wikipedia

internet ansiklopedisi. faydali bir olusum. turkce kismi henuz cok gelismemis olsa bile akademik bilgilere de ulasilabiliyor. interaktif bir olusum ve her turlu bilgiyi de kabul ediyor. yalniz soyle bir durum var open source olmasindan dolayi herkes bir digerinin yazisini degistirebiliyor ya da silebiliyor bu da akilda bir soru isareti birakiyor.

http://en.wikipedia.org/wiki/main_page

turkcesi icin;
http://tr.wikipedia.org/wiki/ana_sayfa

internet uzerinden kullanicilarinin katilimlariyla gelisen bedava bir ansiklopedidir. turkce dahil bircok dilde bilgi sunmaktadir. odev yapan, proje hazirlayan universite ogrencilerinin akedemik kariyerlerini bircok yerde kurtardigi gorulmustur.

harika bir olusum aslinda kurt yandasligi yaptigi icin sevmezdim ama donem odevlerimi yapamama yardim ediyor. ayrica bugun beni harika mutlu etmistir.
(bkz: ana britanica)
(bkz: meydan larausse)
(bkz: gelecekte hersey internette olacak)

zamaninda arkadasimla garip bir diyalog kurmama sebep olan internet ansiklopedisi;

-abi wikipedia ya baksana.
-lan oglum hergun yeni birtane cikiyor.
-ne alaka abi?
-ya abicim iste orkid, alldays cikmiyorlar mi zirt pirt??
...bir kahkaha kopar...
-abi bu ped markasi degil ehuehue yeni bir internet ansiklopedisi acilmis onun adi.
-...

ciddi anlamda ınsanlara bır seyler ogretebılen,kalıtesınden odun vermeyen,tarafsız bır ınternet sıtesıdır..

birçok dilde farklı yayınları bulunan bu sanal ansiklopedi, türkçe versiyonuna vikipedi adını vermiştir. bu adı hangi çevirmenin neye göre bulup verdiği merak konusudur. muhtemelen isimlerini türkçe yazım kurallarına uydurmak adına böyle bir seçim yapmışlardır, ama böyle de pek bir anlamsız durmuştur. ayrıca türkçe versiyonunun ingilizce versiyonunda bilgiye ulaşabildiğiniz yirmi başlıktan ancak birine ilişkin bilgiye ulaşılabilmesini sağlayacak bilgi altyapısına sahip olması; o ulaşılan bilginin de yine ingilizce sayfadakinin yirmide bir boyutunda olması da doğrusu bana global dünyada nasıl br konumumuza dair huzursuz edici hisler yüklemektedir.

ansikrobedi’den vikipedi olmuştur,türkçe versiyonunda çizgi roman hakkında sadece batman örümcek adam bulunurken,wikipedia olanında ra’s al ghul’un alternatif evrende batmanin kayıpedei olduğunu ve ibn-bilmemne olan (son of bat)i bile bulabilir olmamız türk geekliği ve ilgisizliğine örneklerden biridir.wikipedia,imdb kadar olmasda sinema için,özelliklede comic bilgileri için paha biçilemez bir kaynaktır.

(bkz: wikipedia üzerinden ders çalışmak)

dünya çapında en çok kullanılan ingilizce versiyonunda gün itibariyle türkiye featured article seçilmiştir.

bilgisayar başında zaman geçirmemin nedenleri listesinde başı çeken sanal ansiklopedi.

internetin hayatımıza kattığı sözlük, anında mesajlaşma, e-mail, vs. gibi şeylerin yanında bir de zaten hayatımızda olan ama ulaşılmasını, kullanımını, formunu değiştirdiği şeyler var. porno, gazeteler, kitaplar, vs. wikipedia’da bunlardan biri.

her boka ilgi buyan bir adamsanız mecburen ansiklopedilerden yararlanmanız gerekiyor. kütüphanemede biri ingilizce olmak üzere dört ansiklopedim var ama internet ile haşır neşir olmaya başladığımdan beri birini açmışlığım yoktur.

wikipedia’nın normal ansiklopedilere göre bir çok artısı var.
bir kere çok daha kapsamlı, tematik olmamasına rağmen tematikler kadar bilgi sağlayabiliyor.
(hiçbir ansiklopedide yüce eskilerin listesini veya camarilla’nın altı kanununu bulamazsınız.)
ayrıca -elitist- bir kurul tarafından hazırlanmadığından populer kültüre uzak değil. alt kültürlere de mesafeli durmuyor.
(arama özelliği çok başarılı değil ama google ile bu sorunu aşabiliyorsunuz.)

en güzel tarafı ise konuların, başlıkların birbirine linkler ile bağlanmış olmaları. bu sayede siteyi kapatmak imkansız hale gelebiliyor.
misal aslında gül savaşları için girmişken önce kelt mitolojisi sonra brian boru hakkında bir şeyler okurken buluyorsunuz kendinizi.

