(bkz: önümüzdeki günlere bakacağız)
ve katil samsun’da yakalanmıştır.
(bkz: ogün samast)
(bkz: ogün samast)
samsun’da yakalanmıştır.
kahramanmaraş’ın ekonomik yapısı, cumhuriyet’ten 1980’li yıllara kadar genellikle tarım, hayvancılık ve küçük el sanatlarına dayalı olarak gelişmiştir. bu süreçte şehrin ekonomisi gerek insanların içe dönük üretim ve ticaret stratejisi, gerekse de şehrin devletin ekonomi ve alt yapı konularındaki hizmetlerinden yeteri kadar pay alamamasından dolayı önemli ölçüde büyüme sağlanamamıştır. türkiye’de piyasa ekonomisi kural ve ilkelerinin benimsenmeye başlanmasıyla, 1980’li yılların başından itibaren kahramanmaraş, bu çerçevede izlenen ekonomik politikalara hızla uyum göstermiştir. ekonomik olarak yeni bir döneme, sanayileşme ve çağdaş ticaret sürecine girilmiştir. böylece yıllarca gerçekleştirilemeyen ekonomik büyüme için gerek sermaye, gerekse girişimcilik konusunda alt yapı oluşturulmaya başlanmıştır. devletin, üretime ve ihracata yönelik geliştirdiği teşviksel politikalara hızlı cevap veren ve bu çerçevede teşviklerini doğru kullanarak bu fırsatı iyi değerlendiren kahramanmaraş’lı girişimciler şehrin bugün sahip olduğu dinamik ekonomik yapıyı kurmuştur..
bölgenin geçim kaynakları genelde tarıma dayalıdır. zeytin cenneti olan körfez bölgesinin yapısı itibarıyla zeytincilik oldukça etkindir. dünyada zeytinin edremit körfezi çıkışlı olduğu kabul edilmektedir. yörede 10 milyon zeytin ağacı vardır. türkiye’deki zeytin üretiminin % 45 ’i buradan sağlanır. bunun yanısıra tahıl ürünleri, şeker pancarı, domates, kavun ve benzeri ürünler ekonomideki yerlerini almışlardır. balıkesir tarımında kavun geleneksel bir ürün olup meşhur bir ürünüdür. ilde balıkesir ovası, gönen ovası, susurluk ovası ve edremit ovası başlıca üretim yerleridir. bölgede pamuk üretimi de yapılmaktadır. gönen ovasında başlıca ürü çeltiktir. balıkesir’de her türlü sebze üretilmekte, börülce, kuzukulağı, semizotu gibi değişik sebzelerin çok talep edildiği görülmektedir. tarımsal faaliyetleri gelişmiş ender illerdendir. bursa, izmir, istanbul’u besleyen illerin başında gelmektedir. balıkesir tarım faaliyetlerinde iller arasında 4. sırada yer almaktadır.
hayvancılık:
balıkesir ili düzlük olduğu kadar dağlık coğrafyaya da sahiptir. 14 bin km2’lik alanda meralar ve yaylalar ile yüksek kesimlerde küçük ve büyük baş hayvancılık yapılmaktadır. devlet istatistik enstitüsü verilerine göre, balıkesir küçükbaş hayvancılığında 3., büyükbaş hayvancılığında 5., kümes hayvancılığında 1. sırada yer almaktadır. ilde devekuşu ve domuz çiftlikleri de bulunmaktadır. ilde balıkesir merkez, havran, susurluk, manyas ve savaştepe’de peynir ve yoğurt mandıraları yaygındır.
