bosna hersek

bosna-hersek’in toplam yuz olcumu 51.129 km2’dir. kabaca ucgen biciminde, daglik bir araziden olusan bosna-hersek’in adriyatik denizi kiyisinda 22 km uzunlugunda bir kiyi seridi bulunmakla beraber hicbir limani yoktur. bu daglik arazi sava ve neretva nehirleri ile bunlarin kollari olan vrbas, bosna, drina ve una nehirleri tarafindan sulanir. bosna-hersek’in % 92’lik bolumu ortalama deniz seviyesinden 993 m yukseklikte olup, ulkenin en yuksek dagi olan maglic dagi 2368 m’dir.

baskent : sarajevo (saraybosna)
nufus : 4.532.000 (%44’u bosnak ; %31’i sirp ; %17’si hirvat ; %8’i diger)
dil : bosnakca
para birimi : konvertabilna mark


bosna, adini ulkeyi kuzeyden boydan boya gecen ve hirvatistan, daha sonra da sirbistan ile hudut teskil eden sava nehri’nin onemli bir kolu bosna nehri’nden (eski cagdaki adi bosante) almistir. hersek ise, gercekte bosna eyaletin guneydogu bolgesini meydana getirmekte olup, adini orta cag’da bu bolgeye kurulmus olan hersek (hercegovina) dukaligindan almistir. bosna adi, devlet olarak ilk defa 10 ncu yy.’daki bir tarih belgesinde gecmektedir.
bosna-hersek, avrupa kitasinda -balkan yarimadasi’nda- eski yugoslavya’yi olusturan 6 federe devletten biri iken, yugoslavya’nin dagilisi ile 3 mart 1992 tarihinde bagimsizligini ilân etmis ve bu statusu 6 nisan 1992’ye kadar 8 ulke tarafindan onaylanmistir. daglik ve engebeli bir ortamda yasayan, ortalama 4.3 milyon civarindaki nufusu, genel olarak musluman bosnak, ortodoks sirp ve katolik hirvat asillilari olusturmaktadir. bagimsizligini ilân ettigi tarihten itibaren bm ve agit uyeligine kabul edilmistir.


bosna-hersek yer alti zenginlikler bakimindan dagilan yugoslavya’nin onemli bir bolgesini teskil etmekteydi. eski yugoslavya’nin

demir cevherinin : % 80’i

linyit ve maden komurunun : % 40’i

boksit madeninin : % 40’i

asbest madeninin : % 60’i

kaya tuzunun : % 10’u


bosna-hersek’te cikarilmakta idi. savas esnasinda hemen hemen butun fabrikalar yok edilip ekonomik durum kotu bir seviyeye indirilmistir. son zamanlarda bu fabrikalarin cogunlugu yeniden insa edilmektedir.

siyasî yapisi
bosna-hersek’in stratejik onemi, sahip oldugu cografî konum nedeniyle, (balkan yarimadasi’yla) stratejik degeri ile birlikte mutalâa edilmelidir. balkan yarimadasi’nin (bati ucu) serhat bolgesi niteliginde olan bosna-hersek, guney avrupa ve balkan karakterinin birbirleriyle kaynastigi karma bir kultur ve sosyal yapi sergiler.
bugunku stratejik onemi, mevcut cografî konumundan ziyade sahip oldugu yer alti zenginliklerinden kaynaklanmaktadir. bu ulke, ilk ve orta caglar’da bir maden memleketi olarak taninirdi. stratejik onemi artiran diger bir neden de, ulkede uc ayri dini ve etnik ozellikteki bosnak, hirvat ve sirp’lardan meydana gelen homojen olmayan bir toplumun varligidir. bu gruplardan bosnaklar haric, sirplar ve hirvatlarin bosna-hersek’te komsu bagimsiz birer devletleri vardir. bu toplumlar, bosna-hersek topraklarini kendi ulkelerine dahil etmek uzere her turlu yogun cabayi gostermekte ve bosnaklara baski yapmaktadirlar. yasadigimiz savas ve huzursuzlugunun temeli, bu dusunceden kaynaklanmaktadir.


turkiye, bosna-hersek olaylarina basindan beri duyarli olmus, bosna-hersek’li bosnaklarin sesini dunyaya duyurmaya calismis ve bu ugurda mucadele veren ulkelerin basinda yer almistir.
bugun bosna-hersek’te sirp zulmune maruz kalan insanlarin gecmiste musluman olmalarinda, bolgede 500 yil hukum suren osmanli yonetimi etkili olmustur.
yeni bosna-hersek devleti’nin kurulmasiyla birlikte gelisen olaylar karsisinda turkiye, bu ulkenin toprak butunlugunun, birliginin ve cok kulturlu, cok etnikli ve dinli devlet yapisinin korunmasina onem ve oncelik vermistir. ulkede adil ve kalici barisci cozumun, bu ilkelere dayandirilmasi gorusunu savunmus ve uluslar arasi platformlarda da bu yonde caba sarfetmistir.
turk silâhli kuvvetlerinin gozbebegi olan kara harp okulu’nda 1995 yilindan itibaren bosna-hersek’li ogrenciler ogrenim gormeye baslamistir. okulumuzdan; 2000 yilinda 4 kisi, 2001 yilinda 9 kisi olmak uzere toplam 13 bosna-hersek’li tegmen mezun olmustur. su anda okulumuzda 27 bosna-hersek’li harbiyeli ogrenim gormektedir. bosna-hersekli harbiyeliler harp okuluna muteakip kendi siniflarina iliskin egitim almak uzere sinif okularina katilmaktadirlar. sinif okullarini bitiren bosna-hersek’li ogrenciler tegmen olarak bosna-hersek ordusunda goreve baslamaktadirlar.

not:http://www.kho.edu.tr/yayinlar/cizgi/mayis2002/bosnahersek/ adresinden aynen alintidir.