber, daniel nathans, hamilton o. smith
1977 roger guillemin, andrew v. schally, rosalyn yalow
1976 baruch s. blumberg, d. carleton gajdusek
1975 david baltimore, renato dulbecco, howard m. temin
1974 albert claude, christian de duve, george e. palade
1973 karl von frisch, konrad lorenz, nikolaas tinbergen
1972 gerald m. edelman, rodney r. porter
1971 earl w. sutherland, jr.
1970 sir bernard katz, ulf von euler, julius axelrod
1969 max delbrück, alfred d. hershey, salvador e. luria
1968 robert w. holley, h. gobind khorana, marshall w. nirenberg
1967 ragnar granit, haldan k. hartline, george wald
1966 peyton rous, charles b. huggins
1965 françois jacob, andré lwoff, jacques monod
1964 konrad bloch, feodor lynen
1963 sir john eccles, alan l. hodgkin, andrew huxley
1962 francis crick, james watson, maurice wilkins
1961 georg von békésy
1960 sir frank macfarlane burnet, peter medawar
1959 severo ochoa, arthur kornberg
1958 george beadle, edward tatum, joshua lederberg
1957 daniel bovet
1956 andré f. cournand, werner forssmann, dickinson w. richards
1955 hugo theorell
1954 john f. enders, thomas h. weller, frederick c. robbins
1953 hans krebs, fritz lipmann
1952 selman a. waksman
1951 max theiler
1950 edward c. kendall, tadeus reichstein, philip s. hench
1949 walter hess, egas moniz
1948 paul müller
1947 carl cori, gerty cori, bernardo houssay
1946 hermann j. muller
1945 sir alexander fleming, ernst b. chain, sir howard florey
1944 joseph erlanger, herbert s. gasser
1943 henrik dam, edward a. doisy
1942 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1941 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1940 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1939 gerhard domagk
1938 corneille heymans
1937 albert szent-györgyi
1936 sir henry dale, otto loewi
1935 hans spemann
1934 george h. whipple, george r. minot, william p. murphy
1933 thomas h. morgan
1932 sir charles sherrington, edgar adrian
1931 otto warburg
1930 karl landsteiner
1929 christiaan eijkman, sir frederick hopkins
1928 charles nicolle
1927 julius wagner-jauregg
1926 johannes fibiger
1925 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1924 willem einthoven
1923 frederick g. banting, john james richard macleod
1922 archibald vivian hill, otto meyerhof
1921 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1920 august krogh
1919 jules bordet
1918 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1917 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1916 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1915 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1914 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1913 robert bárány
1912 alexis carrel
1911 allvar gullstrand
1910 albrecht kossel
1909 theodor kocher
1908 ilya mechnikov, paul ehrlich
1907 alphonse laveran
1906 camillo golgi, santiago ramón y cajal
1905 robert koch
1904 ivan pavlov
1903 niels ryberg finsen
1902 ronald ross
1901 emil von behring
edebiyat
edebiyat nobel ödülü
2005 harold pinter
2004 elfriede jelinek
2003 j.m. coetzee
2002 imre kertész
2001 v.s. naipaul
2000 gao xingjian
1999 günter grass
1998 josé saramago
1997 dario fo
1996 wislawa szymborska
1995 seamus heaney
1994 kenzaburo oe
1993 toni morrison
1992 derek walcott
1991 nadine gordimer
1990 octavio paz
1989 camilo josé cela
1988 naguib mahfouz
1987 joseph brodsky
1986 wole soyinka
1985 claude simon
1984 jaroslav seifert
1983 william golding
1982 gabriel garcía márquez
1981 elias canetti
1980 czeslaw milosz
1979 odysseus elytis
1978 isaac bashevis singer
1977 vicente aleixandre
1976 saul bellow
1975 eugenio montale
1974 eyvind johnson, harry martinson
1973 patrick white
1972 heinrich böll
1971 pablo neruda
1970 alexander solzhenitsyn
1969 samuel beckett
1968 yasunari kawabata
1967 miguel ángel asturias
1966 samuel agnon, nelly sachs
1965 mikhail sholokhov
1964 jean-paul sartre
1963 giorgos seferis
1962 john steinbeck
1961 ivo andric
1960 saint-john perse
1959 salvatore quasimodo
1958 boris pasternak
1957 albert camus
1956 juan ramón jiménez
1955 halldór laxness
1954 ernest hemingway
1953 winston churchill
1952 françois mauriac
1951 pär lagerkvist
1950 bertrand russell
1949 william faulkner
1948 t.s. eliot
1947 andré gide
1946 hermann hesse
1945 gabriela mistral
1944 johannes v. jensen
1943 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1942 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1941 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1940 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1939 frans eemil sillanpää
1938 pearl buck
1937 roger martin du gard
1936 eugene o’neill
1935 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1934 luigi pirandello
1933 ivan bunin
1932 john galsworthy
1931 erik axel karlfeldt
1930 sinclair lewis
1929 thomas mann
1928 sigrid undset
1927 henri bergson
1926 grazia deledda
1925 george bernard shaw
1924 wladyslaw reymont
1923 william butler yeats
1922 jacinto benavente
1921 anatole france
1920 knut hamsun
1919 carl spitteler
1918 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1917 karl gjellerup, henrik pontoppidan
1916 verner von heidenstam
1915 romain rolland
1914 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1913 rabindranath tagore
1912 gerhart hauptmann
1911 maurice maeterlinck
1910 paul heyse
1909 selma lagerlöf
1908 rudolf eucken
1907 rudyard kipling
1906 giosuè carducci
1905 henryk sienkiewicz
1904 frédéric mistral, josé echegaray
1903 bjørnstjerne bjørnson
1902 theodor mommsen
1901 sully prudhomme
barış
nobel barış ödülü
2005 uluslararası atom enerjisi ajansı, mohamed elbaradei
2004 wangari maathai
2003 shirin ebadi
2002 jimmy carter