sanayi:
ilin zeytinyağı ve çiçekyağı üretimi yanısıra kurulan dev salça fabrikaları, un ve yem sanayileri de ihracata yönelik olarak ekonomiye doğrudan katkıda bulunmaktadır. balıkesir denilince akla hemen yağcıbedir halıları gelir. dünya çapında bir pazarı olan bu halılar ekonomiye önemli derecede katkıda bulunur. ayrıca yörenin, pek çok türlülüğü ile birlikte kolonyası da meşhurdur. balıkesir’e gelip bir kolonya imalathanesine girildiğinde binbir çeşit bitkilerden imal edilen kokuları bulmak mümkündür. ilin sanayi yapısı gelişmeye başlamıştır. ağır sanayi bölgesi, küçük sanayi sitesi ve organize sanayi sitesi bu gelişmeye örnektir. ağır sanayi bölgesinde faal olan haddehaneler endüstriyel açıdan önemli role sahiptirler. balıkesir merkezde sentetik dokuma, elektirik teçhizatları üretimi, tarıma dayalı sanayi üretimi egemendir. bandırma ilçesi ise istanbul’a yakınlığıyla, limanıyla ve ildeki en modern fabrikalarıyla bir sanayi merkezi haline gelmiştir. bugün ülkemizde üretilen kimyasal gübrenin % 15’i, etlik civcivin % 25’i, yumurtalık civcivin %20’si bandırma’da üretilmektedir. ayrıca yine bandırma’da kimyasal ürünler ile bor üretimi ön plana çıkmıştır. körfezde ise zeytinyağı ve balıkçılık ön plana çıkmaktadır. turizm faaliyetleri nedeniyle inşaat sektörü de hareketlidir. balıkesir gümrüklerinde, aralarında kimyasal maddeler, elektrikli araçlar, sentetik çuval, gıda, madencilik, mermer gibi ürünlerin de bulunduğu ihracatta 50, ithalatta 32 ayrı ürün çeşidi yer alıyor. bandırma limanı, tüm balıkesir’in ihracat ve ithalatının yüzde 90’ını gerçekleştiriyor.
hayvancılık:
balıkesir ili düzlük olduğu kadar dağlık coğrafyaya da sahiptir. 14 bin km2’lik alanda meralar ve yaylalar ile yüksek kesimlerde küçük ve büyük baş hayvancılık yapılmaktadır. devlet istatistik enstitüsü verilerine göre, balıkesir küçükbaş hayvancılığında 3., büyükbaş hayvancılığında 5., kümes hayvancılığında 1. sırada yer almaktadır. ilde devekuşu ve domuz çiftlikleri de bulunmaktadır. ilde balıkesir merkez, havran, susurluk, manyas ve savaştepe’de peynir ve yoğurt mandıraları yaygındır.
sanayi:
ilin zeytinyağı ve çiçekyağı üretimi yanısıra kurulan dev salça fabrikaları, un ve yem sanayileri de ihracata yönelik olarak ekonomiye doğrudan katkıda bulunmaktadır. balıkesir denilince akla hemen yağcıbedir halıları gelir. dünya çapında bir pazarı olan bu halılar ekonomiye önemli derecede katkıda bulunur. ayrıca yörenin, pek çok türlülüğü ile birlikte kolonyası da meşhurdur. balıkesir’e gelip bir kolonya imalathanesine girildiğinde binbir çeşit bitkilerden imal edilen kokuları bulmak mümkündür. ilin sanayi yapısı gelişmeye başlamıştır. ağır sanayi bölgesi, küçük sanayi sitesi ve organize sanayi sitesi bu gelişmeye örnektir. ağır sanayi bölgesinde faal olan haddehaneler endüstriyel açıdan önemli role sahiptirler. balıkesir merkezde sentetik dokuma, elektirik teçhizatları üretimi, tarıma dayalı sanayi üretimi egemendir. bandırma ilçesi ise istanbul’a yakınlığıyla, limanıyla ve ildeki en modern fabrikalarıyla bir sanayi merkezi haline gelmiştir. bugün ülkemizde üretilen kimyasal gübrenin % 15’i, etlik civcivin % 25’i, yumurtalık civcivin %20’si bandırma’da üretilmektedir. ayrıca yine bandırma’da kimyasal ürünler ile bor üretimi ön plana çıkmıştır. körfezde ise zeytinyağı ve balıkçılık ön plana çıkmaktadır. turizm faaliyetleri nedeniyle inşaat sektörü de hareketlidir. balıkesir gümrüklerinde, aralarında kimyasal maddeler, elektrikli araçlar, sentetik çuval, gıda, madencilik, mermer gibi ürünlerin de bulunduğu ihracatta 50, ithalatta 32 ayrı ürün çeşidi yer alıyor. bandırma limanı, tüm balıkesir’in ihracat ve ithalatının yüzde 90’ını gerçekleştiriyor.
