teleemprimör

basılı mesajlar almakta ve göndermekte kullanılan elektromekanik bir düzen. kısaca telem veya teleprinter de denir. telem tâbiri daha çok askerî haberleşmede kullanılır. herbiri teleemprimör cihazına sâhip abonelerin bağlandığı telefon benzeri yazılı haberleşme servisine teleks sistemi denir.

teleprinter cihazı 1900’lerin başlarında ortaya çıktı ve morse telgraf cihazının yerini almaya başladı. sterling, morton ve krum gibi araştırıcılar bu hususta ilk çalışanlardandır.

sıklıkla kullanılan iki temel kod sistemi vardır. bunlardan biri orijinal baudot kodundan donald murray tarafından adapte edilen murray kodu, diğeri de daha yeni olan amerikan ascii kodudur. murray kodunda her karakter 5 bilgi darbesinden, ascii kodunda ise, 8 bilgi darbesinden teşekkül eder. çeşitli mesaj işleme özelliklerini hâiz ve bu kodlardan biriyle çalışan teleprinter makineleri mevcuttur. bilgileri temsil eden elektrikî işâretler telgraf hattı üzerinden frekans çoğalmalı sistemle gider. yâni aynı anda birçok mesaj farklı taşıyıcı dalgalar üzerine bindirilerek tek bir hat üzerinden iletilir.

türkiye’de de mehmed ali özkardeş isimli bir türk telgrafçısı bir nevi teleemprimör cihazı geliştirmiş ve 1952 senesinde açılan bir sergide teşhir etmiştir. tamâmen yerli malzeme kullanılan bu cihaz hâlen ankara’daki ptt müzesindedir.