2001 birleşmiş milletler, kofi annan
2000 kim dae-jung
1999 médecins sans frontières
1998 john hume, david trimble
1997 kara mayınlarının yasaklanması için uluslararası kampanya, jody williams
1996 carlos filipe ximenes belo, josé ramos-horta
1995 joseph rotblat, pugwash bilim ve dünyevi meseleler konferansı
1994 yaser arafat, shimon peres, yitzhak rabin
1993 nelson mandela, f.w. de klerk
1992 rigoberta menchú tum
1991 aung san suu kyi
1990 mikhail gorbaçov
1989 14. dalay lama
1988 birleşmiş milletler barış gücü
1987 óscar arias sánchez
1986 elie wiesel
1985 nükleer savaştan kaçınılması için uluslararası fizikçiler
1984 desmond tutu
1983 lech wałęsa
1982 alva myrdal, alfonso garcía robles
1981 birleşmiş milletler göçmenler yüksek komisyonu
1980 adolfo pérez esquivel
1979 mother teresa
1978 anwar al-sadat, menachem begin
1977 uluslararası af örgütü
1976 betty williams, mairead corrigan
1975 andrei sakharov
1974 seán macbride, eisaku sato
1973 henry kissinger, le duc tho
1972 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1971 willy brandt
1970 norman borlaug
1969 uluslararası çalışma örgütü
1968 rené cassin
1967 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1966 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1965 birleşmiş milletler çocuk fonu
1964 martin luther king
1963 uluslararası kızılhaç, kızılhaç ülkeleri ligi
1962 linus pauling
1961 dag hammarskjöld
1960 albert lutuli
1959 philip noel-baker
1958 georges pire
1957 lester bowles pearson
1956 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1955 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1954 birleşmiş milletler göçmenler yüksek komiserliği
1953 george c. marshall
1952 albert schweitzer
1951 léon jouhaux
1950 ralph bunche
1949 lord boyd orr
1948 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1947 friends service council, american friends service committee
1946 emily greene balch, john r. mott
1945 cordell hull
1944 uluslararası kızılhaç
1943 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1942 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1941 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1940 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1939 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1938 nansen uluslararası göçmenler ofisi
1937 robert cecil
1936 carlos saavedra lamas
1935 carl von ossietzky
1934 arthur henderson
1933 sir norman angell
1932 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1931 jane addams, nicholas murray butler
1930 nathan söderblom
1929 frank b. kellogg
1928 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1927 ferdinand buisson, ludwig quidde
1926 aristide briand, gustav stresemann
1925 sir austen chamberlain, charles g. dawes
1924 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1923 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1922 fridtjof nansen
1921 hjalmar branting, christian lange
1920 léon bourgeois
1919 woodrow wilson
1918 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1917 uluslararası kızılhaç
1916 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1915 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1914 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1913 henri la fontaine
1912 elihu root
1911 tobias asser, alfred fried
1910 uluslararası barış bürosu
1909 auguste beernaert, paul henri d’estournelles de constant
1908 klas pontus arnoldson, fredrik bajer
1907 ernesto teodoro moneta, louis renault
1906 theodore roosevelt
1905 bertha von suttner
1904 uluslararası hukuk enstitüsü
1903 randal cremer
1902 élie ducommun, albert gobat
1901 henry dunant, frédéric passy
ekonomi
nobel ekonomi ödülleri
kazananlar teknik olarak nobel ödülü almazlar ancak aynı seremoniye katılırlar.
2005 robert j. aumann, thomas c. schelling
2004 finn e. kydland, edward c. prescott
2003 robert f. engle, clive w. j. granger
2002 daniel kahneman, vernon l. smith
2001 george a. akerlof, a. michael spence, joseph e. stiglitz
2000 james j. heckman, daniel l. mcfadden
1999 robert a. mundell
1998 amartya sen
1997 robert c. merton, myron s. scholes
1996 james a. mirrlees, william vickrey
1995 robert e. lucas jr.
1994 john c. harsanyi, john forbes nash, reinhard selten
1993 robert fogel, douglass c. north
1992 gary s. becker
1991 ronald h. coase
1990 harry m. markowitz, merton h. miller, william f. sharpe
1989 trygve haavelmo
1988 maurice allais
1987 robert m. solow
1986 james m. buchanan
1985 franco modigliani
1984 richard stone
1983 gerard debreu
1982 george j. stigler
1981 james tobin
1980 lawrence r. klein
1979 theodore schultz, sir arthur lewis
1978 herbert a. simon
1977 bertil ohlin, james meade
1976 milton friedman
1975 leonid vitaliyevich kantorovich, tjalling c. koopmans
1974 gunnar myrdal, friedrich august von hayek
1973 wassily leontief
1972 john hicks, kenneth j. arrow
1971 simon kuznets
1970 paul a. samuelson
1969 ragnar frisch, jan tinbergen
fizik nobel ödülü
2005 roy j. glauber, john l. hall, theodor w. hänsch
2004 david j. gross, h. david politzer, frank wilczek
2003 alexei a. abrikosov, vitaly l. ginzburg, anthony j. leggett
2002 raymond davis jr., masatoshi koshiba, riccardo giacconi
2001 eric a. cornell, wolfgang ketterle, carl e. wieman
2000 zhores i. alferov, herbert kroemer, jack s. kilby
1999 gerardus ’t hooft, martinus j.g. veltman
1998 robert b. laughlin, horst l. störmer, daniel c. tsui
1997 steven chu, claude cohen-tannoudji, william d. phillips
1996 david m. lee, douglas d. osheroff, robert c. richardson
1995 martin l. perl, frederick reines
1994 bertram n. brockhouse, clifford g. shull
1993 russell a. hulse, joseph h. taylor jr.
