gentile bellini

fatih’in meshur portresini yapan italyan saray ressami.

gentile bellini (1429-1507) rönesans döneminde venedik’te yaşamış italyan bir ressamdır. 1478 yılında venedik cumhuriyeti tarafından fatih sultan mehmet’in portresini yapmak üzere istanbul’a gönderilmiştir.

gentile bellini’nin istanbul öncesi yaşamı [değiştir]gentile bellini ressam bir ailenin çocuğu olarak 1429 yılında venedik’te dünyaya geldi. babası jacopo bellini ve özellikle erkek kardeşi giovanni bellini de o dönemin çok ünlü ressamlarındandı. o dönemde yetenekli ressamlar çok saygı görmekteydiler. italyan yarımadasının kuzeyindeki floransa ve venedik gibi kentlerinde yaşayan sanatçılar rönesans döneminin çekirdeğini oluşturmaktaydılar. gentile ve giovanni o dönemde özellkle birçok dinsel temaları tablolar yaptılar. venedik’teki scuola grande di san marco binasının içindeki tabloları da iki kardeşler birlikte yapmışlardı. gentile bellini venedik’teki dükler sarayında da birçok tablolar yaptı ama 1577 yılında çıkan yangında bu tablolar yok oldu.

italyan yardımadasında o dönemde tek bir devlet yerine birçok kent krallıkları bulunuyordu. bunlardan en güçlülerinden biri de yarımadanın kuzeydoğu bölgesinde yer alan venedik cumhuriyetiydi. venedik ilk önceleri bizans imparatorluğunun bir parçasıyken bağımsızlığını kazanmış, güçlü filosuyla başta girit ve kıbrıs olmak üzere birçok ege ve akdeniz adalarını eline geçirmişti. venedik 1204 yılında konstantinopolis’i talan eden 4. haçlı seferinde önemli bir rol oynamıştı ve fatih sultan mehmet istanbul’u fethettiğinde kentte büyük bir venedikli toplumu yaşamaktaydı. istanbul’un osmanlıların eline geçmesi venedik’e büyük bir zarar verdi. o yüzden 1453-1479 yılları arasında venedik ile osmanlılar arasında birçok çatışmalar yaşandı. sonunda venedik senatosunun osmanlıların yaptığı barış önerisini kabul etmesiye bu çatışmalar sona erdi. barış anlaşması venedik’in osmanlılara büyük bir miktarda ödeme yapmasını öngörmesinin yanısıra olağanüstü başka bir koşul daha içeriyordu. fatih sultan mehmet portresini yapmak üzere venedik’in en yetenekli ressamlarından birinin istanbul’a gönderilmesini öngörüyordu. işte bellini bu koşullar altında 1479 yılında istanbul’a geldi, kaldığı 16 ay boyunca fatih sultan mehmet’in ünlü portresinin yanısıra birçok tablolar ve çizimler yaptı.

fatih sultan mehmet tablosunu yapmasına izin vermeden önce bellini’nin yeteneğinden emin olmak istemişti. bu nedenle bellini istanbul’daki ilk aylarını sarayda çeşitli insanların tablolarını yaparak geçirdi. yukarıda görülen "oturan katip"" adıyla anılan tablosu da bunlardan biridir. boston’daki isabella gardner müzesinde bulunmaktadır.gentile bellini’nin fatih tablosu en önemli tablolarından biridir. tablonun sağ alt köşesinde latin harfleriyle 25 kasım 1480 tarihi atılmıştır. tablonun gerçekçiliği dikkat çeker. bellini fatih’in kanca burnunu aynen olduğu gibi yansıtmıştır. fatih’in bellini’ye bu tablosunu yaptırtması onun zamanına göre açık görüşlü bir insan olduğunu gösterir. ne yazık ki ölümünden sonra yerine geçen ii. bayezid tutucu ve dindar bir padişahtı. babasının ölümünden sonra bu tabloyu ve bellini’nin istanbul’da yaptığı diğer tabloları pazarlarda sattırdı. venedikli tüccarlar ucuz fiyatlara bu ve diğer tabloları satın alarak avrupa’ya götürdüler. bugün fatih sultan mehmet’in bellini tarafından yapılmış bu tablosu londra’daki national gallery’ye aittir.

http://tr.wikipedia.org/wiki/gentile_bellini

(bkz: jacopo bellini)