şinasi

ilk siir cevirisini yapan ,ilk makaleyi yazan ve noktalama isaretlerini ilk kez kullanan ilk turk gazetecidir.

tercuman-i ahval isimli gazetenin basyazari olduktan sonra yukselise gecmis eski bir burokrattir. asil adi ibrahim sinasidir. ozellikle de resit pasa’dan buyuk destek gormustur. ve 1862’de de kendi gazetesi olan tasvir-i efkar’i cikardi. bu gazetede osmanli hukumetini sert bir sekilde elestirdi ve hukumeti avrupali guclere bagimli olmakla sucladi ve otoriter tutumunu cokca elestirdi. bu osmanli’daki ilk elestiri anlayisini ortaya cikardi. ilk defa birisi acik bir sekilde osmanli idaresini elestiriyordu, bu osmanli’daki ilk muhalefettir. tum bunlardan sonra ibrahim sinasi hukumetten korkunca 1865’te paris’e kacmistir ve genc osmanlilar düşüncesine ön ayak olmuştur, genc osmanlılar’da diğer bir önemli kişi ise namık kemal’dir.

5 ağustos 1826’da istanbul’da doğdu. 13 eylül 1871’de istanbul’da yaşamını yitirdi. asıl ismi ibrahim şinasi. topçu yüzbaşısı olan babası mehmed ağa 1829’da osmanlı-rus savaşı’nda şehit oldu. annesi onu yakınlarının desteğiyle büyüttü. ilköğretimini mahalle sıbyan mektebi’nde ve feyziye okulu’nda tamamladı. müşiriyeti mektubî kalemi’ne katip adayı olarak girdi. arapça ve farsça, fransızca öğrendi. 1849’da bilgisini artırması için devlet tarafından paris’e gönderildi. burada edebiyat ve dil konularındaki çalışmalarını sürdürdü. doğu kültürleri araştırmacısı de sacy ailesi ile dostluk kurdu, ernest renan’la tanıştı, lamartine’in toplantılarını izledi. yine doğu kültürleri araştırmacısı pavet de courteille’nin çalışmalarına yardım etti. dilbilimci littré ile tanıştı. 1851’de société asiatique’e üye seçildi. 1854’te istanbul’a döndü. bir süre tophane kalemi’nde çalıştı. meclis-i maarif üyeliğine atandı. encümen-i daniş’te (ilimler akademisi) görev yaptı. koruyucusu sadrazam mustafa reşit paşa’nın görevinden ayrılması üzerine sakalını kestiği için üyelikten çıkarıldı. reşit paşa 1857’de yeniden sadrazam olunca, eski görevine döndü.

tercüman-ı ahval ve tesvir-i efkar

1860’da ağah efendi ile birlikte tercüman-ı ahvâl gazetesini çıkardı. 1862’de de tasvir-i efkar gazetesini çıkardı. devlet işlerini eleştirdiği ve sultan abdülaziz’e karşı girişilen eylemleri desteklediği gerekçesiyle 1863’teki meclis-i maarif’teki görevine son verildi. gazeteyi namık kemal’e bırakarak, 1865’te fransa’ya gitti. orada sözcük çalışmalarına yöneldi. yaklaşık 5 yıl ulusal kitaplık’ta araştırma yaptı. tamamlayamadığı kapsamlı bir türkçe sözlük üzerinde çalıştı. 1867’de istanbul’a döndü. kısa bir süre sonra yeniden paris’e gitti. 1869’da tekrar istanbul’a dönünce bir matbaa açtı, eserlerinin basımıyla uğraşmaya başladı. 13 eylül 1871’de beyin tümöründen yaşamını yitirdi. tanzimat’la başlayan batılılaşma hareketlerine öncülük ederek, dil, edebiyat ve düşünce yaşamının gelişmesine katkıda bulundu. fransız şairlerinden çeviriler yaptı. eski nazım biçimleriyle yazdığı şiirlerde yeni düşünceleri dile getirdi. öz ve biçim yönünden tümüyle yeni şiirler de yarattı. 1860’da yazdığı tek perdelik "şair evlenmesi" adlı komedi, batılı anlamdaki ilk türkçe oyundur. anlatımdaki yeniliklerin yanısıra tema bakımından da türk tiyatro edebiyatının öncüsüdür. ama asıl önemli çalışmalarını gazetecilik alanında yaptı. batılılaşmayı savunan "tasvir-i efkar", bir düşünce gazetesi kimliğiyle türk basın tarihinde önemli bir aşamadır. dildeki yalınlaşma çabasını edebiyat ve tiyatro alanlarındaki eserleriyle destekledi.
eserleri

tercüme-i manzume
şair evlenmesi
müntehabat-ı eşhar (1862, divan-ı şinasi adıyla da bilinir, şiirlerinden seçmeler)
durub-u emsal-i osmaniye (1863, atasözleri derlemesi)
müntahabat-ı tasvir-i efkar (18623, 1885. ebüzziya tevfik tarafından düzenlenen seçme makaleler)

(bkz: şair evlenmesi)

(bkz: durub i emsal i osmaniye)

(bkz: tercüme i manzume)

farsça: tanımaya, anlamaya özgü, tanımak, bilmekle ilgili.

(bkz: şinasi yurtsever)