1992 georges charpak
1991 pierre-gilles de gennes
1990 jerome i. friedman, henry w. kendall, richard e. taylor
1989 norman f. ramsey, hans g. dehmelt, wolfgang paul
1988 leon m. lederman, melvin schwartz, jack steinberger
1987 j. georg bednorz, k. alex müller
1986 ernst ruska, gerd binnig, heinrich rohrer
1985 klaus von klitzing
1984 carlo rubbia, simon van der meer
1983 subramanyan chandrasekhar, william a. fowler
1982 kenneth g. wilson
1981 nicolaas bloembergen, arthur l. schawlow, kai m. siegbahn
1980 james cronin, val fitch
1979 sheldon glashow, abdus salam, steven weinberg
1978 pyotr kapitsa, arno penzias, robert woodrow wilson
1977 philip w. anderson, sir nevill f. mott, john h. van vleck
1976 burton richter, samuel c.c. ting
1975 aage n. bohr, ben r. mottelson, james rainwater
1974 martin ryle, antony hewish
1973 leo esaki, ivar giaever, brian d. josephson
1972 john bardeen, leon neil cooper, robert schrieffer
1971 dennis gabor
1970 hannes alfvén, louis néel
1969 murray gell-mann
1968 luis alvarez
1967 hans bethe
1966 alfred kastler
1965 sin-itiro tomonaga, julian schwinger, richard p. feynman
1964 charles h. townes, nicolay g. basov, aleksandr m. prokhorov
1963 eugene wigner, maria goeppert-mayer, j. hans d. jensen
1962 lev landau
1961 robert hofstadter, rudolf mössbauer
1960 donald a. glaser
1959 emilio segrè, owen chamberlain
1958 pavel a. cherenkov, il´ja m. frank, igor y. tamm
1957 chen ning yang, tsung-dao lee
1956 william b. shockley, john bardeen, walter h. brattain
1955 willis e. lamb, polykarp kusch
1954 max born, walther bothe
1953 frits zernike
1952 felix bloch, e. m. purcell
1951 john cockcroft, ernest t.s. walton
1950 cecil powell
1949 hideki yukawa
1948 patrick m.s. blackett
1947 edward v. appleton
1946 percy w. bridgman
1945 wolfgang pauli
1944 isidor isaac rabi
1943 otto stern
1942 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1941 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1940 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1939 ernest lawrence
1938 enrico fermi
1937 clinton davisson, george paget thomson
1936 victor f. hess, carl d. anderson
1935 james chadwick
1934 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1933 erwin schrödinger, paul a.m. dirac
1932 werner heisenberg
1931 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1930 venkata raman
1929 louis de broglie
1928 owen willans richardson
1927 arthur h. compton, c.t.r. wilson
1926 jean baptiste perrin
1925 james franck, gustav hertz
1924 manne siegbahn
1923 robert a. millikan
1922 niels bohr
1921 albert einstein
1920 charles edouard guillaume
1919 johannes stark
1918 max planck
1917 charles glover barkla
1916 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1915 william lawrence bragg
1914 max von laue
1913 heike kamerlingh onnes
1912 gustaf dalén
1911 wilhelm wien
1910 johannes diderik van der waals
1909 guglielmo marconi, ferdinand braun
1908 gabriel lippmann
1907 albert a. michelson
1906 j.j. thomson
1905 philipp lenard
1904 lord rayleigh
1903 henri becquerel, pierre curie, maria skłodowska-curie
1902 hendrik a. lorentz, pieter zeeman
1901 wilhelm conrad röntgen
kimya
kimya nobel ödülü
2005 robert grubbs, richard schrock and yves chauvin
2004 aaron ciechanover, avram hershko, irwin rose
2003 peter agre, roderick mackinnon
2002 john b. fenn, koichi tanaka, kurt wüthrich
2001 william s. knowles, ryoji noyori, k. barry sharpless
2000 alan heeger, alan g. macdiarmid, hideki shirakawa
1999 ahmed zewail
1998 walter kohn, john pople
1997 paul d. boyer, john e. walker, jens c. skou
1996 robert f. curl jr., sir harold kroto, richard e. smalley
1995 paul j. crutzen, mario j. molina, f. sherwood rowland
1994 george a. olah
1993 kary b. mullis, michael smith
1992 rudolph a. marcus
1991 richard r. ernst
1990 elias james corey
1989 sidney altman, thomas r. cech
1988 johann deisenhofer, robert huber, hartmut michel
1987 donald j. cram, jean-marie lehn, charles j. pedersen
1986 dudley r. herschbach, yuan t. lee, john c. polanyi
1985 herbert a. hauptman, jerome karle
1984 bruce merrifield
1983 henry taube
1982 aaron klug
1981 kenichi fukui, roald hoffmann
1980 paul berg, walter gilbert, frederick sanger
1979 herbert c. brown, georg wittig
1978 peter mitchell
1977 ilya prigogine
1976 william lipscomb
1975 john cornforth, vladimir prelog
1974 paul j. flory
1973 ernst otto fischer, geoffrey wilkinson
1972 christian anfinsen, stanford moore, william h. stein
1971 gerhard herzberg
1970 luis leloir
1969 derek barton, odd hassel
1968 lars onsager
1967 manfred eigen, ronald g.w. norrish, george porter
1966 robert s. mulliken
1965 robert b. woodward
1964 dorothy crowfoot hodgkin
1963 karl ziegler, giulio natta
1962 max f. perutz, john c. kendrew
1961 melvin calvin
1960 willard f. libby
1959 jaroslav heyrovsky
1958 frederick sanger
1957 lord todd
1956 sir cyril hinshelwood, nikolay semenov
1955 vincent du vigneaud
1954 linus pauling
1953 hermann staudinger
1952 edwin m. mcmillan, glenn t. seaborg
1951 max theiler
1950 otto diels, kurt alder
1949 william f. giauque
1948 arne wilhelm kaurin tiselius
1947 sir robert robinson
1946 james b. sumner, john h. northrop, wendell m. stanley
1945 artturi virtanen
1944 otto hahn
1943 george de hevesy
1942 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1941 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1940 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1939 adolf butenandt, leopold ruzicka
1938 richard kuhn
1937 norman haworth, paul karrer
1936 peter debye
1935 frédéric joliot-curie, irène joliot-curie
1934 harold c. urey
1933 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1932 irving langmuir
1931 carl bosch, friedrich bergius
1930 hans fischer
1929 arthur harden, hans von euler-chelpin
1928 adolf windaus
1927 heinrich wieland
1926 the svedberg
1925 richard zsigmondy
1924 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1923 fritz pregl
