kelebek etkisi

(bkz: the butterfly effect)

fizikçilerin "işte, şartlar böyle, bundan sonra bakalım ne olacak?" şeklindeki düşüncelerini alt üst eden,lorenz’in meteoroloji oyuncağıdır.

ben afrikanın balta girmemiş ormanlarından birinde kanat çırpan kelebeğin rüzgarının, amerikada yarattığı kasırgayı seviyorum diye özetlenebilecek; bu hayatta olan herşeyin birbirine bağlantılı olduğu teorisi.
(bkz: tuvalette kainatı yaratmak )

heroes’in 3. sezonunun ikinci bolumunde petrellilerin anasi olacak kadin tarafindan son derece basit ama anla$ilir bir $ekilde ozetlenen etki.

"bugun bir kelebegi ezersin, 3 sene sonra 1 milyon insan yeryuzunden silinir."

bu kadar basitmi$ yani.

bel üstünde dövme olarak ortaya çıktığında erkek bünyede sevişme isteği uyandıran etki.

karmaşık bir sistemin bir yerinde gelişecek küçük bir değişimin sistemin başka yanında büyük etki yaratacağı görüşü.

hani,kedi halıya kusar, kustuğu yeri silersin, halının diğer yerleriyle böyle bir renk farkı olur sonra hepsini silmen gerektiğini farkedersin. o halının üzerinde değil de sanki futbol sahası üzerindesin gibi hissedersin kendini, sil sil bitmez. bir ara pişman olursun nerden başladım diye, halı biter yerler kirli görünür, sonra bakarsın koltukları kaldırmasan olmaz. koltuğu kaldırıken koltuğu da silem dersin. yarısına gelirsin hay nerden başladım dersin ama yarım bıraksan renk farkı gene! işte buna kelebek etkisi diyoruz. o kedi halıya değil de yere kussaydı , onu ordan toplayıp, silip, şu an koltuğuna uzanmış evin temiz olduğunu varsayacak, mutlu hayatıma devam edecektin.

Kelebek etkisi, bir sistemin başlangıç verilerindeki küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine verilen addır.

Edward N. Lorenz'in çalışmalarından biri olan Kaos Teorisi ile ilintili bir kavramdır. İleriki zamanlarda özellikle aynı isimde çekilen iki film ile halk arasında da meşhur olmuş bir kavramdır. Hava durumuyla ile ilgili verilen şu örnek günlük hayatta dahi çok sık kullanılır hale gelmesini sağlamıştır: Amazon Ormanları'nda bir kelebeğin kanat çırpması, ABD'de fırtına kopmasına neden olabilir. Benzer bir başka örnekte ise bir kelebeğin kanat çırpması, Dünyanın yarısını dolaşabilecek bir kasırganın oluşmasına neden olabilir.

Bu teori esasen attığımız en ufak adımların bile çok ciddi sonuçları olabileceğini, bu bağlamda dikkatli olmamızı bize salık verirken, bir yandan da bizim kontrolümüz dışında gelişen olayların bizi ne derece etkileyebileceğini de ortaya koymaktadır.