mısır sfenksi

mısır sfenksi antik bir efsanevi yaratıktır. gövdesi uzanan bir aslan ve kafası genellikle bir firavunun kafasının şeklini alır. aslanlar güneş ile bağlantıları nedeniyle antik mısırlılar tarafından kutsal hayvan sayılırlardı.

en büyük ve en ünlü olanı, gize platosunda nil nehri’nin batı kıyısında bulunan büyük gize sfenksi’dir. gize sfenksi doğuya bakar ve pençelerinin arasında bir tapınak yer alır. aslan gövdeli, insan başlı bu sfenksin uzunluğu 73 metre, yüksekliği 20metre yüzünün genişliği 5 metredir. bir adıda ’harmakis’ olan sfenks, doğan güneşi ve firavun için yeniden dirilişi temsil eder. yüzünün doğuya dönük oluşu, güneş tanrısı ra’yı her sabah doğar doğmaz görmesi içindir. yapıldığı zaman ön ayaklarının arasında kurban için br sunak olduğu kalıntılarda yapılan kazı çalışmalrında ortaya çıkartılmıştır. sfenksin yüzünün firavun kefren’e ait olduğu sanılır ve yapılış tarihini dördüncü hanedanlık (mö 2723 - 2563) dönemine denk getirir. fakat bazı alternatif teoriler sfenksin eski hanedanlık döneminden önce (hatta bir teoriye göre tarihöncesi) yapıldığını iddia eder. diğer ünlü mısır sfenksleri arasında menfis’in kaymaktaşı sfenksi ve karnak yakınlarında eskiden dokuz yüz adet olduğu sanılan koç kafalı sfenksler yer alır.

antik mısırlıların heykele ne ad verdikleri henüz bilinmiyor. büyük sfenks’e arapça verilen isim, ebu el-hôl, "dehşetin babası" anlamına gelir. yunancada sphinx adı verilmiş olmasına rağmen heykelin kafası bir kadına değil erkeğe aittir.