bir taşınmaz malikinin, sahip olduğu mülkü nedeniyle ve özellikle o taşınmaz (gayrimenkul) teminat olmak üzere, diğer bir kimse lehine bir şey yapmaya veya vermeye zorunlu tutulması.
havacılıkta: (commercial pilot licence) ticari pilot lisansı.
nüfusu hesaplanandan daha hızla artan kent. sağından solundan gecekondular filan fışkırıyor böyle...
(bkz: kadıncıl)
-kücüsünü kaldırmak-
malatya ağzında: tezgâhta halı, kilim, kumaş dokurken çözgü ipliklerinin bağlı olduğu kücü ağacını kaldırmak, kücülemek.
malatya ağzında: tezgâhta halı, kilim, kumaş dokurken çözgü ipliklerinin bağlı olduğu kücü ağacını kaldırmak, kücülemek.
denizli ağzında: işten geç dönmek.
günde 200 mesnevi beyiti girmekte. bu da 20 entry yapar ki, biraz sabır sadece.
la havle...
la havle...
191. adam, neşeli bir halde yola düştü. haberi yoktu ki padişah canına kastetmişti.
192. arap atına binip sevinçle koşturdu, kendi kanının diyetini elbise sandı!
193. ey yüzlerce razılıkla sefere düşen ve bizzat kendi ayağı ile kötü bir kazaya giden!
194. hayalinde mülk, şeref ve ululuk. fakat azrail “git, evet, muradına erişirsin” demekte!
195. o garip kişi yoldan gelince, hekim, onu padişahın huzuruna götürdü;
196. güzellik mumunun başı ucunda yakılması için onu, padişahın yanına izzet ve ikramla iletti.
197. padişah, onu görünce pek ağırladı, altın hazinesini ona teslim etti.
198. sonra hekim dedi ki: “ey büyük sultan o cariyeciği bu tacire ver;
199. ki visali ile iyileşsin, visalinin suyu o ateşi gidersin.”
200. padişah, o ay yüzlüyü kuyumcuya bahşetti, o iki sohbet müştakını birbirine çift etti.
devamı için:
(bkz: mesnevi 201 210)
192. arap atına binip sevinçle koşturdu, kendi kanının diyetini elbise sandı!
193. ey yüzlerce razılıkla sefere düşen ve bizzat kendi ayağı ile kötü bir kazaya giden!
194. hayalinde mülk, şeref ve ululuk. fakat azrail “git, evet, muradına erişirsin” demekte!
195. o garip kişi yoldan gelince, hekim, onu padişahın huzuruna götürdü;
196. güzellik mumunun başı ucunda yakılması için onu, padişahın yanına izzet ve ikramla iletti.
197. padişah, onu görünce pek ağırladı, altın hazinesini ona teslim etti.
198. sonra hekim dedi ki: “ey büyük sultan o cariyeciği bu tacire ver;
199. ki visali ile iyileşsin, visalinin suyu o ateşi gidersin.”
200. padişah, o ay yüzlüyü kuyumcuya bahşetti, o iki sohbet müştakını birbirine çift etti.
devamı için:
(bkz: mesnevi 201 210)
181. kerem ehlinin vaitleri akıp duran, eseri daima görünen hazinedir. ehil olmayanların, kerem sahibi bulunmayanların vaitleri ise gönül azabıdır.
(o velînin, halayığın hastalığını anlaması ve padişaha arzetmesi)
182. ondan sonra hekim, kalkıp padişahın huzuruna gitti, padişahı bu meseleden birazcık haberdar etti.
183. dedi ki: “çare şundan ibaret: bu derdin iyileşmesi için o adamı getirelim.
184. kuyumcuyu o uzak şehirden çağır, onu altınla, elbise ile aldat.”
*padişah, hekimden bu sözü duyunca nasihatini, candan gönülden kabul etti.
185. o tarafa ehliyetli, kifayetli, âdil bir iki kişiyi elçi olarak gönderdi.