1922 francis w. aston
1921 frederick soddy
1920 walther nernst
1919 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1918 fritz haber
1917 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1916 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1915 richard willstätter
1914 theodore william richards
1913 alfred werner
1912 victor grignard, paul sabatier
1911 maria sklodowska-curie
1910 otto wallach
1909 wilhelm ostwald
1908 ernest rutherford
1907 eduard buchner
1906 henri moissan
1905 adolf von baeyer
1904 sir william ramsay
1903 svante arrhenius
1902 emil fischer
1901 jacobus h. van ’t hoff
fizyoloji veya tıp
fizyoloji veya tıp nobel ödülü
2005 barry j. marshall, j. robin warren
2004 richard axel, linda b. buck
2003 paul c. lauterbur, peter mansfield
2002 sydney brenner, h. robert horvitz, john e. sulston
2001 leland h. hartwell, tim hunt, sir paul nurse
2000 arvid carlsson, paul greengard, eric r. kandel
1999 günter blobel
1998 robert f. furchgott, louis j. ignarro, ferid murad
1997 stanley b. prusiner
1996 peter c. doherty, rolf m. zinkernagel
1995 edward b. lewis, christiane nüsslein-volhard, eric f. wieschaus
1994 alfred g. gilman, martin rodbell
1993 richard j. roberts, phillip a. sharp
1992 edmond h. fischer, edwin g. krebs
1991 erwin neher, bert sakmann
1990 joseph e. murray, e. donnall thomas
1989 j. michael bishop, harold e. varmus
1988 james w. black, gertrude b. elion, george h. hitchings
1987 susumu tonegawa
1986 stanley cohen, rita levi-montalcini
1985 michael s. brown, joseph l. goldstein
1984 niels k. jerne, georges j.f. köhler, césar milstein
1983 barbara mcclintock
1982 sune k. bergström, bengt i. samuelsson, john r. vane
1981 roger w. sperry, david h. hubel, torsten n. wiesel
1980 baruj benacerraf, jean dausset, george d. snell
1979 allan m. cormack, godfrey n. hounsfield
1978 werner arber, daniel nathans, hamilton o. smith
1977 roger guillemin, andrew v. schally, rosalyn yalow
1976 baruch s. blumberg, d. carleton gajdusek
1975 david baltimore, renato dulbecco, howard m. temin
1974 albert claude, christian de duve, george e. palade
1973 karl von frisch, konrad lorenz, nikolaas tinbergen
1972 gerald m. edelman, rodney r. porter
1971 earl w. sutherland, jr.
1970 sir bernard katz, ulf von euler, julius axelrod
1969 max delbrück, alfred d. hershey, salvador e. luria
1968 robert w. holley, h. gobind khorana, marshall w. nirenberg
1967 ragnar granit, haldan k. hartline, george wald
1966 peyton rous, charles b. huggins
1965 françois jacob, andré lwoff, jacques monod
1964 konrad bloch, feodor lynen
1963 sir john eccles, alan l. hodgkin, andrew huxley
1962 francis crick, james watson, maurice wilkins
1961 georg von békésy
1960 sir frank macfarlane burnet, peter medawar
1959 severo ochoa, arthur kornberg
1958 george beadle, edward tatum, joshua lederberg
1957 daniel bovet
1956 andré f. cournand, werner forssmann, dickinson w. richards
1955 hugo theorell
1954 john f. enders, thomas h. weller, frederick c. robbins
1953 hans krebs, fritz lipmann
1952 selman a. waksman
1951 max theiler
1950 edward c. kendall, tadeus reichstein, philip s. hench
1949 walter hess, egas moniz
1948 paul müller
1947 carl cori, gerty cori, bernardo houssay
1946 hermann j. muller
1945 sir alexander fleming, ernst b. chain, sir howard florey
1944 joseph erlanger, herbert s. gasser
1943 henrik dam, edward a. doisy
1942 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1941 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1940 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1939 gerhard domagk
1938 corneille heymans
1937 albert szent-györgyi
1936 sir henry dale, otto loewi
1935 hans spemann
1934 george h. whipple, george r. minot, william p. murphy
1933 thomas h. morgan
1932 sir charles sherrington, edgar adrian
1931 otto warburg
1930 karl landsteiner
1929 christiaan eijkman, sir frederick hopkins
1928 charles nicolle
1927 julius wagner-jauregg
1926 johannes fibiger
1925 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1924 willem einthoven
1923 frederick g. banting, john james richard macleod
1922 archibald vivian hill, otto meyerhof
1921 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1920 august krogh
1919 jules bordet
1918 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1917 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1916 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1915 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1914 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1913 robert bárány
1912 alexis carrel
1911 allvar gullstrand
1910 albrecht kossel
1909 theodor kocher
1908 ilya mechnikov, paul ehrlich
1907 alphonse laveran
1906 camillo golgi, santiago ramón y cajal
1905 robert koch
1904 ivan pavlov
1903 niels ryberg finsen
1902 ronald ross
1901 emil von behring
edebiyat
edebiyat nobel ödülü
2005 harold pinter
2004 elfriede jelinek
2003 j.m. coetzee
2002 imre kertész
2001 v.s. naipaul
2000 gao xingjian
1999 günter grass
1998 josé saramago
1997 dario fo
1996 wislawa szymborska
1995 seamus heaney
1994 kenzaburo oe
1993 toni morrison
1992 derek walcott
1991 nadine gordimer
1990 octavio paz
1989 camilo josé cela
1988 naguib mahfouz
1987 joseph brodsky
1986 wole soyinka
1985 claude simon
1984 jaroslav seifert
1983 william golding
1982 gabriel garcía márquez
1981 elias canetti
1980 czeslaw milosz
1979 odysseus elytis
1978 isaac bashevis singer
1977 vicente aleixandre
1976 saul bellow
1975 eugenio montale
1974 eyvind johnson, harry martinson
1973 patrick white
1972 heinrich böll
1971 pablo neruda
1970 alexander solzhenitsyn
1969 samuel beckett
1968 yasunari kawabata
1967 miguel ángel asturias
1966 samuel agnon, nelly sachs
1965 mikhail sholokhov
1964 jean-paul sartre
1963 giorgos seferis
1962 john steinbeck
1961 ivo andric
1960 saint-john perse
1959 salvatore quasimodo
1958 boris pasternak
