yunus emre

"bir kez gonul yikdin ise
bu kildigin namaz degil
yetmis iki millet dahi
elin yuzun yumaz degil " diyerek naif gonlunu
beni bende demem, bende degilem,
birben vardir bende benden iceri diyere ruha felsefi yaklasimini
ilim, ilim bilmektir; ilim kendin bilmektir
sen kendini bilmezsin, ya nice okumaktir!.. diyerek asil olani anlattigi buyuk mutasavvif ve filozof.

(bkz: tasavvuf)

(bkz: yunus emre siirleri)

turk halk sairlerinin tartismasiz oncusu olan ve turk’un islam’a bakisini turk dilinin tum sadelik ve guzelligiyle ortaya koyan yunus emre, sevgiyi felsefe haline getirmis ornek bir insandir. yaklasik 700 yildir turk milleti tarafindan dilden dile aktarilmis, turku ve ilahilere soz olmus, yer yer atasozu misali dilden dile dolasmis misralariyla yunus emre, turk kultur ve medeniyetinin olusumuna buyuk katkilar saglamis bir gonul adamidir.
turkiye’nin pek cok yerinde yunus emre’nin mezari oldugu iddia edilen pek cok mezar ve turbe vardir. bunlardan baslicalari soyle siralanabilir: eskisehir’in mihaliccik ilcesine bagli sarikoy; karaman’da yunus emre camii avlusu; bursa; kula ile salihli arasinda emre sultan koyu; erzurum, duzcu koyu; isparta’nin keciborlu ilcesi civari; aksaray; afyon’un sandikli ilcesi; ordu’nun unye ilcesi; sivas yakininda bir yol ustundedir.

(bkz: yunusbaligi)
(bkz: yunus gunce)

(bkz: mutasavvif)

bir ben var bende benden iceru sozu ile gonullerimizin bir kismini kaplayan allah dostu.

(bkz: yaratilani severiz yaratandan oturu)

yabancilarib bizden daha cok tanidigi tasavvufcumuz.

anadolu universitesinin muhtesem merkez kampusunun adi.

"gelin birlik olalim
isi kolay kilalim
sevelim sevilelim
bu dunya kimseye kalmaz"

demis ve tek kelimeyle olagaustu dusunceleri olan, buyuk bir halk ozani, gonul adami, duygu insani, bu topragin insani, bizim ozanimiz....

"vahdet-i vucud" felsefesini benimsemis halk ozani. dusuncelerinin temelini iste bu felsefe olusturmaktadir.

onu ve onun gibileri sayfa sayfa yazilarla aciklayamayiz...sadece tek kelime soyleyecem...o bir ’’cevher’’idi...

tam olarak nerede dogup buyudugu bilinmeyen ulu cinar. anadolumuz mal olmus yuce kisi.
yasadigi donemin aksine bir hareketle siirlerini turkce yazmis olan gonul adami.
siirlerinin hepsi abartmiyorum hepsi birbirinden guzel olan ve bu yuzden hicbir tane siirine bkz vermeyecegim buyuk sair.
ayrica bir rivayete gore bugun yunus emrenin siirlerinin ucte biri elimizde. rivayetler molla kasimin yunusun siirlerini begenmeyerek yaktigi ve suya attigidir. fakat bir sure sonra karsina oyle bir misra gelir ki bu yaptigi kotulugu birakir, misra soyledir:

dervis yunus bu sozu
egri bugru soyleme
seni sıgaya ceken
bir molla kasım gelir

siirlerinden aklimda kalan bolumleri:

sufilere sohbet gerek
ahilere ahret gerek
mecnunlara leylâ gerek
bana seni gerek seni

ne varliga sevinirim
ne yokluga yerinirim
askin ile avunurum
bana seni gerek seni

ben bende demen ben bende degilim
bir ben vardir bende benden iceri

cıktım erik dalına anda yedim uzumu

cennet cennet dedikleri
birkac koskle birkac huri
isteyene ver onlari
bana seni gerek seni

"cumleler dogrudur sen dogru isen
dogruluk bulunmaz sen igri isen"
demis olan cevher.