(padişahın, kuyumcuyu getirmek üzere semerkand’e elçiler yollaması)
186. o iki bey, kuyumcuya padişahtan muştucu olarak semerkand’e kadar geldiler.
187. dediler ki: “ey lûtuf sahibi üstad, ey marifette kâmil kişi! öğülmen şehirlere yayılmıştır.
188. işte filân padişah, kuyumcubaşılık için seni seçti. zira (bu işte) pek büyüksün, pek kâmilsin.
189. şimdicek şu elbiseyi, altın ve gümüşü al da gelince de padişahın havassından ve nedimlerinden olursun.”
190. adam; çok malı, çok parayı görünce gururlandı, şehirden çoluk çocuktan ayrıldı.
devamı için:
(bkz: mesnevi 191 200)
(o velînin, halayığın hastalığını anlaması ve padişaha arzetmesi)
182. ondan sonra hekim, kalkıp padişahın huzuruna gitti, padişahı bu meseleden birazcık haberdar etti.
183. dedi ki: “çare şundan ibaret: bu derdin iyileşmesi için o adamı getirelim.
184. kuyumcuyu o uzak şehirden çağır, onu altınla, elbise ile aldat.”
*padişah, hekimden bu sözü duyunca nasihatini, candan gönülden kabul etti.
185. o tarafa ehliyetli, kifayetli, âdil bir iki kişiyi elçi olarak gönderdi.
(padişahın, kuyumcuyu getirmek üzere semerkand’e elçiler yollaması)
186. o iki bey, kuyumcuya padişahtan muştucu olarak semerkand’e kadar geldiler.
187. dediler ki: “ey lûtuf sahibi üstad, ey marifette kâmil kişi! öğülmen şehirlere yayılmıştır.
188. işte filân padişah, kuyumcubaşılık için seni seçti. zira (bu işte) pek büyüksün, pek kâmilsin.
189. şimdicek şu elbiseyi, altın ve gümüşü al da gelince de padişahın havassından ve nedimlerinden olursun.”
190. adam; çok malı, çok parayı görünce gururlandı, şehirden çoluk çocuktan ayrıldı.
devamı için:
(bkz: mesnevi 191 200)
171. hekim, “hastalığının ne olduğunu hemen anladım. seni tedavi hususunda sihirler göstereceğim;
172. sevin, ilişik etme, emin ol ki yağmur çimenlere ne yaparsa ben de sana onu yapacağım;
173. ben, senin gamını çekmekteyim, sen gam yeme; ben sana yüz babadan daha şefkatliyim;
174. aman, sakın ha, bu sırrı kimseye söyleme; padişah senden bunu ne kadar sorup soruştursa yine sakla;
175. sırların gönülde gizli kalırsa o muradın çabucak hâsıl olur;dedi.
176. peygamber demiştir ki: “her kim sırrını saklar ise çabucak muradına erişir.”
177. tohum toprak içinde gizlenince, onun gizlenmesi, bahçenin yeşillenmesi ile neticelenir.
178. altın ve gümüş gizli olmasalardı... madende nasıl musaffa olurlar, nasıl altın ve gümüş haline gelirlerdi?
179. o hekimin vaitleri ve lûtufları hastayı korkudan emin etti.
180. hakiki olan vaitleri gönül kabul eder, içten gelmeyen vaadler ise insanı ıstıraba sokar.
devamı için:
(bkz: mesnevi 181 190)
172. sevin, ilişik etme, emin ol ki yağmur çimenlere ne yaparsa ben de sana onu yapacağım;
173. ben, senin gamını çekmekteyim, sen gam yeme; ben sana yüz babadan daha şefkatliyim;
174. aman, sakın ha, bu sırrı kimseye söyleme; padişah senden bunu ne kadar sorup soruştursa yine sakla;
175. sırların gönülde gizli kalırsa o muradın çabucak hâsıl olur;dedi.