1957 albert camus
1956 juan ramón jiménez
1955 halldór laxness
1954 ernest hemingway
1953 winston churchill
1952 françois mauriac
1951 pär lagerkvist
1950 bertrand russell
1949 william faulkner
1948 t.s. eliot
1947 andré gide
1946 hermann hesse
1945 gabriela mistral
1944 johannes v. jensen
1943 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1942 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1941 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1940 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1939 frans eemil sillanpää
1938 pearl buck
1937 roger martin du gard
1936 eugene o’neill
1935 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1934 luigi pirandello
1933 ivan bunin
1932 john galsworthy
1931 erik axel karlfeldt
1930 sinclair lewis
1929 thomas mann
1928 sigrid undset
1927 henri bergson
1926 grazia deledda
1925 george bernard shaw
1924 wladyslaw reymont
1923 william butler yeats
1922 jacinto benavente
1921 anatole france
1920 knut hamsun
1919 carl spitteler
1918 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1917 karl gjellerup, henrik pontoppidan
1916 verner von heidenstam
1915 romain rolland
1914 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1913 rabindranath tagore
1912 gerhart hauptmann
1911 maurice maeterlinck
1910 paul heyse
1909 selma lagerlöf
1908 rudolf eucken
1907 rudyard kipling
1906 giosuè carducci
1905 henryk sienkiewicz
1904 frédéric mistral, josé echegaray
1903 bjørnstjerne bjørnson
1902 theodor mommsen
1901 sully prudhomme
barış
nobel barış ödülü
2005 uluslararası atom enerjisi ajansı, mohamed elbaradei
2004 wangari maathai
2003 shirin ebadi
2002 jimmy carter
2001 birleşmiş milletler, kofi annan
2000 kim dae-jung
1999 médecins sans frontières
1998 john hume, david trimble
1997 kara mayınlarının yasaklanması için uluslararası kampanya, jody williams
1996 carlos filipe ximenes belo, josé ramos-horta
1995 joseph rotblat, pugwash bilim ve dünyevi meseleler konferansı
1994 yaser arafat, shimon peres, yitzhak rabin
1993 nelson mandela, f.w. de klerk
1992 rigoberta menchú tum
1991 aung san suu kyi
1990 mikhail gorbaçov
1989 14. dalay lama
1988 birleşmiş milletler barış gücü
1987 óscar arias sánchez
1986 elie wiesel
1985 nükleer savaştan kaçınılması için uluslararası fizikçiler
1984 desmond tutu
1983 lech wałęsa
1982 alva myrdal, alfonso garcía robles
1981 birleşmiş milletler göçmenler yüksek komisyonu
1980 adolfo pérez esquivel
1979 mother teresa
1978 anwar al-sadat, menachem begin
1977 uluslararası af örgütü
1976 betty williams, mairead corrigan
1975 andrei sakharov
1974 seán macbride, eisaku sato
1973 henry kissinger, le duc tho
1972 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1971 willy brandt
1970 norman borlaug
1969 uluslararası çalışma örgütü
1968 rené cassin
1967 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1966 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1965 birleşmiş milletler çocuk fonu
1964 martin luther king
1963 uluslararası kızılhaç, kızılhaç ülkeleri ligi
1962 linus pauling
1961 dag hammarskjöld
1960 albert lutuli
1959 philip noel-baker
1958 georges pire
1957 lester bowles pearson
1956 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1955 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1954 birleşmiş milletler göçmenler yüksek komiserliği
1953 george c. marshall
1952 albert schweitzer
1951 léon jouhaux
1950 ralph bunche
1949 lord boyd orr
1948 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1947 friends service council, american friends service committee
1946 emily greene balch, john r. mott
1945 cordell hull
1944 uluslararası kızılhaç
1943 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1942 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1941 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1940 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1939 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ana havuza ve ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1938 nansen uluslararası göçmenler ofisi
1937 robert cecil
1936 carlos saavedra lamas
1935 carl von ossietzky
1934 arthur henderson
1933 sir norman angell
1932 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1931 jane addams, nicholas murray butler
1930 nathan söderblom
1929 frank b. kellogg
1928 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1927 ferdinand buisson, ludwig quidde
1926 aristide briand, gustav stresemann
1925 sir austen chamberlain, charles g. dawes
1924 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1923 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1922 fridtjof nansen
1921 hjalmar branting, christian lange
1920 léon bourgeois
1919 woodrow wilson
1918 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1917 uluslararası kızılhaç
1916 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1915 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1914 ödül bu sene kimseye verilmemiş, para da ödül özel havuzuna aktarılmıştır
1913 henri la fontaine
1912 elihu root
1911 tobias asser, alfred fried
1910 uluslararası barış bürosu
1909 auguste beernaert, paul henri d’estournelles de constant
1908 klas pontus arnoldson, fredrik bajer
1907 ernesto teodoro moneta, louis renault
1906 theodore roosevelt
1905 bertha von suttner
1904 uluslararası hukuk enstitüsü
1903 randal cremer
1902 élie ducommun, albert gobat
1901 henry dunant, frédéric passy
ekonomi
nobel ekonomi ödülleri
kazananlar teknik olarak nobel ödülü almazlar ancak aynı seremoniye katılırlar.
2005 robert j. aumann, thomas c. schelling
2004 finn e. kydland, edward c. prescott
2003 robert f. engle, clive w. j. granger
2002 daniel kahneman, vernon l. smith
2001 george a. akerlof, a. michael spence, joseph e. stiglitz
2000 james j. heckman, daniel l. mcfadden
1999 robert a. mundell
1998 amartya sen
1997 robert c. merton, myron s. scholes
1996 james a. mirrlees, william vickrey
1995 robert e. lucas jr.
