pausanias

lidya doğumlu bir gezgin ve coğrafyacı olan pausanias, periegesistes hellados (yunanistan betimlemesi) adlı yapıtıyla antikçağ kalıntılarına ilişkin önemli bilgiler sunmuştur. pausanias, yunanistan’a gitmeden önce anadolu, suriye, filistin, mısır, makedonya ve epir (epiros) ile italya’nın bir bölümünü dolaştı. ünlü yapıtında, attika’dan başladığı yunanistan gezisini anlattı.

on ciltlik yapıtın ilk kitabını 143 - 161 arasında bir tarihte tamamladı. yazılarında 176 yılından sonraki olaylara ilişkin bilgi yoktur. önemli kentlerle ilgili açıklamaları kentin kısa bir tarihiyle başlar ve topografik özellikleriyle sürer. günlük yaşama, dinsel törenlere, halkın boş inançlarına ilişkin kısa bilgiler verir. başlıca ilgi alanı sanat yapıtlarıdır.

olympia ve delphoi’nin dinsel sanatını ve mimarisini betimlemiş, atina’da portre ve yazıtlarla ilgilenmiş, akropolis’deki büyük tunç athena heykelinden ve kent dışındaki anıtlardan söz etmiştir. günümüze ulaşan kalıntılar betimlemelerinin doğruluğunu ortaya koymaktadır. sir james frazer’a göre pausanias yunanistan’daki kalıntıların çoğunun içinden çıkılmaz bir lâbirent ya da çözümsüz bir bilmece olmasını önleyen kişidir.