çanakkale, türkiye’nin kuzeybatısında, topraklarının büyük bölümü marmara bölgesi sınırları içinde kalan, 25° 40’ - 27° 30’ doğu boylamları ve 39° 27’ - 40° 45’ kuzey enlemleri arasında 9.737 km²’lik bir alan kaplayan, asya ve avrupa kıtalarında toprakları bulunan, kendi adını taşıyan boğaz ile ikiye bölünmüş olan bir ildir.
anadolu’nun en batı noktası olan baba burnu ile türkiye’nin en batı noktası gökçeada’daki avlaka burnu il sınırları içindedir. ege denizi’nde türkiye’ye ait içinde yerleşim olan tek adalar olan bozcaada (tenedos) ve gökçeada (imroz) çanakkale iline bağlıdır.
eski çağlarda, hellespontos ve dardanelles olarak da adlandırılan ilde 3000 yıldan beri yerleşim olduğu bilinmektedir. bugün bile kalıntıları bulunan truva (troia, troy) antik kenti 2500 yılında büyük bir depremle yıkılmış ve bölge uzun yıllar lidya’lılarca yönetilmiştir. millattan önce 336 yılında bölgede en önemli güç hâline gelen pers imparatorluğu helenizm’i tüm dünyaya yaymak amacındaki büyük iskender granikos çayı (biga çayı) kıyılarında büyük bir bozgunu uğratılmıştır. osmanlı devleti döneminde de karesioğulları beyliğinin yıkılması ile ilin bugünkü topraklarının büyük bir bölümü ele geçirilmiş, bizans’a yardım karşılığı ödül oalark alınan gelibolu’daki kaleler sayesinde ilin fethi daha da kolaylaşmış ve boğazlar ile birlikte kontrol osmanlı devleti’ne geçmiştir.
çanakkale ilinin topraklarının bütününe bakıldığında, üzerinde kurulmuş olduğu yarımada biga yarımadası olarak adlandırılır. il içindeki en kayda değer yükselti biga dağları’dır. biga adının bu denli çok kullanımının sebebi, cumhuriyet döneminden önce , osmanlı idarî sisteminde sancak’ın biga ilçesi olmasıdır. yani ilin eski merkezi biga olup, cumhuriyet döneminde, kazanılmış olan başarılardan dolayı ilin ismi ve merkezi çanakkale olarak değiştirilmiştir. ilin isminin kökeni ise yörede çok gelişmiş olan çanak - çömlek zanaatinden gelir. şehrin iki simgesi hâline gelen kale-i sultaniye ile çanakçılık özdeşleşince de şehir çanakkale olarak adlandırılmaya başlanmıştır.
çanakkale iline bağlı 568 köy, 21 bucak, 12 ilçe belediyesi ve 22 belde belediyesi vardır. çanakkale ilinin ilçeleri ile birlikte nüfusu 465,000 kadardır. il merkezinin köyler hariç nüfusu 80,000’e yakındır. merkezden sonra en büyük ilçe bigadır. ilin en küçük ilçesi bozcaada’dır. adaların nüfusu yazları iki katını aşsada kışın yerlilerden başka yaşayan kalmaz.
il genelinde nüfusun yarıya yakını şehirlerde geri kalanı kırsal kesimde yaşar. yıllık nüfus artışı binde 7,29 ile türkiye’de en düşük orandır. nüfus yoğunluğu kişi/46,81km²dir.
anadolu’nun en batı noktası olan baba burnu ile türkiye’nin en batı noktası gökçeada’daki avlaka burnu il sınırları içindedir. ege denizi’nde türkiye’ye ait içinde yerleşim olan tek adalar olan bozcaada (tenedos) ve gökçeada (imroz) çanakkale iline bağlıdır.
