ubudiyet

bendelik, kulluk, kölelik. kul olduğunu bilip allah’a itaat etmek. allah’a teslim olup, kur’an ve peygamber (a.s.m.) vasıtası ile verilen emirleri aynen icra ve tatbike çalışmak.(insanlar kendileri için değil, allah’a ubudiyet için yaratılmışlardır.)(ubudiyet, emr-i ilâhîye ve rıza-i ilâhîye bakar. ubudiyetin dâîsi, emr-i ilâhî ve neticesi rıza-i hak’tır. semeratı ve fevaidi, uhreviyedir. fakat ille-i gaiye olmamak, hem kasden istenilmemek şartıyla, dünyaya ait faideler ve kendi kendine terettüb eden ve istenilmeyerek verilen semereler, ubudiyete münafi olmaz. belki zaifler için müşevvik ve müreccih hükmüne geçerler. eğer o dünyaya ait faideler ve menfaatler, o ubudiyete, o virde veya o zikre illet veya illetin bir cüz’ü olsa, o ubudiyeti kısmen ibtal eder. belki o hasiyetli virdi akim bırakır, netice vermez. işte bu sırrı anlamıyanlar, mesela yüz hasiyeti ve faidesi bulunan evrad-ı kudsiye-i şah-ı nakşibendî’yi veya bin hasiyeti bulunan cevşen-ül kebir’i o faidelerin bazılarını maksud-u bizzat niyet ederek okuyorlar. o faideleri göremiyorlar ve göremiyecekler ve görmeye de hakları yoktur. çünki o faideler, o evradların illeti olamaz ve ondan onlar kasden ve bizzat istenilmeyecek. çünkü onlar fazlî bir surette, o halis virde talebsiz terettüb eder. onları niyet etse, ihlası bir derece bozulur. belki ubudiyetten çıkar ve kıymetten düşer.yalnız bu kadar var ki; böyle hasiyetli evradı okumak için, zaif insanlar bir müşevvik ve müreccihe muhtaçtırlar. o faideleri düşünüp, şevke gelip, evradı sırf rıza-yı ilahî için, âhiret için okusa zarar vermez. hem de makbuldür. bu hikmet anlaşılmadığından; çoklar, aktabdan ve selef-i salihînden mervî olan faideleri görmediklerinden şübheye düşer, hattâ inkar da eder.
(bkz: rububiyet)