mustafa suphi

turkiye komunist partisi’nin (tkp) kurucusu ve ilk genel baskani. 1883’de giresun’da dogdu. ilkogrenimi babasinin gorevi nedeniyle kudus ve sam’da, ortaogrenimini erzurum’da gordu.istanbul’da hukuk mektebi’ni bitirdikten sonra fransa’ya gitti. paris’te siyasal bilgiler yuksekokulu’nda ogrenim gordu (1910). ahmed ferit (tek) tarafindan cikarilan ve milli mesrutiyet firkasi’nin sozculugunu yapan ifham gazetesinde, yazi isleri muduru olarak calisti. istanbul’daki ilk yillarinda ittihat ve terakki yanlisiyken, baskici uygulamalari nedeniyle, sonradan bu orgute muhalif bir cizgi izlemeye basladi. mahmud sevket pasa’nin oldurulmesinden sonra sinop’a suruldu.1914’te birkac arkadasiyla birlikte rusya’ya kacti. ekim 1917’deki sovyet devrimi’nden sonra moskova’ya gitti. tatar-baskirt devrimcileriyle birlikte yeni dunya gazetesini cikardi. moskova’da i. turk sol sosyalistleri kongresi’nin ( 25temmuz 1918) ve i. musluman koministler kongresi’nin (kasim 1918) toplanmasina on ayak oldu.10 eylul 1920’de yine baku’de toplanan, tkp i. kongresi’nde, sosyalistlerin birligini saglamaya yonelik etkin girisimlerde bulundu. tkp bu kongrede calismalarinin agirligini anadolu’ya kaydirmayi kararlastirdi.tkp’nin turkiye’deki etkinliklerini ve orgutlenmesini duzenlemek uzere, 28 aralik 1920’de baku’den kars’a gecti. ayrica ankara’ya giderek, mustafa kemal ile (ataturk) gorusmeyi amacliyordu. kars’tan erzurum’a dogru yola cikan grup, protesto gosterileriyle karsilasti ve kente sokulmadi.
mustafa suphi can guvenliklerinin ortadan kalkmasi uzerine arkadaslariyla birlikte trabzon’a gecti. motorla batum’a gitmeyi, oradan da baku’ye donmeyi kararlastiran grup, saglanan bir motorla kardeniz’e acildi. trabzon aciklarinda saldiriya ugrayan mustafa suphi ve arkadaslari, oldurulerek denize atildi.

(bkz: mustafa suphi kültür merkezi)

(bkz: 28 kanunisani)

mustafa suphi ve yoldaşları, anadolunun ilk örgütlü komünistleridir.