eski çağlarda, hellespontos ve dardanelles olarak da adlandırılan ilde 3000 yıldan beri yerleşim olduğu bilinmektedir. bugün bile kalıntıları bulunan truva (troia, troy) antik kenti 2500 yılında büyük bir depremle yıkılmış ve bölge uzun yıllar lidya’lılarca yönetilmiştir. millattan önce 336 yılında bölgede en önemli güç hâline gelen pers imparatorluğu helenizm’i tüm dünyaya yaymak amacındaki büyük iskender granikos çayı (biga çayı) kıyılarında büyük bir bozgunu uğratılmıştır. osmanlı devleti döneminde de karesioğulları beyliğinin yıkılması ile ilin bugünkü topraklarının büyük bir bölümü ele geçirilmiş, bizans’a yardım karşılığı ödül oalark alınan gelibolu’daki kaleler sayesinde ilin fethi daha da kolaylaşmış ve boğazlar ile birlikte kontrol osmanlı devleti’ne geçmiştir.
çanakkale ilinin topraklarının bütününe bakıldığında, üzerinde kurulmuş olduğu yarımada biga yarımadası olarak adlandırılır. il içindeki en kayda değer yükselti biga dağları’dır. biga adının bu denli çok kullanımının sebebi, cumhuriyet döneminden önce , osmanlı idarî sisteminde sancak’ın biga ilçesi olmasıdır. yani ilin eski merkezi biga olup, cumhuriyet döneminde, kazanılmış olan başarılardan dolayı ilin ismi ve merkezi çanakkale olarak değiştirilmiştir. ilin isminin kökeni ise yörede çok gelişmiş olan çanak - çömlek zanaatinden gelir. şehrin iki simgesi hâline gelen kale-i sultaniye ile çanakçılık özdeşleşince de şehir çanakkale olarak adlandırılmaya başlanmıştır.
çanakkale iline bağlı 568 köy, 21 bucak, 12 ilçe belediyesi ve 22 belde belediyesi vardır. çanakkale ilinin ilçeleri ile birlikte nüfusu 465,000 kadardır. il merkezinin köyler hariç nüfusu 80,000’e yakındır. merkezden sonra en büyük ilçe bigadır. ilin en küçük ilçesi bozcaada’dır. adaların nüfusu yazları iki katını aşsada kışın yerlilerden başka yaşayan kalmaz.
il genelinde nüfusun yarıya yakını şehirlerde geri kalanı kırsal kesimde yaşar. yıllık nüfus artışı binde 7,29 ile türkiye’de en düşük orandır. nüfus yoğunluğu kişi/46,81km²dir.
karadenizin en gelişmiş ve en modern şehri. 1.5 milyonluk nüfusu,masmavi denizi, modern altyapısı ile görülmeye değer bir yer. toptepe meşe tesislerinde şehir manzarasında semaverde çay içebilir,sevgi gölünde balıklara yem atabilir hemen yanındaki hayvanat bahçesini gezebilirsiniz. istanbul boğaz köprüsü tadındaki minyatür köprüye çıkıp doğuparkı seyredebilir,sahilde kayık kiralayabilirsiniz. atakumda denize girip,onlarca kafe ya da bardan birini seçip nezih ortamda dinlenebilirsiniz. batı parkta teleferiğe binip deniz manzaralı yolculuktan sonra baruthanedeki kral mezarlarını görebilirsiniz, körfez de samsun pidesinin tadına varıp,dereköye et yemeye gidebilirsiniz. çiftlik,mecidiye,56’lar,yabancılar pazarı alternatif gezi ve alışveriş mekanlarıdır. asıl önemli özelliği 19 mayıs kurtuluş savaşımızın başladığı ve atamızın önem verdiği bir şehirdir. bandırma vapuru (ulu önder atatürk’ün ve 19 silah arkadaşının samsun’a çıktığı vapur) atatürk müzesi ve medeniyetler müzesi görülmesi gereken tarihi mekanlardır.