176. peygamber demiştir ki: “her kim sırrını saklar ise çabucak muradına erişir.”
177. tohum toprak içinde gizlenince, onun gizlenmesi, bahçenin yeşillenmesi ile neticelenir.
178. altın ve gümüş gizli olmasalardı... madende nasıl musaffa olurlar, nasıl altın ve gümüş haline gelirlerdi?
179. o hekimin vaitleri ve lûtufları hastayı korkudan emin etti.
180. hakiki olan vaitleri gönül kabul eder, içten gelmeyen vaadler ise insanı ıstıraba sokar.
devamı için:
(bkz: mesnevi 181 190)
161. nabzı, kimin adı anılınca atarsa cihanda gönlünün istediği odur(diyordu).
162. memleketindeki dostlarını saydı, döktü. ondan sonra diğer bir memleketi andı.
163. “memleketinden çıkınca en evvel hangi memlekette bulundun?”dedi.
164. kız bir şehrin adını söyleyip geçti. fakat yüzünün rengi, nabzının atması başkalaşmadı.
165. efendileri ve şehirleri birer birer saydı; o yerleri, yurtları, oralarda geçirdiği zamanları, tuz, ekmek yediği kişileri tekrar tekrar söyledi.
166. şehir şehir, ev ev saydı döktü, kızın ne damarı oynadı, ne çehresi sarardı.
167. hekim şeker gibi semerkand şehrini soruncaya kadar kızın nabzı tabiî haldeydi fazla atmıyordu.
168. semerkand’ı sorunca nabzı attı, çehresi kızardı, sarardı. çünkü o, semerkand’lı bir kuyumcudan ayrılmıştı.
169. o hekim, hastadan bu sırrı elde edip o dert ve belânın aslına erişince:
170. “onun semti hangi mahallede?” diye sordu. kız, “köprü başında, gatfer mahallesinde” dedi.
devamı için:
(bkz: mesnevi 171 180)
162. memleketindeki dostlarını saydı, döktü. ondan sonra diğer bir memleketi andı.
163. “memleketinden çıkınca en evvel hangi memlekette bulundun?”dedi.
164. kız bir şehrin adını söyleyip geçti. fakat yüzünün rengi, nabzının atması başkalaşmadı.
165. efendileri ve şehirleri birer birer saydı; o yerleri, yurtları, oralarda geçirdiği zamanları, tuz, ekmek yediği kişileri tekrar tekrar söyledi.
166. şehir şehir, ev ev saydı döktü, kızın ne damarı oynadı, ne çehresi sarardı.
167. hekim şeker gibi semerkand şehrini soruncaya kadar kızın nabzı tabiî haldeydi fazla atmıyordu.
168. semerkand’ı sorunca nabzı attı, çehresi kızardı, sarardı. çünkü o, semerkand’lı bir kuyumcudan ayrılmıştı.
169. o hekim, hastadan bu sırrı elde edip o dert ve belânın aslına erişince:
170. “onun semti hangi mahallede?” diye sordu. kız, “köprü başında, gatfer mahallesinde” dedi.
devamı için:
(bkz: mesnevi 171 180)
151. iğne ucu ile diken başını arar durur, bulamazsa orasını dudağı ile ıslatır.
152. ayağa batan dikeni bulmak, bu derece müşkül olursa, yüreğe batan diken nicedir? cevabını sen ver!
153. her çer çöp (mesabesinde olan,) gönül dikenini göreydi gamlar, kederler; herkese el uzatabilir miydi?
154. bir kişi, eşeğin kuyruğu altına diken kor. eşek onu oradan çıkarmasını bilmez, boyuna çifte atar.
155. zıplar, zıpladıkça da diken daha kuvvetli batar. dikeni çıkarmak için akıllı bir adam lâzım.
156. eşek, dikeni çıkarabilmek için can acısı ile çifte atar durur ve yüz yerini daha yaralar.
