fazil mehmet paşa

dağıstan’da rus birliklerine karşı çete savaşlarına katılan türk komutan. şeyh şâmil’in yakın akrabâlarından olup, dağıstan’da doğdu.
ruslar kafkasya’yı işgâl ettikleri sırada şeyh şâmil’le berâber yıllarca vatan müdâfaasında bulundu. ancak çarlık rusyasına karşı giriştiği bu amansız mücâdele esnâsında esir düştü. esâret hayâtı sırasında, rusya’da askerî bir okulda eğitim gördü. daha sonra çar’ın muhâfız kıt’sında görev yaptı. türkiye’ye geçtiği zaman kolağası rütbesiyle osmanlı ordusuna katıldı. bir çok muhârebelere katılarak başarılar kazandı. 1882 yılında liva rütbesiyle belgrad’a gönderildi. daha sonra musul ve bağdat’ta görev verilen fâzıl mehmed bey, buralarda gösterdiği başarılar sebebiyle önce ferik sonra da birinci ferik rütbesiyle taltif edildi.

1914’te birinci dünyâ harbi sırasında ordudan ayrılmış bulunan fâzıl paşa, ihtiyâç üzerine yeniden orduya katıldı. kendisine önce kafkas, sonra irak cephesinde süvârî komutanlığı görevi verildi. iyi ata binmesi, iyi silâh kullanması ve cesâreti ile tanınan fâzıl mehmed paşa, 1915 yılında vefât etti.mezarı bağdat’ta azamiye kabristanındadır.

fâzıl mehmed paşa’nın, fâzıl ahmed paşa ve fâzıl mustafa paşa gibi devlet adamları yetiştiren köprülüler âilesi ile bir münâsebeti yoktur.