van deniz etkilerinden uzak ve yüksek dağlarla çevrili olduğundan van’da genel olarak karasal iklim egemendir. van gölü’nün çevresindeki diğer göl ve barajların varlığı, kışların komşu illere göre daha yumuşak geçmesine yol açar. yazları yağışlı ve sıcak geçer. kışlar uzun sürer. bunun nedeni göl çevresindeki dağlarda karın eksik olmayışıdır. havalar iyice soğuduğunda sular donar. ilkbahar ayları serindir. nisan, mayıs aylarında ilkbahar yağmurları yağar. ilkbahar yağışlarının ağırlıklı yer tutması karasal iklimin bir özelliğidir. yaz mevsimi; gündüzleri sıcak, geceleri serin geçer. van senenin 120 günü güneşlidir. türkiye genelinde 25. sıradadır. hava kirliliği en az illerimizden biridir.
ovalar il alanının %13.7 sini kaplamaktadır. il sınırları içinde başlıca ovalar:
van ovası : karasu hoşap suyu arasında kalır. 150 km’lik bir alanı kaplar. il bu ovanın içersindedir. erciş ovası : 150 km lik bir alnı kaplar. van gölü’nün kuzeyindedir. hoşap ovası : hoşap merkezinin güneydoğusunda 180 km’lik bir alanı kaplar. yükseltisi 2400 m. civarındadır. muradiye ovası : 525 km alana sahiptir. yükseltisi 2000m’dir. tarhani düzü : 50 km lik alana sahiptir. tarhani düzünün batısında yer alır. noşar düzü : 80 km’lik bir alana sahiptir. saray ovası : 45 km’lik bir alana sahiptir. yükseltisi 2100m kadardır. karakallı düzü ve ercek düzü ise diğer önemli ovalarıdır..
van ovası : karasu hoşap suyu arasında kalır. 150 km’lik bir alanı kaplar. il bu ovanın içersindedir. erciş ovası : 150 km lik bir alnı kaplar. van gölü’nün kuzeyindedir. hoşap ovası : hoşap merkezinin güneydoğusunda 180 km’lik bir alanı kaplar. yükseltisi 2400 m. civarındadır. muradiye ovası : 525 km alana sahiptir. yükseltisi 2000m’dir. tarhani düzü : 50 km lik alana sahiptir. tarhani düzünün batısında yer alır. noşar düzü : 80 km’lik bir alana sahiptir. saray ovası : 45 km’lik bir alana sahiptir. yükseltisi 2100m kadardır. karakallı düzü ve ercek düzü ise diğer önemli ovalarıdır..
kuzey kesiminde, dorukları ile sınırları dışında kalan aladağ (3255) ve tendürek dağı (3542) bulunmaktadır. tendürek dağı’nın doğusunda güneye, iran sınırına doğru uzanan dağlar yer alır. bu dağların yükseltisi 2600m. civarındadır. daha güneydoğuda ise 2900m’ye ulaşır. buradaki başlıca yükseltiler; dumanlıdağ, elegen dağları, kırklar dağı, tavur dağı ve kotur tepesi’dir. bendimahi havzası ve karasu havzasının kuzeyinde, 2850m. yükseltili alikelle dağı, abaza düzüne doğru iner. bu yöredeki dağların ve yüksek pirreşit dağı’dır (3200). daha sonra sırasıyla manda dağı (3020 m), isabey dağı (3000) yükselir. bu dağ düzenli bir sırt halinde güneybatı yönünde, karasu vadisi ile van gölü arasında, şoli dağı (2900m) ile devam eder. ilde yükselti güneydoğuya gittikçe artar ve düzgün sıra dağlar görülür. en önemlileri; ahlat dağı (2810m) ve korahal dağı (2700m) gelir. tendürek dağı’nın uzantısı olan sınır dağları, gündizin dağı (3100m), koçalan dağı, bilecik dağı, melek dağı’dır. kesiş gölünün bazı kesimlerinde başlayan yükseltiler arasında ise; şuşanıs dağı (2750m), narkut dağı (2800m), ispiriz dağı (3688m) dir. il topraklarının güney kesimini ise, güneydoğu toroslara bağlı kavuşahap dağları sınırlandırır. gökdağ (3604m), müküs dağı (3414m) arnos dağı (3547m), artos dağı (3537m) önemli yükseltilerdir..