ansiklopediler genel olarak giriş seviyesi bilgi verir, "x nedir?" sorusuna cevap vermeye çalışır.
normallerine göre çok daha kapsamlı olmasına rağmen wikipedia’da da durum farklı değil ama ansiklopedinin amacı da zaten budur.

ingilizce bölümü gerçekten her boku bulup önünüze getiriyor ama türkçe için aynını söyleyemem. dan brown ile ilgili sayfalarca bilgi yığılıyken ahmet hamdi tanpınar, kemal tahir, oğuz atay gibi isimler bir paragraf ile geçiştirilmiş. (ama zamanla gelişecektir diye umuyorum.)

en büyük yaralarından biri de elinin altında bir başvuru kaynağı olarak durması. idiot savant değilseniz her şeyi hafızanızda tutmanızın imkanı yoktur. mesela ben tarihleri aklımda tutamam, isimleri hep karıştırırım, şiir falan ezberleyemem... işte elinizde böyle bir kaynak olunca ve ne aradığınızı da biliyorsanız işiniz müthiş kolaylaşıyor.
özellikle türkiye tarihi konusunda da daha detaylı bir hale gelir ise kitap karıştırmamı tamamen gereksiz hale getirecek. (benim gibi altını çizmeden, post it yapıştırıp not almadan, sayfayı kıvırmadan, dümdüz -allah ne verdiyse- okuma yapıyorsanız aradığınız şeyi bulmanın nasıl bir çileye dönüştüğünü biliyorsunuzdur.)

bilginin kaynağını tartışmak ise iyice mizahi bir yöne doğru götürüyor bizi. bilgiyi gazetelerden, kitaplardan, wiki’den veya tonton amcanızdan edinmeniz bilginin kalitesi veya geçerliliği hakkında bir fikir vermez.
böylesi bir savunma, sıkışınca "senin iq kaç?", "kaç kitap okudun?" gibisinden laf sokma amaçlı sorular sormaya benziyor.

şüphesiz ki wikipedia’da yazanların hepsi evrensel gerçekler, sarsılmaz doğrular değildir. ancak saf ve temiz anadolu köylüsü değilsiniz ki her okunuğunuza inanasınız.
yani hindistan’ın bir eyaletindeki ufak bir maoist partiden, insanlığın yeni umuduymuş gibi bahsediliyor ise bunun partinin militanları tarafından yazıldığını anlamak veya ’mason’ başlığı altında örtülü olarak özgür masonluk diye bir şey yoktur deniyor ise bunun kaynağının hür ve kabul edilmiş tayfa olduğunu kavramak çok zor olmasa gerek.
ayrıca bu dediklerimin de bir önemi yok çünkü ortada bir bilgi var ise "acep bunu kim yumurtlamış?" sorusuna verilecek herhangi bir cevap bilginin kendisini çürütmez.

daha önce elli kere paradigmadan, yöntemden, pluralizmden, bütün fikirlerin özgür bir ortamda eşitçe yarışması gerektiğinden, vs. bahsettik (bkz: yaşar nuri öztürk tribi).
normalde hiç bu kavramlara yüz vermeyenler deniz ve yılan ikileminde kalınca olanca güçleriyle sarılmaya çalışıyorlar.
ancak bunu da beceremiyorlar.

eh herkes kendi meşrebince yontmaya çalışıyor teorileri. quantum mekaniğinden yola çıkarak fizik çalışmaları da yapılıyor, douglas adams gibi roman da yazılıyor veya jz knight gibi "ramtha benimle iletişime geçti. düşüncelerimle nesnelerin yapısını değiştirebilirim. uçarım, kaçarım. çünkü kuantumlar, kuarklar bık bık..." da deniyor.

bir yöntem ile veya bir paradigmadan bakarak ’üretilen’ bilgiler mutlak gerçeği ifade edemez (ki mutlak gerçek var mıdır? yok mudur? tartışması da ayrı bir konu) ama "ankara türkiye’nin başkentidir." genel geçer bir bilgidir. bana göre istanbul başkenttir diyemezsiniz.

veya metinlerinizde "biyolokal cyber-skolastik transformasyon" gibi daha önce duyulmamış, söylenmemiş (bir anlama sahip olmayan) bir terim kullanıyorsanız bunun içini doldurmanız, bir tanım yapmanız gerekir (uydurduğunuz şeye anlamını verecek sizsiniz).
eğer bunu yapamıyorsanız tamamen kıçtan uydurulmuş(anlamsız) bir kavram kullanıyorsunuz demektir ki bunu ’gerizekalı başlık üreteci’ bile yapabiliyor.

yani biri çıkıp "freud çok kral bir ekonomist idi." diyor ise ’saçmalama kazım’dan daha ileri bir eleştiri beklemesin.