1994 john c. harsanyi, john forbes nash, reinhard selten
1993 robert fogel, douglass c. north
1992 gary s. becker
1991 ronald h. coase
1990 harry m. markowitz, merton h. miller, william f. sharpe
1989 trygve haavelmo
1988 maurice allais
1987 robert m. solow
1986 james m. buchanan
1985 franco modigliani
1984 richard stone
1983 gerard debreu
1982 george j. stigler
1981 james tobin
1980 lawrence r. klein
1979 theodore schultz, sir arthur lewis
1978 herbert a. simon
1977 bertil ohlin, james meade
1976 milton friedman
1975 leonid vitaliyevich kantorovich, tjalling c. koopmans
1974 gunnar myrdal, friedrich august von hayek
1973 wassily leontief
1972 john hicks, kenneth j. arrow
1971 simon kuznets
1970 paul a. samuelson
1969 ragnar frisch, jan tinbergen
(bkz: nobel ödülü kazananlar)
edebiyat, fizik, kimya, tıp, ekonomi, barış dallarında verilir.
alfred nobel’in vasiyeti
"ardımdan bıraktığım gayrimenkulumun ve servetimin tamamı, aşağıdaki şekilde dağıtılacaktır. kapital, emniyetli bir şekilde fon’da toplanmalıdır. bu fon’un geliri her yıl insanlığa en büyük hizmeti yapan kişilere dağıtılmalıdır. bu gelir beş ana bölüme ayrılmalı ve aşağıdaki şekilde dağıtılmalıdır. bir kısım fizik sahasında en büyük keşfi yapan kişiye verilmelidir. bir kısım kimya sahasında en büyük keşfi yapan kişiye verilmelidir. bir kısmı fizyoloji ya da tıp alanında en büyük keşfi yapan kişiye verilmelidir. bir kısım edebiyat sahasında en büyük eseri yazan kişiye verilmelidir. bir kısım milletlerarası barış ve kardeşlik için en büyük çalışmayı yapan kişiye verilmelidir. fizik ve kimya konusundaki keşifler, isveç ilim konseyince değerlendirilmelidir. tıp konusundaki çalışmalar stockholm’deki caroline enstitüsü tarafından değerlendirilmelidir. edebiyat ve barış konusundaki mükafatlar norveç parlementosu tarafından seçilen beş kişilik bir heyet tarafından değerlendirilmelidir. en büyük ve kesin arzum mükafatlar adaylara dağıtılırken kesinlikle milliyet tefrika yapılmamasıdır. en mühimi, mükafatı alacak şahıs bir iskandinavyalı da olabilir, olmayabilir de "
paris, kasım 27, 1895
alfred bernard nobel
"ardımdan bıraktığım gayrimenkulumun ve servetimin tamamı, aşağıdaki şekilde dağıtılacaktır. kapital, emniyetli bir şekilde fon’da toplanmalıdır. bu fon’un geliri her yıl insanlığa en büyük hizmeti yapan kişilere dağıtılmalıdır. bu gelir beş ana bölüme ayrılmalı ve aşağıdaki şekilde dağıtılmalıdır. bir kısım fizik sahasında en büyük keşfi yapan kişiye verilmelidir. bir kısım kimya sahasında en büyük keşfi yapan kişiye verilmelidir. bir kısmı fizyoloji ya da tıp alanında en büyük keşfi yapan kişiye verilmelidir. bir kısım edebiyat sahasında en büyük eseri yazan kişiye verilmelidir. bir kısım milletlerarası barış ve kardeşlik için en büyük çalışmayı yapan kişiye verilmelidir. fizik ve kimya konusundaki keşifler, isveç ilim konseyince değerlendirilmelidir. tıp konusundaki çalışmalar stockholm’deki caroline enstitüsü tarafından değerlendirilmelidir. edebiyat ve barış konusundaki mükafatlar norveç parlementosu tarafından seçilen beş kişilik bir heyet tarafından değerlendirilmelidir. en büyük ve kesin arzum mükafatlar adaylara dağıtılırken kesinlikle milliyet tefrika yapılmamasıdır. en mühimi, mükafatı alacak şahıs bir iskandinavyalı da olabilir, olmayabilir de "
paris, kasım 27, 1895
alfred bernard nobel
*ilk yerli tiyatro eseri: şinasi / şair evlenmesi /1859
*ilk yerli roman : şemsettin sami / taaşşuk-ı talat ve fıtnat
*batılı tekniği uygun ilk roman :halit ziya uşaklıgil/aşk-ı memnu
*ilk çeviri roman :yusuf kamil paşa / fenelon’dan telemak /1859
*ilk köy romanı :nabizade nazım / karabibik
*ilk psikolojik roman: mehmet rauf / eylül
*ilk realist roman : recaizade mahmut ekrem / araba sevdası
*ilk resmi türkçe gazete : takvim –i vakayi
*ilk yarı gazete :ceride-i havadis
*ilk tarihi roman : namık kemal/ cezmi , a. mithat / yeniçeri
*ilk özel gazete : tercüman-ı ahval/ şinasi ile agah efendi
*ilk pastoral şir: a.hamit tarhan /sahra
*ilk şiir çevirisini yapan ,ilk makaleyi yazan ve noktalama işaretlerine ilk kez kullanan ilk türk gazeteci : şinasi
*aruzla ilk manzum tiyatro eseri yazan :a.hamit /eşber veya sardanapal
*heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri:a.hamit/nesteren
*ilk bibliyografya:keşfü’z zünun /katip çelebi
*ilk hatıra kitabı :babürşah /babürname
*ilk hamse yazarı : ali şir nevai
*ilk tezkire : ali şir nevai /mecalisün nefais
*ilk antolojisi: ziya paşa /harabat
*ilk atasözleri kitabı : şinasi /durub-i emsal-ı osmaniye
*ilk mizah dergisi: diyojen /teodor kasap
*ilk hikaye kitabı : a:mithat /letaif-i rivayet
*ilk fıkra yazarı : ahmet rasim
*ilk türkçe yazılan ilk kitap : kutadgu bilig
