libya

kuzey afrikada bir ulke.

(bkz: kaddafi)

(bkz: cagri) filminin cekildigi ulke.

bayrağı yemyeşil olan ülke.

kıbrıs barış harekatında türkiye’ye sonsuz desteğini bağışlamış islam ülkesi.başkenti trablusgarb’tır.

(bkz: ömer muhtar)

dünyaya ilk gelis yerim, ilk oranin oksijenini alip verdigim, baskent bingazi’yi hayal meyal hatirladigim, denizin dalgalarini halen hissetigim ve bir parcamin orda kaldigi ülke.

lockerbie faciasını yaşatan ülke çelişkiler ülkesi.

coğrafi verileri


konum: kuzey afrika, akdeniz kıyısı, mısır ve tunus arasında yer alır.
coğrafi konumu: 25 00 kuzey enlemi, 17 00 doğu boylamı
haritadaki konumu: afrika
yüzölçümü: 1,759,540 km²
sınırları: toplam: 4,383 km
sınır komşuları: cezayir 982 km, cad 1,055 km, mısır 1,150 km, nijer 354 km, sudan 383 km, tunus 459 km
sahil şeridi: 1,770 km
iklimi: kıyı boyunca akdeniz iklimi, iç kısımlarda kuru ve sert çöl iklimi görülür.
arazi yapısı: çoğunlukla çorak topraklar, düz ve dalgalı ovalar, platolar, çukurlar yer alır.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: sabkhat ghuzayyil 47 m
en yüksek noktası: bikku bitti 2,267 m
doğal kaynakları: petrol, doğal gaz, alçıtaşı
arazi kullanımı: işlenebilir arazi: %1
daimi ekinler: %0
otlaklar: %8
ormanlar ve ormanlık arazi: %0
diğer: %91 (1993 verileri)
sulanan arazi: 4,700 km² (1993 verileri)
doğal afetler: kum fırtınaları


nüfus bilgileri


nüfus: 5,240,599 (temmuz 2001 verileri)
nüfus artış oranı: %2.42 (2001 verileri)
mülteci oranı: 0 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 28.99 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 75.65 yıl
erkeklerde: 73.53 yıl
kadınlarda: 77.88 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 3.64 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.05 (1999 verileri)
ulus: libyalı
nüfusun etnik dağılımı: berber ve araplar %97, yunanlar, maltalılar, italyanlar, mısırlılar, pakistanlılar, türkler, hintliler, tunuslular
din: sünni müslümanlar %97
diller: araplar, italyanlar, ingilizler
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %76.2
erkekler: %87.9
kadınlar: %63 (1995 verileri)


yönetimi


ülke adı: resmi tam adı: büyük sosyalist libya arap halk cumhuriyeti
kısa şekli : libya
yerel tam adı: al jumahiriyah al arabiyah al libiyah ash shabiyah al ishtirakiyah al uzma
yerel kısa şekli: yok
yönetim biçimi: cumhuriyet
başkent: tripoli (trablusgarp)
idari bölümler: 25 belediye; ajdabiya, al ’aziziyah, al fatih, al jabal al akhdar, al jufrah, al khums, al kufrah, an nuqat al khams, ash shati’, awbari, az zawiyah, banghazi, darnah, ghadamis, gharyan, misratah, murzuq, sabha, sawfajjin, surt, tarabulus, tarhunah, tubruq, yafran, zlitan
bağımsızlık günü: 24 aralık 1951 (italya’dan)
milli bayram: ihtilal günü, 1 eylül (1969)
anayasa: 11 aralık 1969, 2 mart 1977
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: abeda, afdb (afrika kalkınma bankası), afesd (arap ülkeleri ekonomik ve sosyal kalkınma fonu), al, amf (arap ülkeleri para fonu), amu (arap magrep birliği), caeu (arap ülkeleri ekonomik anlaşmalar konseyi), ccc (gümrük işbirliği konseyi), eca (birleşmiş milletler afrika ekonomik komisyonu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-77, iaea (uluslararası atom enerjisi ajansı), ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), idb (islam kalkınma bankası), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), inmarsat (uluslararası denizcilik uydu teşkilatı), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), monuc (bm kongo operasyonu), nam, oapec (arap petrol ihracatçısı ülkeler örgütü), oau (afrika birliği teşkilatı), oic (islam konferansı örgütü), opec (petrol ihraç eden ülkeler teşkilatı), un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), upu (dünya posta birliği), wftu (dünya işçi sendikaları federasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtoo (dünya turizm örgütü)