van ili, 42 / 40 ve 44 / 30 doğu boylamlarıyla, 37 / 43 ve 39 / 26 kuzey enlemleri arasında yer alır. il toprakları; 19.069 km’dir. bu türkiye topraklarının % 2,5’ni oluşturur.kuzeyde ağrı ili’nin doğubeyazıt, diyadin, hamur ilçeleri; batıdan van gölü ile ağrı ili’nin patnos; bitlis ili’nin adilcevaz, tatvan ve hizan ilçeleri, güneyden siirt ili’nin pervari ilçesi, şirnak ili’nin beytüşşebap ilçesi ile, hakkari ili’nin yüksekova ilçesi ile sınırlıdır. ilin doğusunda ise iran devleti yer alır.
sivas mezopotamya ve karadeniz arasında kervanların geçtiği bölgede olduğu için, selçuklular döneminde tüccarların ziyaret ettiği bir merkez haline gelmiştir. 13.yüzyıla ait gök medrese, çifte minareli medrese ve mavi medreseleri çini sanatı açısından mutlaka görülmeye değer yerlerdir. ulu camii ise 1100 yılında inşaa edilmiştir. ayrıca sivas türkiye’nin yüzölçümü açısından en büyük ikinci ilidir, başka bir özelliği ise türkiye’nin köy adedi en çok olan ili olmasıdır. sivas coğrafi açıdan kıraç, yeşili maalesef az, sert iklimli bir yerdir. sivas’ın başlıca geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır. ikliminin elverdiği ölçüde yetiştirilebilen ancak tahıl ürünleri, şeker pancarı, patates gibi ürünlerdir.
türk istiklâl savaşının temellerinin atıldığı, selçuklu devrinin dev eserleriyle süslü, yüzölçümü bakımından konya’dan sonra ikinci sırada yer alan bir ilimiz. sivas ili topraklarının büyük kısmı iç anadolu’nun yukarı kızılırmak bölümünde diğer kısımları ise karadeniz ve doğu anadolu bölgesinde olup, 35° 50’ ve 38° 14’ doğu boylamları ile 38° 32’ ve 40° 16’ kuzey enlemleri arasında yer alır. kuzeyden giresun, ordu ve tokat; doğudan erzincan; güneyden malatya, kahramanmaraş, kayseri; batıdan yozgat illeriyle çevrilidir.
türk istiklâl savaşının temellerinin atıldığı, selçuklu devrinin dev eserleriyle süslü, yüzölçümü bakımından konya’dan sonra ikinci sırada yer alan bir ilimiz. sivas ili topraklarının büyük kısmı iç anadolu’nun yukarı kızılırmak bölümünde diğer kısımları ise karadeniz ve doğu anadolu bölgesinde olup, 35° 50’ ve 38° 14’ doğu boylamları ile 38° 32’ ve 40° 16’ kuzey enlemleri arasında yer alır. kuzeyden giresun, ordu ve tokat; doğudan erzincan; güneyden malatya, kahramanmaraş, kayseri; batıdan yozgat illeriyle çevrilidir.
dağları:
tujik dağı, 2400 m.
hıdır dağları, 2400 m.
kırklar dağı, 1800 m.
yılanlı dağı 1800 m.
mahmunut dağı 2344 m.
zel ve düzgün dağları 2400 m.
gürgür dağı 2951-2750 m.
ak dağ (koi sipi), 1900 m.
ermustafa dağı, 1400 m.
bılgeş dağları, 1700 m.
sarısaltık dağı, 1900 m. yüksekligindedirler.
nehir ve irmaklar:
fırat nehri
murat nehri
munzur (munzur) suyu
mercan irmağı
hagacur irmağı
ormanlar:
zarkavit
değirmen dere
halvori vank
belgeş
kakper ve mıhsor
sofke ormanları en ünlüleridir.
tujik dağı, 2400 m.