157. o diken çıkaran hekim, üstaddı . halayığın her tarafına elini koyup muayene ediyordu.
158. halayıktan hikâye yoluyla dostların ahvalini sormaktaydı.
159. kız, bütün sırlarını hekime açıkça söylemekte, kendi durağından, efendilerinden, şehrinden ve şehrinin dışından bahsetmekteydi.
160. hekim, kızın anlatmasına kulak vermekte, nabzına ve nabzının atmasına dikkat etmekteydi.
devamı için:
(bkz: mesnevi 161 170)
152. ayağa batan dikeni bulmak, bu derece müşkül olursa, yüreğe batan diken nicedir? cevabını sen ver!
153. her çer çöp (mesabesinde olan,) gönül dikenini göreydi gamlar, kederler; herkese el uzatabilir miydi?
154. bir kişi, eşeğin kuyruğu altına diken kor. eşek onu oradan çıkarmasını bilmez, boyuna çifte atar.
155. zıplar, zıpladıkça da diken daha kuvvetli batar. dikeni çıkarmak için akıllı bir adam lâzım.
156. eşek, dikeni çıkarabilmek için can acısı ile çifte atar durur ve yüz yerini daha yaralar.
157. o diken çıkaran hekim, üstaddı . halayığın her tarafına elini koyup muayene ediyordu.
158. halayıktan hikâye yoluyla dostların ahvalini sormaktaydı.
159. kız, bütün sırlarını hekime açıkça söylemekte, kendi durağından, efendilerinden, şehrinden ve şehrinin dışından bahsetmekteydi.
160. hekim, kızın anlatmasına kulak vermekte, nabzına ve nabzının atmasına dikkat etmekteydi.
devamı için:
(bkz: mesnevi 161 170)
141. bu âlemi aydınlatan güneş, bir parçacık yaklaştı mı, her şey yandı gitti!
142. fitneyi, kargaşalığı ve kan dökücülüğü araştırma, şems-i tebrizî’den bundan fazla bahsetme.
143. bunun sonu yoktur; sen yine hikâyeye başla, onu tamamlamana bak.
(o velînin, halayığın hastalığını anlamak için padişahtan halayıkla halvet olmayı dilemesi)
144. (hekim) dedi ki: “ey padişah, evi halvet et, yakını da uzaklaştır.
145. köşeden , bucaktan kimse kulak vermesin de ben bu cariyecikten bir şeyler sorayım.”
146. oda boşaldı, hekim ile hastadan başka kimsecikler kalmadı.
147. hekim tatlılıkla, yumuşak yumuşak dedi ki: “memleketin neresi? çünkü her memleket halkının ilâcı başka başkadır.
148. o memlekette akrabandan kimler var? kime yakınsınız; neye bağlısın?
149. elini kızın nabzına koyup birer birer felekten çektiği cevir ve meşakkati soruyordu.
150. bir adamın ayağına diken batınca ayağını dizi üstüne kor.
devamı için:
(bkz: mesnevi 151 160)
142. fitneyi, kargaşalığı ve kan dökücülüğü araştırma, şems-i tebrizî’den bundan fazla bahsetme.
143. bunun sonu yoktur; sen yine hikâyeye başla, onu tamamlamana bak.
(o velînin, halayığın hastalığını anlamak için padişahtan halayıkla halvet olmayı dilemesi)
144. (hekim) dedi ki: “ey padişah, evi halvet et, yakını da uzaklaştır.
145. köşeden , bucaktan kimse kulak vermesin de ben bu cariyecikten bir şeyler sorayım.”
146. oda boşaldı, hekim ile hastadan başka kimsecikler kalmadı.
147. hekim tatlılıkla, yumuşak yumuşak dedi ki: “memleketin neresi? çünkü her memleket halkının ilâcı başka başkadır.
148. o memlekette akrabandan kimler var? kime yakınsınız; neye bağlısın?
