minos uygarligi

1899 yılında sir arthur evans adlı arkeolog taradından knossos’ta yapılan kazılar sonucu adım adım ortaya çıkmış uygarlıktır.

(bkz: girit)

minos krallığı öncesi birtakım sınavlardan geçmek zorundadır çünkü kral olabilecek birde kardeşi vardır. amcası, deniz tanrısı poseidon’dan yardım ister.poseidon da ona gücünü göstermesi için bir hayvan verecektir. bu denizden çıkan bir boğadır.fakat poseidon, minos kral olduktan sonra bu hayvanı kurban etmesini ister. minos kral olur fakat hayvanı kurban etmeyi unutur.poseidon da öfkelenir ve onu cezalandırır. bu cezaya göre minos’un karısı boğayla ilişkiye girmiştir ve bu ilişkiden bir yaratık meydana gelmiştir: "minotavros". etraftan gelebilecek dedikoduları önlemek icin bu yaratığı saklamak ister ve dönemin en ünlü mimarını yemeğe davet eder.mimar daidalos ve oğlu ikaros’tan bir bina inşa etmelerini ister.bunun üzerine daidalos labirenti inşa eder ve minos, minotavros’u oraya hapseder.bundan sonra mimar ve oğlu çıkış yolunu göstermesinler diye onları da bir kuleye hapseder. daidalos ve ikaros burdan kaçış yolları ararlar ve en sonunda balmumundan kanatlar yapıp uçmaya başlarlar. ikaros güneşe doğru yaklaşmaya başlar, balmumundan kanatları erir ve ege denizine düşer. düştüğü yerin adı ikaros olarak bilinmektedir.

bayanlar baylar, bu yazımızda da sizlere millattan önce 2000-1380 yılları arasında ege ve akdeniz’de çok önemli bir uygarlık kurmuş olan minos uygarlığından bahsedeceğiz. o halde sizleri böyle alalım, buyursunlar...

minos uygarlığı erken yunan arkeolojisinin olmazsa olmaz denilen konularından biridir. bu uygarlığa ayrıca "minoa" diye isim takmak mümkündür (minoans).

minoslar, akdenizde çok büyük bir ada olan girit adasında bir uygarlık kurmuştur. başkenti knossos şehri olan bu uygarlık kendine has özellikleri olan bir uygarlıktır. "linear b" adını verdiğimiz ve çivi yazısına çok benzeyen bir alfabe sistemini kullanmışlardır. girit’te knosso’dan başka çok önemli minos şehirleri vardır. örneğin: mallia, phaistos, thera ve petsofa gibi şehirlerde minos uygarlığını yansıtan çok sayıda eser bulunmuştur.

örneğin knossos’ta bulunan yılanlı tanrıça figürini buna güzel bir örnektir. fayanstan yapılan bu figürinde ellerinde yılan tutan, çıplak göğüslü bir genç kadın betimlenmiştir.

mallia’da altından yapılmış bir kılıç başı(pommel) ve yine altından yapılmış bir süs eşyası (pendant) bulunmuştur.

phaistos yerleşkesinde ise çok sayıda dekoratif çömleklere rastlanmıştır (kamare ware) ve bu çömlekler minos uygarlığının çömlek yapımında çok ileri bir seviyede olduğunu kanıtlar nitelikteki çömleklerdir.

minos uygarlığı dendiği zaman akıllara mutlak surette knossos sarayı gelmelidir, çünkü knossos sarayı minos uygarlığının bir aynası gibidir.

minos uygarlığı denizci bir uygarlıktır, dolayısıyla şehirlerini sur duvarlarıyla kaplamaya gerek görmemişlerdir (fortification walls). bu özelliği bakımından minos uygarlığı diğer uygarlıklara göre bir farklılığı vardır.

yarı insan yarı boğa bir yaratık olan minotauros, minos uygarlığının bir ürünüdür. bu uygarlığın kurucusu olan kral minos bir labirent inşa ettirmiştir. efsaneye göre kral minos’un büyük oğlu bir atina ziyaretinde ölünce kral minos buna çok sinirlenir ve atina’ya savaş açar. atina kralı aegeus kentini işgalden kurtarmak için kral minos’un şartlarını kabul eder ve her 9 yılda bir 7 genç kız ve 7 erkek girite gönderilir, girite gönderilenleri hazin bir son beklemektedir, çünkü oradaki vahşi yaratık minotauros’a yem olacaklardır. fakat aegeus’un oğlu bir kara alır ve girite gider, minotauros’u öldürmek ister. oraya gider. orada minos’un kızı ariadne theseus’u görünce aşık olur ve ona yardım eder. onu minotaurosun bulunduğu labirente götürür ve theseus minotaouros’u eşşek cennetine postalar kılıcıyla.

bir teze göre minoslar, daha sonra yunanistan’da varlığını sürdürecek olan miken uygarlığının atası sayılmaktadır. çünkü iki kültür arasındaki benzerlikler bu tezi biraz olsun doğrular niteliktedir.

sonuç olarak minos uygarlığı, erken yunan arkeolojisinin en dikkat çeken konuları arasında kendine bir yer edinmiştir.

budur...