redif teşkilatı

osmanlı devletinde ihtiyat askerine verilen ad. sultan ikinci mahmud han, 1826 târihinde yeniçeri ocağını kaldırarak yerine asâkir-i mansûre-i muhammediyye adıyla yeni bir ordu teşkilâtı kurdu. daha sonra da, osmanlı ordusunun muvazzaf birliklerine, ihtiyaç hâlinde kaynak olması için yeni terhis edilmiş askerlerden faydalanma yoluna gidilerek devlete mâlî bakımdan fazla yük yüklemeyecek redîf teşkilâtı kuruldu. redîf-i asâkir-i mansûre adı verilen bu ihtiyât kuvvetlerinin tertip tarzı sultan ikinci mahmûd han tarafından serasker hüsrev paşaya havâle edildi. ancak halkın yeni kurulmuş asâkir-i mansûre ve hassa teşkilâtına iyice intibak etmesi için redîf teşkilâtı kurulması biraz geciktirildi. bu esnâda redîf teşkilâtı hakkında halka bilgi verilip, redîf (ihtiyat) yazılmaya heveslendirildi.
24 mayıs 1834 târihinde sultan ikinci mahmûd hanın kızı sâliha sultanın düğünü vesîlesiyle taşrada bulunan vezirlerle âlim ve eşraftan bâzıları dâvet edilerek, redîf teşkilâtı konusunda istişârî mâhiyette görüşmeler yapıldı. bunu ikinci ve üçüncü toplantılar tâkip etti. bâb-ı fetvâda kânunnâme okunup, kabul olundu ve pâdişâhın irâdesi alınarak 8 temmuz 1834 târihinde redîf nizamnâmesi yürürlüğe girdi. 28 temmuz 6 ağustos 1834 târihli hükümlerle de durum redîf teşkîlâtı kurulacak yerlerin vâli, mutasarrıf ve diğer ilgililerine bildirildi.

redîf kuvvetlerinin alay ve merkezleri şu şekilde tanzim ve tespit edilmişti:

1. hassa ordusu redîf alayları: merkezleri sıra ile izmit, bursa, izmir, aydın, afyonkarahisar ve isparta’da bulunan altı piyâde alayı; bursa, aydın ve isparta’da üç süvârî alayı ve yine isparta’da bir topçu alayı.

2. dersaâdet (istanbul) ordusu redîf alayları: merkezleriedirne, bolu, ankara, çorum, konya ve kayseri’de altı piyâde alayı; bolu, ankara ve kayseri’de üç süvârî alayı ile çorum ve edirne’de birer topçu alayı.

3. rumeli redif alayları: merkezleri manastır, selânik, yanya, üsküp, sofya ve şumnu’da altı piyâde alayı.

4. anadolu ordusu redif alayları: merkezleri sivas, tokat, harput (elazığ), erzurum, diyarbakır ve kars’ta altı piyâde alayından kurulmuştu. her dört ordudaki redîf piyâde alayları dörder taburluydular.

dörder bölükten meydana gelen redîf taburlarında başlangıçta 1308 nefer bulunması gerekmekte ve her bölüğün ilk üç onbaşısına 28, diğer dokuz onbaşısına ise 27’şer nefer isâbet etmekteydi. şubat 1835 târihinde alınan bir kararla redîf taburlarında bulunması gereken nefer sayısı 1200’e indirildi. bu değişiklikle bölüklerde bulunan onbaşılar arasında eşitlik sağlandı. böylece her onbaşıya 25 nefer verildi.

1836’da redîf teşkilâtında bâzı yenilikler yapıldı. redîf süvârî alayları teşkil edildi. 1869’da çıkarılan yeni bir kânuna göre muvazzaflık hizmet süresi dört yıla indirildi ve bir yıl muvazzaf ihtiyattan sonra, altı yıl sürecek bir redîflik hizmet dönemi esas kabul edildi. rediflik süresi 1887’de sekiz yıla çıkarıldı.

redîf teşkilâtına kumanda edecek subaylar, muvazzaf ordu subaylarıyla aynı niteliklere sâhip bulunuyorlardı. ancak bunlar, rediflerin bulundukları yerleşim bölgelerinde sulh zamânında askerlik şûbelerinde vazîfelendirilmişlerdi. redîf teşkilâtı 1912’de kaldırıldı.