(bunları söylemek bile saçma ama demek ki ihtiyaç duyuluyor.)

neyse,
hem wikipedia hem -yeni yeni gelişiyor olsalar da- wikiquote, wikisource, wikinews, vs. çok faydalı projeler. kimin aklına geldi ise minnettarım, yazarlarının da eline sağlık.

herkes okusun, bilgilensin.
öğrendikleriniz ile ister papağanlık yaparsınız ister -çapınız da yetiyorsa- yeni şeyler ortaya koyarsınız.
her ikisi de cahillikten daha iyidir.

(bkz: wiktionary)

super kaynak,oldukca kullanıslı ve tarafsızdır.bende google olayını bitirmiş sitedir.

öyle şahane, öyle faydalı bir sitedir ki anlatmakla bitmez. bilginize yeni bilgiler katmakta üstüne yoktur, üstelik size kazandırdığı bilgilerle sizi öyle şaşırtır ki küçük dilinizi yutabilirsiniz.

misal; konu başlığı leopold mozart, kendisi wolfgang amadeus mozart’in babası olmaktadır, ve hakkında girilen metin şu şekildedir;

ünlü besteci ve müzisyen wolfgang amadeus mozart’in babasıdır. kendisi de müzisyen olan leopold mozart, oğlundaki yeteneği çok erken yaşlarda fark etmiş ve onun gelişmesini ve müzik eğitimi almasını sağlamıştır.

kendi alanında eğitimli ve çok yönlü olan sanatçı, mardinli bir baba ve suriyeli bir annenin kızı olarak adana’da doğdu.ortaöğretiminden sonra adana belediye konservatuarı’na devam etti.1990 yılında ankara devlet konservatuarı’na girdi ve aynı yıl erlangen tiyatro festivali’ne katıldı.taziye adlı oyun ile, bölümü iyi derece ile bitirdi. öğrenimini tamamladıktan sonra ankara devlet tiyatrosu’nda çalışmaya başladı.bir süre ingiltere’de çocuk ve gençlik tiyatrosu yaptı.tüm bu tiyatro çalışmalarının yanı sıra müzik çalışmalarını da sürdürdü. ilk albüm çalışmalarına 1996 yılında başladı.2002 yılında uluslararası bir şirket olan sony müzik ile anlaştı.böylece kürtçe bir single ile uluslararası arenaya adım attı. bu single başta kendisi ve kürt müzik camiası için sevindirici bir gelişmeydi. sonraki yıllarda bir çok albüm yaptı.yazılı ve görsel basında epeyce yer aldı.12 nisan 2005 tarihinde 32.si yapılan ve halk oylaması ile ödül sahiplerinin belirlendiği altın kelebek “en iyi etnik halk müziği” ödülünü adı. sanatçı müzik çalışmalarının yanı sıra, halen devlet tiyatroları’nda profesyonel oyuncu olarak çalışmaktadır. bugüne kadar oynadığı bazı oyunlar şunlardır; bozuk düzen, romeo juliet, ferhat ile şirin, asiye nasıl kurtulur, kanlı düğün, köşe kapmaca, sevgili doktor, taziye, kiss me cate, orkestra, yeşil trampetçi, çok geç olmadan, çamaşırhane, kadınlarda savaşı yitirdi, mutsuz prens ile komik prenses, chasing shadows.(gölgelerin peşinde), morgan dağı’ndan iniş, istanbul efendisi, tv projeleri; rinso reklamı, bosch reklamı, orkid reklamı, hülya avşar show, tatlı kaçıklar, yasemince, evimiz olacak mı?, böyle mi olacaktı? , nisan yağmuru, feride, kadınlar klubu

http://tr.wikipedia.org/wiki/leopold_mozart

görüldüğü gibi pek özgün ve salt bilgi içeren bir oluşumdur.evet.

belgi sözlük hakkında son paragrafta:
"ekşi sözlük’ten sonra açılan katılımcı sözlüklere genelde -klon- olarak hitap edilir. ancak bilgi sözlük bu yahut diğer hiçbir kategoride yer almadığını görünüş ve içeriğiyle daha farklı ve daha özgün olmasıyla ıspatlamıştır."
yazar.

burayi bulmamda emegi gecen, basimi sikistigi yerden kurtaran "herkesin katkıda bulunabildiği özgür ansiklopedi"

youtube’un porno versiyonundan sonra, sonunda bunu da yaptılar, wikipedia’nın porno versiyonu; [http://wiki.xtube.com]

makalelerle dolu internet ansiklopedisi, çok sağlam bir alt yapıya sahip site, bilgi kaynagı

ingilizce sayfalari asmis, turkce sayfalari ise asma adayi olan ve daha bir cok farkli dili icinde barindiran sanal ansiklopedi.

(bkz: wikimapia)

vandallığa maruz kalan internet sitesi. fikir olarak çok güzel, herkes bildiği kadarını kaynaklarla paylaşsa zaten ordaki bilgiler coşar di mi?
ama türklere böylesi gelmez. nasılı gelir? şöylesi gelir:

başlık: genç osman
tanım: tahta çıkınca ilk iş çıkan tahtayı yerine taktırmıştır.

e öyle göte...