hıdır dağları, 2400 m.
kırklar dağı, 1800 m.
yılanlı dağı 1800 m.
mahmunut dağı 2344 m.
zel ve düzgün dağları 2400 m.
gürgür dağı 2951-2750 m.
ak dağ (koi sipi), 1900 m.
ermustafa dağı, 1400 m.
bılgeş dağları, 1700 m.
sarısaltık dağı, 1900 m. yüksekligindedirler.
nehir ve irmaklar:
fırat nehri
murat nehri
munzur (munzur) suyu
mercan irmağı
hagacur irmağı
ormanlar:
zarkavit
değirmen dere
halvori vank
belgeş
kakper ve mıhsor
sofke ormanları en ünlüleridir.
türkiye’nin doğu anadolu bölgesi’nin yukarı fırat bölümünde yer alan tunceli ili, kuzeyde ve batıda munzur dağları ile karasu irmağı, doğuda bingöl dağları ve peri suyu, güneyde keban baraj gölü ile çevrilidir. belirgin doğal sınırlarla kuşatılmış olan il toprakları, doğuda bingöl ve elazığ, güneyde elazığ, batı ve kuzeyde erzincan illeriyle komşudur. tuncelinin 1938den önceki ismi dersimdir. 2000 yılı sayımı sonuçlarına göre nüfusu 93548 olan tunceli, aynı zamanda türkiye’nin en az nüfusa sahip ilidir. tunceli, 7774 km2’lik yüzölçümü ile türkiye topraklarının %1’ini kaplamaktadır. tunceli yöresinde ilk çağlardan beri pek çok uygarlık yaşamıştır. orta çağdan kalma ve bugün hala iyi durumda bulunan pertek kalesi ve munzur vadisi milli parkı görülmeye değer güzellikleridir.
bitlis tarihi neolotik çağ dediğimiz yenitaş dönemine kadar uzanmaktadır. neolitik çağ, yenitaş veya cilalı taş devri denilen bu dönem, ortataş devri ile tunç devri arasındaki arkeolojik dönemdir. bu dönem m.ö. 3000 yıllarıyla 9000 yılları arasını kapsamaktadır.
bitlis ve yöresinin yazılı tarih öncesi oldukça karanlıktır. en önemli nedenleri yüzeydeki buluntuların az olması ve bugüne kadar gerçekçi bir arkeolojik çalışma yapılmamasıdır.
bitlis ili sınırları içerisinde bulunan süphan ve nemrut dağlarındaki obsidyen (doğal cam yatakları), doğrudan olmasa bile dolaylı olarak bu yöre tarihinin neolitik dönemine kadar çıktığını göstermektedir. obsidyen yataklarından elde edilen doğal camın yontucu, kesici, kazıyıcı olarak çevredeki yerleşim yerlerinde kullanıldığı anlaşılmaktadır.
yine yapılan çalışmalar sonucunda o döneme ait ticaret yolu van gölünün doğusundan güneye (bugün ki van ili sınırları içerisinde bulunan kalkolitik – maden dönemi – yerleşme alanı olan tilkitepe), batıda ise diyarbakır il sınırlarına (ergani yakınındaki çanak-çömleksiz bir neolitik yerleşme yeri olan çayönü) dek uzanmaktadır.1 bitlis ilinin van ve diyarbakır arasında yerleşmiş olması, van’dan diyarbakır’a yapılacak ticaretin o dönemlerde ancak bitlis üzerinden yapılacağı dikkate alındığında, bitlis’in neolitik dönemden beri yerleşme yeri olduğu bir gerçektir.
neolitik çağ, m.ö. 3000 yıllarında sona ermiştir. bu tarihi baz aldığımızda bitlis’in 5000 yıllık bir tarihe ve geçmişe sahip olduğunu görmekteyiz. büyük bir ihtimalle bitlis’in tarihi bundan daha da eskidir. güneybatı asya ülkelerindeki neolitik çağ m.ö. 9000-5000, avrupa ülkelerindeki neolitik çağ m.ö. 6500, tuna kıyılarında m.ö. 5500 olduğuna göre bitlis’in tarihinin 5000 yıldan fazla olması, 5000 - 7000 yıllık olması çok kuvvetle muhtemeldir.
