intiharin tarihcesi

intihar kelimesi yeni olmasina ragmen, gercekte anlatmak istedigi eylem tarihin ilk caglarina kadar uzanmaktadir. yapilan bircok antropolojik arastirma, ilkel kabilelerde intihar olgusunun oldugunu dogrulamaktadir. burada gorulen intihar daha cok yenmesi tabu olan yiyeceklerden olmaktadir. tabuyu cignemesi halinde dogacak sonucu bildigi halde, birey bu tabuyu cignemekte; yani olumu goze almaktadir. tabuyu cigneyen birey hastalanir ve olur. hatta bazi durumlarda fiziksel bir dis etki olmaksizin, tabunun cignenmesi halinde yine olumle sonuclanan olaylara rastlanmistir. ornegin; yeni kurnei’lerde bir genc saglam ve guclu oldugu halde, yenmesi yasak olan ‘opussum’u yedigi ve ihtiyarlar da bunu farkettigi icin derhal hastalanir ve uc hafta icinde olur.

eski yazitlarin cogunda intihar konusu ele alindigi halde, 19. yuzyil sonuna kadar ilkel kabilelerde intihar fenomeninin bulunmadigi iddia edilmistir; hatta gunumuzde bile bu gorusu savunanlar vardir. bu gorusun ortaya atilmasi ve savunulmasinda herhalde 18. yuzyil dusunur ve yazarlarinin tanimlamaya calistiklari happy savage (mutlu ilkel) imaji yatmaktadir.

ilkel toplumlardaki intihar olgusu daha cok kahramanlik turunden olan intiharlardir. ileride deginilecegi gibi, durkheim ilkellerde “elcil” (altruistic) intiharlarin daha sik oldugunu belirtir. intiharla ilgili en eski yazit olan oedipus mitolojisindeki epikaste’in intihari da bu turden bir intihardir.

intihar, gecmiste bazi toplumlarda benimsenmis ve hatta bazi durumlarda basvurulmasi zorunlu bir davranis bicimi olarak kabul edilmistir. eski iskandinavlarda dogal olum utanc verici kabul edilir ve yaslanan kisiler, daha onurlu bir olum bicimi olarak kabul edildigi icin kendilerini ucurumdan atarlardi. bugun bile bazi guney pasifik adalarinda intihar onurlu bir davranis olarak degerlendirilir.

bazi antropolojik incelemeler ilkel kabilelerin bazilarinda intihar olaylarina hic rastlanilmadigini bildirirler. bu gibi sonuclar ilkel insanlarda intihar olaylarinin hic olmadigini degil; modern toplumlarda neden daha fazla goruldugunu dusundurmelidir.

ilkel insan, uygar insanla kiyaslandiginda kendi icindeki intihar egilimin farkinda degildir. ilkel insanlar yuksek uygarliktan haberdar olunca intihar oranlari artmaya baslamistir. ornegin; eski yunanlilar roma uygarligina katildiklarinda intihar orani en yuksek seviyesine ulasmistir.

tarihsel surec icinde intihar oranlari genellikle nisbi bir artis gostererek gunumuzde onemli toplumsal sorunlardan biri haline gelmistir. farkli toplumlarda ve farkli zamanlarda intihar oranlarinin artmasi veya azalmasi genellikle, toplumsal normlarin bireyleri etkileme derecesiyle belirlenmistir. bu turden toplumsal engelleme veya desteklemeler intihar olgusunun hukuksal boyutunu olusturmaktadir.

kaynak: intihar.de