*ilk siyasetname : kutadgu bilig
*ilk mensur şiir örneklerini veren : halit ziya
*şiirde ilk defa türk kelimesini kullanan : mehmet emin yurdakul
*dünya edebiyatındaki ilk modern roman : cervantes/don kişot
*ilk makale : tercüman-ı ahval mukaddimesi
*ilk edebi bildiriyi yayımlayan topluluk:fecr-i ati
*mesnevi tarzında yazılmış ilk eser : kutadgu bilig
*ilk seyahatname : mir’atül memalik / seydi ali reis
*ilk edebiyat tarihçimiz: abdulhalim memduh efendi
*batı anlayışındaki ilk edebiyat tarihçimiz: fuat köprülü
*sahnelenen ilk tiyatro: namık kemal / vatan yahut silistre
*kafiyeyi şiire serperek klasik nazım şekillerinden farklı ilk örnekleri veren: tevfik fikret
*türkçenin ilk dil bilgisi kitabı: süleyman paşa / sarf-ı türki
*ilk naturalist eserimizin yazarı:
nabızade nazım / zehra
*divan edebiyatında mahallileşme akımının temsilcisi: nedim
*şarkıyı icat eden: nedim
*ilk tarih ve coğrafya ansiklopedisi: kamus’ul alam
*ilk sözlüğümüz: divan-ı lügat-it türk
*ilk türkçe sözlük: şemsettin sami:kamus-ı türki
*ilk özdeyiş örneklerini veren: ali bey / lehçet’ül hakayık
*ilk didaktik şiir örneğimiz ve aruzla yazılan ilk eserimiz: kutadgu bilig
*türk adının geçtiği ilk türkçe metin :orhun abideleri
*edebiyatımızda objektif eleştirinin nasıl olacağını ilk açıklayan: r. mahmut ekrem
*edebiyatımızdaki milli dönemin açılmasına öncülük eden: mehmet emin yurdakul
*konuşma diliyle yazılmış ilk hikayenin yazarı: ömer seyfettin
*edebiyatımızda ilk kafiyesiz şiirini yazan :a. hamit / validem
*ilk köy şiiri: muallim naci / köylü kızların şarkısı
*ilk alfabemiz: göktürk alfabesi
*tekke şiirinin babası: ahmet yesevi
*ilk türk destanı : alp er tunga destanı
*bizde batılı anlamda ilk eleştiriyi yazan:namık kemal
*bizde epik tiyatro türünün kurucusu: haldun taner
*ilk kadın romancımız: fatma aliye hanım
*süslü nesrin ilk temsilcisi: sinan paşa
*dünyanın bilinen ilk destanı:sümerlerin gılgamış destanı
*dünyanın halen yaşayan ,en büyük ve ilk müslüman türk destanı: kırgızların manas destanı
*edebiyat kelimesini bizde ilk kullanan: şinasi
*kurtuluş savaşımızı doğrudan işleyen roman : ateşten gömlek
*komedi türünün ilk büyük ustası: aristofanas
*trajedi türünün ilk büyük ustası:aiskylos
*ilk uyarlama tiyatro eserinin yazarı :a.vefik paşa
*deneme türünün kurucusu: montaigne
*ilk divan şairi: hoca dehhani
*hikayede gerçek anlamda ilk kez anadolu’yu işleyen: refik halit karay
*en başarılı psikolojik roman yazarımız: peyami safa / 9.hariciye koğuşu
*ilk çocuk şiirlerini yazan: tevfik fikret / şermin
*dilde sadeleşmeyi savunan ilk yayın organı: genç kalemler
*ilk yerli roman : şemsettin sami / taaşşuk-ı talat ve fıtnat
*batılı tekniği uygun ilk roman :halit ziya uşaklıgil/aşk-ı memnu
*ilk çeviri roman :yusuf kamil paşa / fenelon’dan telemak /1859
*ilk köy romanı :nabizade nazım / karabibik
*ilk psikolojik roman: mehmet rauf / eylül
*ilk realist roman : recaizade mahmut ekrem / araba sevdası
*ilk resmi türkçe gazete : takvim –i vakayi
*ilk yarı gazete :ceride-i havadis
*ilk tarihi roman : namık kemal/ cezmi , a. mithat / yeniçeri
*ilk özel gazete : tercüman-ı ahval/ şinasi ile agah efendi
*ilk pastoral şir: a.hamit tarhan /sahra
*ilk şiir çevirisini yapan ,ilk makaleyi yazan ve noktalama işaretlerine ilk kez kullanan ilk türk gazeteci : şinasi
*aruzla ilk manzum tiyatro eseri yazan :a.hamit /eşber veya sardanapal
*heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri:a.hamit/nesteren
*ilk bibliyografya:keşfü’z zünun /katip çelebi
*ilk hatıra kitabı :babürşah /babürname
*ilk hamse yazarı : ali şir nevai
*ilk tezkire : ali şir nevai /mecalisün nefais
*ilk antolojisi: ziya paşa /harabat
*ilk atasözleri kitabı : şinasi /durub-i emsal-ı osmaniye
*ilk mizah dergisi: diyojen /teodor kasap
*ilk hikaye kitabı : a:mithat /letaif-i rivayet
*ilk fıkra yazarı : ahmet rasim
*ilk türkçe yazılan ilk kitap : kutadgu bilig
*ilk siyasetname : kutadgu bilig
*ilk mensur şiir örneklerini veren : halit ziya
*şiirde ilk defa türk kelimesini kullanan : mehmet emin yurdakul
*dünya edebiyatındaki ilk modern roman : cervantes/don kişot
*ilk makale : tercüman-ı ahval mukaddimesi
*ilk edebi bildiriyi yayımlayan topluluk:fecr-i ati
*mesnevi tarzında yazılmış ilk eser : kutadgu bilig
*ilk seyahatname : mir’atül memalik / seydi ali reis
*ilk edebiyat tarihçimiz: abdulhalim memduh efendi
*batı anlayışındaki ilk edebiyat tarihçimiz: fuat köprülü
*sahnelenen ilk tiyatro: namık kemal / vatan yahut silistre
*kafiyeyi şiire serperek klasik nazım şekillerinden farklı ilk örnekleri veren: tevfik fikret
*türkçenin ilk dil bilgisi kitabı: süleyman paşa / sarf-ı türki
*ilk naturalist eserimizin yazarı:
nabızade nazım / zehra
*divan edebiyatında mahallileşme akımının temsilcisi: nedim
