itri

ıtır gibi kokan.

istanbul’da doğdu.doğum tarihi bilinmiyor. çağdaşlarının, ölümüne tarih düşürmek amacıyla kaleme aldığı mısralar ile, bestelediği yapıtlarda güfte olarak kullandığı şiirlerin yazılış tarihlerine göre, yaklaşık 1630 ile 1640 yılları arasında doğduğu sanılmaktadır. çeşitli kaynaklarda ölümü için 1711 ve 1712 tarihleri gösterilmektedir. asıl adı mustafa’dır. itrî, şiirlerinde kullandığı mahlastır. buhurîzade mustafa efendi diye de anılmıştır. buhurîzade adının kendi lakabı mı, yoksa aile adı mı olduğu bilinmemektedir. yaşamı üstüne bilinenler de, eski ve yeni kaynaklardaki, çoğu birbiriyle çelişen bilgilere dayanır.

zamanına göre iyi bir öğrenim görmüştür. ustalarından birinin hâfız post olduğuna kesin gözüyle bakılır. nasrullah vâkıf halhalî, kasımpaşalı koca osman efendi, derviş ömer efendi gibi 17 yy. bestecilerinden de yararlandığı sanılmaktadır. çağının kaynakları, onun mevlevi olduğunda birleşirler. mevlevi tekkelerinde okunmak üzere bir ayin ile bir naat bestelemiş olması da, bunun bir kanıtıdır. söylentilere göre, yenikapı mevlevihanesi’nin o zamanki şeyhi câmî ahmed dede’ye (?-1671) kapılanmış, müzik sevgisiyle mevlevi olmuştur.

itrî beş padişah dönemi gördü. sultan iv. mehmed zamanında tanındı. huzurda düzenlenen fasıllara hanende olarak katıldı, bestelediği yapıtlarla padişahlardan büyük yakınlık gördü. saraya girmeden önce ne tür işlerde çalıştığı bilinmiyor. yakınlık gördüğü bir başka devlet adamı da, şiirleri ve müzik sevgisiyle tanınan kırım hanı i. selim giray’dı (1634-1704).
(alintidir)