bitlis ve yöresinin yazılı tarih öncesi oldukça karanlıktır. en önemli nedenleri yüzeydeki buluntuların az olması ve bugüne kadar gerçekçi bir arkeolojik çalışma yapılmamasıdır.
bitlis ili sınırları içerisinde bulunan süphan ve nemrut dağlarındaki obsidyen (doğal cam yatakları), doğrudan olmasa bile dolaylı olarak bu yöre tarihinin neolitik dönemine kadar çıktığını göstermektedir. obsidyen yataklarından elde edilen doğal camın yontucu, kesici, kazıyıcı olarak çevredeki yerleşim yerlerinde kullanıldığı anlaşılmaktadır.
yine yapılan çalışmalar sonucunda o döneme ait ticaret yolu van gölünün doğusundan güneye (bugün ki van ili sınırları içerisinde bulunan kalkolitik – maden dönemi – yerleşme alanı olan tilkitepe), batıda ise diyarbakır il sınırlarına (ergani yakınındaki çanak-çömleksiz bir neolitik yerleşme yeri olan çayönü) dek uzanmaktadır.1 bitlis ilinin van ve diyarbakır arasında yerleşmiş olması, van’dan diyarbakır’a yapılacak ticaretin o dönemlerde ancak bitlis üzerinden yapılacağı dikkate alındığında, bitlis’in neolitik dönemden beri yerleşme yeri olduğu bir gerçektir.
neolitik çağ, m.ö. 3000 yıllarında sona ermiştir. bu tarihi baz aldığımızda bitlis’in 5000 yıllık bir tarihe ve geçmişe sahip olduğunu görmekteyiz. büyük bir ihtimalle bitlis’in tarihi bundan daha da eskidir. güneybatı asya ülkelerindeki neolitik çağ m.ö. 9000-5000, avrupa ülkelerindeki neolitik çağ m.ö. 6500, tuna kıyılarında m.ö. 5500 olduğuna göre bitlis’in tarihinin 5000 yıldan fazla olması, 5000 - 7000 yıllık olması çok kuvvetle muhtemeldir.
1919 yılında, önce ingilizlerin, daha sonra fransızların işgaline uğrayan urfa, 11 nisan 1920’de urfalı milisler tarafından işgalden kurtarılmış; urfa milletvekili osman doğan ve 17 arkadaşının, kurtuluş savaşında gösterdiği kahramanlıktan dolayı urfa ili adının "şanlıurfa" olarak değiştirilmesine ilişkin kanun teklifi tbmm tarafından 6 aralık 1984 tarihinde kabul edilerek kanunlaşmıştır..
şanlıurfa (kısaca urfa olarak da bilinir) türkiye’nin güneydoğu anadolu bölgesinde doğuda mardin, batıda gaziantep, kuzeyde adıyaman, kuzeybatıda diyarbakır illeri ve güneyde suriye sınırı ile çevrelenmiş bir sınır ilidir. şanlıurfa ilinde merkez ilçeyle birlikte 11 ilçe, 26 belediye, 30 bucak, 1,080 köy ve 1,624 köy altı yerleşim yeri vardır. ortalama yükseltisi 518 metre olan şanlıurfa 18,584 (d.i.e. 1997) kilometrekarelik yüzölçümü ile türkiye’ nin 7. büyük ilidir.
şanlıurfa’nın ilçeleri ise şunlardır: merkez, akçakale, birecik, bozova, ceylanpınar, halfeti, harran, hilvan, siverek, suruç, viranşehir..
şanlıurfa’nın ilçeleri ise şunlardır: merkez, akçakale, birecik, bozova, ceylanpınar, halfeti, harran, hilvan, siverek, suruç, viranşehir..
güzel memleketinin köylerini sözlüğe bir tokat gibi çarpmakta olan insan evladı.
trabzon’dan babası tarafından ihbar edilmiştir.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?