ekonomik göstergeler


gsyih: satınalma gücü paritesi - 45.4 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme: %6.5 (2000 verileri)
gsyih - sektörel bileşim: tarım: %7
endüstri: %47
hizmet: %46 (1997 verileri)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %18.5 (2000 verileri)
iş gücü: 1.5 milyon (2000 verileri)
sektörlere göre işgücü dağılımı: hizmet ve devlet %54, endüstri %29, tarım %17 (1997 verileri)
işsizlik oranı: %30 (2000 verileri)
endüstri: petrol, gıda üretimi, tekstil, el sanatları, çimento
elektrik üretimi: 18.9 milyar kwh (1999)
elektrik tüketimi: 17.577 milyar kwh (1999)
elektrik ihracatı: 0 kwh (1999)
elektrik ithalatı: 0 kwh (1999)
tarım ürünleri: buğday, arpa, zeytin, hurma, narenciye, sebze, soya fasulyesi, büyükbaş hayvan
ihracat: 13.9 milyar $ (2000 verileri)
ihracat ürünleri: ham petrol, arıtılmış petrol ürünleri
ihracat ortakları: italya %33, almanya %24, ispanya %10, fransa %5, türkiye %4, tunus %4 (1999)
ithalat: 7.6 milyar $ (2000 verileri)
ithalat ürünleri: makine, taşıt ekipmanları, gıda, sanayi malları
ithalat ortakları: italya %24, almanya %12, tunus %9, ingiltere %7, fransa %6, güney kore %5 (1999)
dış borç tutarı: 4.1 milyar $ (2000 verileri)
para birimi: libya dinarı (lyd)
para birimi kodu: lyd
mali yıl: takvim yılı


iletişim bilgileri


kullanılan telefon hatları: 380,000 (1996)
telefon kodu: 218
radyo yayın istasyonları: am 17, fm 4, kısa dalga 3 (1998)
radyolar: 1.35 milyon (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 12 (1998)
televizyonlar: 730,000 (1997)
internet kısaltması: .ly
internet servis sağlayıcıları: 1 (2000)
internet kullanıcıları: 7,500 (2000)


ulaşım ve taşımacılık


karayolları: 24,484 km (1996)
su yolları: yok
boru hatları: ham petrol 4,383 km; petrol ürünleri 443 km; doğal gaz 1,947 km
limanları: al khums, banghazi, darnah, marsa al burayqah, misratah, ra’s lanuf, tobruk, tripoli, zuwarah
hava alanları: 136 (2000 verileri)

(bkz: al aziziyah)

ba$bakanin libya ziyareti ile birlikte iki ulke arasindaki vizeler hepten kaldirildi. bundan sonra libya’ya da vizesiz gidebilecegiz.

en son "karısına yan baktığını düşündüğü bir işçimizi kapıda kılıçla bekleyen adam" hikayesini dinledikten sonra ziyaretimi belirsiz bir süre ertelediğim ülkedir.

hayır kimsenin karısına yan bakacak değilim ama kılıç olayı çok itici. (kimseyi incitmek istemiyorum. taayt)

trablus veya trablusgarp olarak bilinir tarihi adıyla.

dünya tarihinde ilk kez bir düşman savaş uçağının ele geçirildiği ve ilk kez uçaklara karşı top kullanılan memlekettir.

atatürk ve yanındaki subayların kasarak ve bölge insanında desteğiyle italyan ordusunu kıyıya hapsettiği (ezici donanma ateşi ve hava üstünlüğüne rağmen. yani italyanların ilerlememesi için sadece ve sadece italyan olmaları gerekiyordu) savaşlara sahne olmuştur.

(bkz: italyan ordusu)

türkiye’nin minicik gemilerle taşınsa da yüklü miktarda çimento sattığı ülke.

(bkz: libyan airlines)

kaddafi’nin sonu geldi besbelli. tunus ve misir’da ki devrimlerden etkilenen halk sokaklarda, yonetimin devrilmesi icin eylemler her gecen gun $iddetini daha da arttirarak devam ediyor. gosterilerin ba$ladigi gunden bu gune guvenlik gorevlileri tarafindan oldurulen insan sayisi 84 olmu$. isyancilarin yakaladiklari iki guvenlik gorevlisi ise meydanda asilarak infaz edilmi$;

http://www.hurriyet.com.tr/dunya/17065436.asp?gid=373

ulkede turk firmalari da yagmalanmaya ba$lanmi$. hukumet thy’den iki ucak kiralayip oradaki turkleri getirmek icin ucaklari libya’ya yollami$.

ülkedeki türklerin tahliyesine başlanıyor.

bugün kadınlar ve çocuklar gönderilirken muhtemelen yarın ya da ertesi gün erkekler de gönderilecekmiş.

kendi içlerindeki bütün karışıklığa rağmen libya’ lılar ülkede yaşayan yabancıların, özellikle de türklerin bu karmaşadan zarar görmemesi için ellerinden geleni yapıyorlar.

alınan tahliye kararı tamamen tedbir amaçlı. yoksa özellikle türklere karşı bir art niyet yok.