149. elini kızın nabzına koyup birer birer felekten çektiği cevir ve meşakkati soruyordu.
150. bir adamın ayağına diken batınca ayağını dizi üstüne kor.
devamı için:
(bkz: mesnevi 151 160)
131. bu ayrılığın, bu ciğer kanının şerhini şimdi geç, başka bir zamana kadar bunu bırak!”
132. (can) dedi ki: “beni doyur, çünkü ben açım. çabuk ol çünkü vakit keskin bir kılıçtır.
133. ey yoldaş, ey arkadaş! sûfî, vakit oğludur (bulunduğu vaktin iktizasına göre iş görür). “yarın” demek yol şartlarından değildir.
134. sen yoksa sûfî bir er değil misin? vara, veresiyeden yokluk gelir”.
135. ona dedim ki: “sevgilinin sırlarını gizli kapaklı geçmek daha hoştur. sen, artık hikâyelere kulak ver, işi onlardan anla!
136. dilbere ait sırların, başkalarına ait sözler içinde söylenmesi daha hoştur.”
137. o, “bunu apaçık söyle ki dini açık olarak anmak… gizli anmaktan iyidir.
138. perdeyi kaldır ve açıkça söyle ki ben, güzelle gömlekli olarak yatmam” dedi.
139. dedim ki: “o apaçık soyunur, çırılçıplak bir hale gelirse ne sen kalırsın,ne kucağın kalır, ne belin!
140. iste ama, derecesine göre iste; bir otun, bir dağı çekmeye kudreti yoktur.
devamı için:
(bkz: mesnevi 141 150)
132. (can) dedi ki: “beni doyur, çünkü ben açım. çabuk ol çünkü vakit keskin bir kılıçtır.
133. ey yoldaş, ey arkadaş! sûfî, vakit oğludur (bulunduğu vaktin iktizasına göre iş görür). “yarın” demek yol şartlarından değildir.
134. sen yoksa sûfî bir er değil misin? vara, veresiyeden yokluk gelir”.
135. ona dedim ki: “sevgilinin sırlarını gizli kapaklı geçmek daha hoştur. sen, artık hikâyelere kulak ver, işi onlardan anla!
136. dilbere ait sırların, başkalarına ait sözler içinde söylenmesi daha hoştur.”
137. o, “bunu apaçık söyle ki dini açık olarak anmak… gizli anmaktan iyidir.
138. perdeyi kaldır ve açıkça söyle ki ben, güzelle gömlekli olarak yatmam” dedi.
139. dedim ki: “o apaçık soyunur, çırılçıplak bir hale gelirse ne sen kalırsın,ne kucağın kalır, ne belin!
140. iste ama, derecesine göre iste; bir otun, bir dağı çekmeye kudreti yoktur.
devamı için:
(bkz: mesnevi 141 150)
121. ama kendisinden esîr var olan güneş, öyle bir güneştir ki, ona zihinde de, dışarda da benzer olamaz.
122. nerede tasavvurda onun sığacağı bir yer ki misli tasvir edilebilsin!
123. şemseddin’in sözü gelince dördüncü kat göğün güneşi başını çekti, gizlendi.
124. onun adı anılınca ihsanlarından bir remzi anlatmak vacip oldu.
125. can, şu anda eteğimi çekiyor. yusuf’un gömleğinden koku almış!
126. “yıllarca süren sohbet hakkı için o güzel hallerden tekrar bir hali söyle, anlat.
127. ki yer, gök gülsün, sevinsin. akıl, ruh ve göz de yüz derece daha fazla sevince, neşeye dalsın” (diyor).
128. “beni külfete sokma, çünkü ben şimdi yokluktayım. zihnim durakladı, onu öğmekten âcizim.
129. ayık olmayan kişinin her söylediği söz -- dilerse tekellüfe düşsün, dilerse haddinden fazla zarafet satmaya kalkışsın -- yaraşır söz değildir.