*şarkıyı icat eden: nedim
*ilk tarih ve coğrafya ansiklopedisi: kamus’ul alam
*ilk sözlüğümüz: divan-ı lügat-it türk
*ilk türkçe sözlük: şemsettin sami:kamus-ı türki
*ilk özdeyiş örneklerini veren: ali bey / lehçet’ül hakayık
*ilk didaktik şiir örneğimiz ve aruzla yazılan ilk eserimiz: kutadgu bilig
*türk adının geçtiği ilk türkçe metin :orhun abideleri
*edebiyatımızda objektif eleştirinin nasıl olacağını ilk açıklayan: r. mahmut ekrem
*edebiyatımızdaki milli dönemin açılmasına öncülük eden: mehmet emin yurdakul
*konuşma diliyle yazılmış ilk hikayenin yazarı: ömer seyfettin
*edebiyatımızda ilk kafiyesiz şiirini yazan :a. hamit / validem
*ilk köy şiiri: muallim naci / köylü kızların şarkısı
*ilk alfabemiz: göktürk alfabesi
*tekke şiirinin babası: ahmet yesevi
*ilk türk destanı : alp er tunga destanı
*bizde batılı anlamda ilk eleştiriyi yazan:namık kemal
*bizde epik tiyatro türünün kurucusu: haldun taner
*ilk kadın romancımız: fatma aliye hanım
*süslü nesrin ilk temsilcisi: sinan paşa
*dünyanın bilinen ilk destanı:sümerlerin gılgamış destanı
*dünyanın halen yaşayan ,en büyük ve ilk müslüman türk destanı: kırgızların manas destanı
*edebiyat kelimesini bizde ilk kullanan: şinasi
*kurtuluş savaşımızı doğrudan işleyen roman : ateşten gömlek
*komedi türünün ilk büyük ustası: aristofanas
*trajedi türünün ilk büyük ustası:aiskylos
*ilk uyarlama tiyatro eserinin yazarı :a.vefik paşa
*deneme türünün kurucusu: montaigne
*ilk divan şairi: hoca dehhani
*hikayede gerçek anlamda ilk kez anadolu’yu işleyen: refik halit karay
*en başarılı psikolojik roman yazarımız: peyami safa / 9.hariciye koğuşu
*ilk çocuk şiirlerini yazan: tevfik fikret / şermin
*dilde sadeleşmeyi savunan ilk yayın organı: genç kalemler
ilk yasak aşık veysel’e
ilk sinema gösterimi yıldız sarayı’nda yapıldı. (1896)
sürekli film gösterilen ilk salon beyoğlu’nda sigmund weinberg tarafından cinema pathe adıyla açıldı (1908).
ilk türk filmi fuat uzkınay tarafından çekilen ’ayastefonos’daki rus abidesinin yıkılışı’ (1914).
afişi basılarak yurdışına satılan ilk türk filmi binnaz oldu (1919).
ilk konulu türk filmleri sedat simavi tarafından çekilen ’pençe’ ve ’casus’ (1917).
ilk özel yapım şirketleri kemal film(1922) ve ipek film(1928).
ilk sesli türk filmi istanbul sokaklarında muhsin ertuğrul tarafından çekildi (1928).
ilk sansür yönetmeliği mussolini’nin sansür yasasından esinlenerek hazırlandı ve yürürlüğe girdi. (1939).
ilk film festivali ’yerli film yapanlar cemiyeti’ tarafından düzenlendi. ’unutulan sır’ adlı film en iyi film seçildi. en iyi kadın oyuncu ödülünü nevin aypar, en iyi erkek oyuncu ödülünü kadri erdoğan aldı (1948).
tiyatro etkisinden çıkan ilk film kanun namına’yı ömer lütfi akad çekti (1952).
ilk renkli türk filmi halıcı kız muhsin ertuğrul tarafından çekildi (1953). aynı zamanda muhsin ertuğrul’un çektiği son filmdi.
metin erksan’ın ’aşık veysel’in hayatı’ adlı filmi sansür kurulu tarafından yasaklanan ilk film oldu.
ilk uluslararası ödülü metin erksan’ın yönettiği ’susuz yaz’ aldı. film berlin film şenliğinde ’altın ayı’ büyük ödülünü aldı (1964).
köy hayatını işleyen ilk türk filmi beyaz geceler’i lütfi akad çekti (1965).
ilk sinema gösterimi yıldız sarayı’nda yapıldı. (1896)
sürekli film gösterilen ilk salon beyoğlu’nda sigmund weinberg tarafından cinema pathe adıyla açıldı (1908).
ilk türk filmi fuat uzkınay tarafından çekilen ’ayastefonos’daki rus abidesinin yıkılışı’ (1914).
afişi basılarak yurdışına satılan ilk türk filmi binnaz oldu (1919).
ilk konulu türk filmleri sedat simavi tarafından çekilen ’pençe’ ve ’casus’ (1917).
ilk özel yapım şirketleri kemal film(1922) ve ipek film(1928).
ilk sesli türk filmi istanbul sokaklarında muhsin ertuğrul tarafından çekildi (1928).
ilk sansür yönetmeliği mussolini’nin sansür yasasından esinlenerek hazırlandı ve yürürlüğe girdi. (1939).
ilk film festivali ’yerli film yapanlar cemiyeti’ tarafından düzenlendi. ’unutulan sır’ adlı film en iyi film seçildi. en iyi kadın oyuncu ödülünü nevin aypar, en iyi erkek oyuncu ödülünü kadri erdoğan aldı (1948).
tiyatro etkisinden çıkan ilk film kanun namına’yı ömer lütfi akad çekti (1952).
ilk renkli türk filmi halıcı kız muhsin ertuğrul tarafından çekildi (1953). aynı zamanda muhsin ertuğrul’un çektiği son filmdi.
metin erksan’ın ’aşık veysel’in hayatı’ adlı filmi sansür kurulu tarafından yasaklanan ilk film oldu.
ilk uluslararası ödülü metin erksan’ın yönettiği ’susuz yaz’ aldı. film berlin film şenliğinde ’altın ayı’ büyük ödülünü aldı (1964).
köy hayatını işleyen ilk türk filmi beyaz geceler’i lütfi akad çekti (1965).
(bkz: lezbiyen)
(bkz: gay)
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?