(bkz: #267061 )

allah dilinden şiirler yazmış insandır. tıpkı allah tarafından şiir yazılmış gibidir. bu şiirler genelde, allahın her yerde olduğunu hatırlatmaya çalışan şiirlerdir. fakat yunus emrenin bu özelliği sürekli tartışılmıştır. bu tür şiirlerini incelerken, böyle bir şiirinin son kıtasının şöyle olduğunu gördüm:
’’yunus değil bunu diyen
kendiliğidir söyleyen
kafir olur inanmayan
evvel ahir hemen benim.’’

tabduk emre diye bahsettiği hocası araştırılan büyük kişi. uzun araştırmalar sonucunda tabduk emre, adında bir insanın yaşamadığı sonucuna varılmıştır. ömrünün büyük kısmını yunus emrenin hayatını araştırmakla geçiren insanlar, tabduk emreyle ilgili yunus emrenin şiirlerini de inceleyerek aslında tabduk emrenin, yunus emrenin sevgilisine, yani allaha verdiği isim olduğunu söylemişlerdir. yunus emre allah aşkına o kadar kendisini adamıştır ki senli benli şiirler yazmıştır. yunus emreyi okumak hoştur, onun büyüklüğüne inanmak basittir; ama onu anlamak zordur. yunus emre, yunus emredir.

(bkz: ilim ilim bilmektir)
(bkz: bana seni gerek seni)
(bkz: gel gör beni aşk neyledi)
(bkz: hak cihana doludur)
(bkz: aşkın ile aşıklar)
(bkz: taşdın yine deli gönül)
(bkz: ben dert ile ah ederdim)
(bkz: bir ben vardır bende)
(bkz: dolap)
(bkz: şöyle garib bencileyin)
(bkz: geldi geçti ömrüm benim)
(bkz: dost)
(bkz: erenler bir denizdür)
(bkz: bir nazarda kalmayalım)
(bkz: bir kez gönül yıkdın ise)
(bkz: aşk)
(bkz: benim bunda kararım yok)
(bkz: ol dost bize gelmez ise)
(bkz: gözüm seni görmek için)
(bkz: hak bir gönül verdi bana)
(bkz: miskinlikte buldular)
(bkz: iy dost aşkun denizine)
(bkz: yok yere geçirdim günü)
(bkz: niçe bir besleyesin)
(bkz: bir sakiden içdük sarab)
(bkz: mülk ü bekadan gelmişem)
(bkz: düşdi önüme hubbü l vatan)
(bkz: cümle vücudda bulduk)
(bkz: bu dem yüzüm süreduram)
(bkz: can bir ulu kimsedür)
(bkz: divaneler)
(bkz: dosttan yüzüm dönmez benim)
(bkz: gönüller yapmaya geldim)
(bkz: çıkdum erik dalına)
(bkz: yar yüreğüm yar)
(bkz: anma mısın şol günü sen)
(bkz: yer yüzünde gezer idim)
(bkz: ah nideyim ömrüm seni)
(bkz: ey yarenler ey kardaşlar)
(bkz: ben bunda seyr eder iken)
(bkz: isteridüm allah ı)
(bkz: yandı yüreğüm dutuşdı)
(bkz: herkime kim dervişlik bağışlana)
(bkz: gelin ey kardeşler gelin)
(bkz: haber eylen aşıklara)
(bkz: evvel benem ahir benem)
(bkz: hiç bilmezem kezek kimün)
(bkz: gelin gidelim)
(bkz: ben söylerem ben dinlerem)
(bkz: işbu gönül bir kaledir)
(bkz: niçin ağlarsın bülbül hey)
(bkz: bu dünyaya inanma)
(bkz: gel gidelim dosta gönül)
(bkz: ben bu cani canana)
(bkz: söylenilen bir kelamı)
(bkz: o can haçan olüser)
(bkz: kerem it bir beri bak rikab yüzünden bırak)
(bkz: söylememek harcısı söylemegin hasıdır)
(bkz: ne söylerler ne bir haber verirler)
(bkz: ey dervişler ey kardaşlar)
(bkz: biz kime aşıksavuz alemler ana aşık)
(bkz: işidin ey yarenler)
(bkz: adı güzel kendi güzel muhammed)
(bkz: eskere kıldum bugün pinhanumı)
(bkz: niçeler bu dünyada günahını yuyamaz)
(bkz: mana eri bu yolda melul olası değil)
(bkz: yarab bu ne derddür derman bulınmaz)
(bkz: ask imamdur bize gönül cemaat)
(bkz: ya ilahi ger sual etsen bana)
(bkz: hakikatün manisin serhile bilmediler)
(bkz: arayı arayı bulsam)
(bkz: agla gözüm agla gayri)
(bkz: bir gün maksadın bulur gerçeklik ile gelen)
(bkz: anun keremi çokdur sen etduğun ol etmez)
(bkz: askin odu ciğerimi yaka geldi yaka gider)
(bkz: selam olsun)
(bkz: ali almış sancagını eline)
(bkz: sol cennetin irmaklari)

ne renk olursa kaşın gözün
karşındakinin gördüğüdür rengin
diyen halk şairi