130. eşi bulunmayan o sevgilinin vasfına dair ne söyleyeyim ki bir damarım bile ayık değil!
devamı için:
(bkz: mesnevi 131 140)
122. nerede tasavvurda onun sığacağı bir yer ki misli tasvir edilebilsin!
123. şemseddin’in sözü gelince dördüncü kat göğün güneşi başını çekti, gizlendi.
124. onun adı anılınca ihsanlarından bir remzi anlatmak vacip oldu.
125. can, şu anda eteğimi çekiyor. yusuf’un gömleğinden koku almış!
126. “yıllarca süren sohbet hakkı için o güzel hallerden tekrar bir hali söyle, anlat.
127. ki yer, gök gülsün, sevinsin. akıl, ruh ve göz de yüz derece daha fazla sevince, neşeye dalsın” (diyor).
128. “beni külfete sokma, çünkü ben şimdi yokluktayım. zihnim durakladı, onu öğmekten âcizim.
129. ayık olmayan kişinin her söylediği söz -- dilerse tekellüfe düşsün, dilerse haddinden fazla zarafet satmaya kalkışsın -- yaraşır söz değildir.
130. eşi bulunmayan o sevgilinin vasfına dair ne söyleyeyim ki bir damarım bile ayık değil!
devamı için:
(bkz: mesnevi 131 140)
111. âşıklık, ister o cihetten olsun, ister bu cihetten... âkıbet bizim için o tarafa kılavuzdur.
112. aşkı şerh etmek ve anlatmak için ne söylersem söyliyeyim... asıl aşka gelince o sözlerden mahcup olurum.
113. dilin tefsiri gerçi pek aydınlatıcıdır, fakat dile düşmeyen aşk daha aydındır.
114. çünkü kalem, yazmada koşup durmaktadır, ama aşk bahsine gelince; çatlar, âciz kalır.
115. aşkın şerhinde akıl, çamura saplanmış eşek gibi yattı kaldı. aşkı , âşıklığı yine aşk şerh etti.
116. güneşin vucuduna delil, yine güneştir. sana delil lâzımsa güneşten yüz çevirme.
117. gerçi gölgede güneşin varlığından bir nişan verir, fakat asıl güneş her an can nuru bahşeyler.
118. gölge sana gece misali gibi uyku getirir. ama güneş doğuverince ay yarılır (nuru görünmez olur).
119. zaten cihanda güneş gibi misli bulunmaz bir şey yoktur. baki olan can güneşi öyle bir güneştir ki, asla gurub etmez.
120. güneş, gerçi tektir, fakat onun mislini tasvir etmek mümkündür.
devamı için:
(bkz: mesnevi 121 130)
112. aşkı şerh etmek ve anlatmak için ne söylersem söyliyeyim... asıl aşka gelince o sözlerden mahcup olurum.
113. dilin tefsiri gerçi pek aydınlatıcıdır, fakat dile düşmeyen aşk daha aydındır.
114. çünkü kalem, yazmada koşup durmaktadır, ama aşk bahsine gelince; çatlar, âciz kalır.
115. aşkın şerhinde akıl, çamura saplanmış eşek gibi yattı kaldı. aşkı , âşıklığı yine aşk şerh etti.
116. güneşin vucuduna delil, yine güneştir. sana delil lâzımsa güneşten yüz çevirme.
117. gerçi gölgede güneşin varlığından bir nişan verir, fakat asıl güneş her an can nuru bahşeyler.
118. gölge sana gece misali gibi uyku getirir. ama güneş doğuverince ay yarılır (nuru görünmez olur).
119. zaten cihanda güneş gibi misli bulunmaz bir şey yoktur. baki olan can güneşi öyle bir güneştir ki, asla gurub etmez.
120. güneş, gerçi tektir, fakat onun mislini tasvir etmek mümkündür.
devamı için:
(bkz: mesnevi 121 130)
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?