kuva yı milliye nin mücadeleye devamı

-kuva yı milliye nin mücadeleye devamı konusunda kamuoyunun yoklanması-

nutuk’tan...

efendiler, bugünlerde duyulan ihtiyaç üzerine rauf bey’e, aynı tarihte şu telgrafı da yazdım. bu ihtiyaç, hey’et-i
temsiliye’nin ve kuva-yı milliye’nin mücadeleye devamı konusunda kamuoyunu yoklamaktı. rauf bey’e yazdığım bu telgrafı, erzurum’daki kâzım karabekir paşa’ya da çektirmiştim.

çok ivedi ve günlüdür. 21.2.1920

rauf bey’e özel:

anadolu ve rumeli müdafaa-i hukuk cemiyeti’nin durumunu değiştirmeye yetkili olacak kongrenin toplanması, tüzüğünün sonuncu maddesi gereğince, meclis-i meb’usan’ın yasama görevini tam bir güvenlik ve serbestlik içinde yerine getirdiğinin meclis’çe açıklanmasına bağlıdır.
hey’et-i temsiliye’nin genel teşkilâtının başında, barış yapılıncaya kadar eski şeklini koruması gereği, bütün arkadaşlarımızın onayı ve ısrarı üzerine kabul edilmiştir.

oysa, hükûmet tarafından âdeta teşvik edilen muhalif gazetelerin hücumları, âyân meclisi’nin açık saldırıları, hükûmetin tutum ve işleri ve özellikle sadrazam paşa’nın bildirisi, meclis-i meb’usan’da kuva-yı milliye’nin kanun dışı olduğunu alkışlattıran nutuklar, kamuoyunu millî teşkilât aleyhine çevirmekte ve hey’et-i temsiliye’mizi güç bir duruma sokmaktadır.

bir yandan padişah’ın isteğine uyarak zeynelabidin, hoca sabri, sait molla gibi kimselerin, sırf kuvayı milliye’yi yok etme maksadıyla her tarafta kurmaya çalıştıkları teâlî-i islâm cemiyeti adı altındaki kuruluşlar, millî teşkilâta doğrudan doğruya saldırılara başlamışlardır. söz gelişi, niğde ve nevşehir’de, bu ayın on dokuzuncu günü, «meclis-i meb’usan açıldı.

millî teşkilâtı padişahımız istemiyor» gibi sözlerle, halkı açık toplantı ve gösterilere sürüklemişlerdir. bu durum sadrazam paşa’nın bildirisini alan bazı memurlar tarafından da teşvik edilmiştir.
bu olayın konya’ya ve daha başka yerlere de yayılması uzak bir ihtimal değildir. bu bakımdan:

1 — hükûmetin, kuva-yı milliye’nin devamına taraftar olup olmadığını kesin olarak bildirmesini kendisinden istemek gerekir.

2 — felâh-ı vatan grubu’nun, söz konusu edilen tam bir güvenlik ve serbestliğe sahip olduğunu, bu bakımdan, kuva-yı milliye’yi dağıtmak lüzumuna inanıp inanmadığını bildirmesi gerekir. eğer bu kuvvetin devamına lüzum görüyorsa, ona göre hükûmetin dikkatini çekmekle birlikte, bunu, meclis’te de gerektiği şekilde savunmalıdır. bu konunun, grupça görüşülmesi ve tartışılması düşüncesindeyiz.

3 — vatanın çıkarları açısından, millî teşkilâtın ve kuva-yı milliye’nin ortadan kaldırılması tercih edildiği takdirde, izmir, maraş ve öteki cephelerde bulunan düşman kuvvetlerine karşı da hükûmetçe gerekli tedbirlerin alınmasını sağlama bağlamak söz konusudur.

yukarıda arzedilen düşüncelerin büyük bir önem ve ciddiyetle dikkate alınıp gereğinin yerine getirilmesini, bizi şahsen de güç durumdan kurtarmak için, sonucun bir an önce bildirilmesini rica ederiz.

istanbul’daki bazı arkadaşların, bunca emeklerle meydana getirilmiş olan millî birliğe ve kuva-yı milliye’ye vurulan darbelere karşı kesin tedbir alma konusunda, sonuna kadar gayret ve ciddiyet göstermekten çok, dışarıdaki uzak kuvvetlerden büyük ümitlere kapılarak teselli buldukları zannı uyanıyor. biz, elimizdeki kuvveti iyi koruyamadığımız takdirde, dış kuvvetlerin de bize değer vermeyeceklerini hatırlatmak isteriz.

hey’et-i temsiliye adına

mustafa kemal

kâzım karabekir paşa, bu telgrafa verdiği 23 şubat 1920 tarihli cevabında, «istanbul’da meclis-i millî’de beliren akıma karşı, hey’et-i temsiliye’nin ve kuva’yı milliye’nin ters ve hükmedici bir tavır almasını hiç de uygun bulmuyorum.

yalnız, hey’et-i temsiliye’nin bu işin içinden vekarla çekilmesini, işin sorumluluğunu ve durumun takdirini, meclis-i millî’nin namusuna ve vatanseverliğine bırakmayı sürdürmelerine «kuva-yı milliye’nin ve hey’et-i temsiliye’nin varlığını sürdürmelerine meclis-i millî taraftar olmazsa... kongrelerin aldığı kararlar gereğince, tam bir güvenlik içinde yasama ve denetleme yetkisine sahip ve hâkim olduğundan, hey’et-i temsiliye, kararların uygulanmasını meclis-i millî’ ye bırakarak dağılır, faaliyetine son verdiğini yazar ve bir de teşekkür eder.» «fakat, meclis-i millî’nin, böyle bir sorumluluğu yüklenerek, durumunun ve geleceğinin güvenilir olduğu yolunda bir karar alarak bunu duyuracağı pek şüphelidir. rauf beyefendi bu teklifi yapar ve bu kararları aldırır da, hey’et-i temsiliye’nin işbaşından çekilmesi gereğini bildirirse, o zaman hey’et-i temsiliye bunu isteyerek kabul eder. basına ve millete ilân ederek faaliyetten uzaklaşır.

şerefli ve onurlu yerini de meşru bir şekilde korumuş olur. şüphesiz ki, bir yıldan beri milletin ısrarı ile kurulmuş olan aydın cephesi, ne dağılıp kendi kaderini yunanlıların eline teslim eder ve ne de hükûmet bunları dağıtabilir. o mücahitler kendiliklerinden ve eskiden olduğu gibi savaşa devam ederler.

fakat, bu durum o cepheye bağlı kalır ve kolordu komutanları kendi bölgelerinde bunu durum ve maksada göre iyi bir şekilde yürütürler. ondan sonra da gelecekteki durum ve faaliyetlerimizde olayların akışına ayak uydurulur... işte benim âciz görüşümün bundan ibaret olduğu arzedilir» diyor (belge: 238).

devamı için:

(bkz: olayların akışına ayak uyduramazdık)