berlin duvarı

2. dünya savaşı´nın bitiminde savaşı kaybeden almanya ve başkenti berlin işgal kuvvetlerice amerikan, fransız, ingiliz ve sovyet bölgesi olarak 4’e bölündü. kısa süre sonra batı ittifakı benzer şekilde olan yönetim birimlerini birleştirdi ve tek bir yönetim bölümüne dönüştü. sovyetler ise bu birleşmeye karşı çıktı. batılı işgal kuvvetleri versailles’ten ders almış ve almanya´yı tekrar inşaya girişmişken sovyetler intikam duygusuyla hareket etti ve doğu almanya´daki almanları cezalandırmaya girişti. ekonomisi çok kötü, siyasi yönetimi aşırı otoriter olan doğu almanya’dan batı’ya kaçışlar başlamıştı. sovyetlerden kaçış büyük ölçüde berlin’den gerçekleşiyordu. zamanla tel örgü ve mevzuat değişiklikleri de batıya kaçışı engelleyemez duruma gelmişti. sovyetler, batı berlin’i sovyetlerin içinde bir fesat yuvası, kapitalizmin kalesi, karşı propaganda merkezi olarak gördüğü için berlin duvarı’nı örmeyi çözüm olarak benimsedi. duvarın kendisi 1961’de kurulmuştur ancak doğu ile batı almanya arasındaki katı sınır daha 1952’de çizilmişti. amaç, sistemin ihtiyaç duydugu ama sisteme ihtiyaç duymayan eğitimli ve genç insanların kaçmasını engellemekti. ancak yalnizca berlin metrosu yoluyla 1955 yılına kadar 1950’lerin başında büyük bir ekonomik büyüme yakalayan batı almanya’ya 270.000 insan kaçmıştır. berlin duvarı bunun üzerine dönemin sed lideri walter ulbricht’in bir şeyler yapılması gerektiği konusunda sovyet liderlerine danışması ve onaylarını alması sonucu kurulmuştur.

duvar doğu almanya’nın gittikçe daha da kötüleşen ekonomisine ek olarak, genç ve eğitimli kesimin de batı berlin’e sürekli geçiş yapmasıyla (1949-1961 yılları arasında sayıları 2.6 milyonu bulmuştur), doğu almanya meclisinin kararıyla 12-13 ağustos 1961’de bir gecede örülmüştür. planları tamamiyle gizlilik içinde gerçekleşmiştir. öyle ki sed genel sekreteri walter ulbricht’in 15 haziran 1961’de, doğu berlin’deki bir konferansta batı berlinli muhabir annamarie doherr’in sorusuna verdiği yanıtta geçen “niemand hat die absicht, eine mauer zu errichten” (kimsenin bir duvar inşa etmeye niyeti yok) cümlesi bunun açık kanıtıdır. duvarın ilk oluşturulan hali geçişleri engellemeyince yükseltilmiş mayın tarlaları köpekli askerler gözcü kuleleriyle geçiş tamamen engellenmiştir.


duvarı’nın yerine önce tel örgu çekildi. daha sonra bu örgünün yerine bugün bilinen berlin duvarı inşa edildi ve bu tel örgü duvarın üstüne tekrar çekildi. doğu ve bati berlin’in arasındaki bu duvar, aslında biri 3.5 digeri 4.5 metrelik iki çelik parçadan oluşuyordu. doğu tarafına bakan duvar kacmaya yeltenecek insanların kolay görünmesi için beyaza boyanmıştı. buna karşılık batı almanya’ya bakan taraf ise grafiti ve çizimlerle doluydu. doğu kısmında duvar boyunca yerde çelik kapanlar ve mayın tarlaları bulunuyordu; her iki tarafa da yüksek gözetleme kuleleri ve lambalar konmuştu. doğu tarafında motorsikletli ve yaya polisler ve köpekler de kontrol halindeydi. tüm bu kontrol ve gözetlemelere rağmen, yaklaşık 5000 kişi tüneller, evde yaptıkları balonlar ve bunun gibi yollarla, dogu’dan bati’ya kaçmayı başardı.