osmanlıca

türk dilinin tarihî gelişiminde yalnızca belli bir dönemi kapsayan bu yazı dili için faruk kadri timurtaş, osmanlıca ya da osmanlı türkçesinden ziyade “tarihî türkiye türkçesi” deyimini uygun görmüş. osmanlı türkçesi grameri, alfa yayınları, 1999
türk dili araştırmalarına yıllarını vermiş olan bu zat-ı muhteremin, işbu tezine yönelik açıklaması ise şöyle: türkçe deyişi genel anlamda kullanıldığı için ve bu ana dile bağlı herhangi bir lehçeyi diğerlerinden ayırmış olmak amacıyla, bu deyişin başına çeşitli millet/ülke isimleri eklenerek sınırları daraltıldığı için -örneğin bizim kullandığımıza “türkiye türkçesi” denmesi gibi-, osmanlıca olarak tabir edilen dile de “tarihî türkiye türkçesi” demek gerekirdi.

fikir gayet güzel olmakla birlikte yaygınlaşmış bir “osmanlıca” tabirinin yerine bu yeni terimi getirmek biraz güç gibi göründü bana. ama diğer taraftan bu işle ilgilenenler için gayet kafa karıştırıcı bir fikir olduğu kanaatindeyim. zira osmanlıca tabiri aslında yıllar önce yanlış konulmuş veya yanlış olmasa bile, kastedilen dili/kavramı tam olarak karşılamayan; ama buna rağmen tutmuş bir tabir midir? biz yıllardır yanlış; yanlış olmasa bile eksik mi biliyoruz? acaba bütün araştırmacılar da, dilimize iyice yerleşmiş olan ve bununla birlikte bu hâliyle tarihe gömülmüş bir dilin isminin artık değiştirilemeyeceğini düşündükleri için mi osmanlıca tabirini kullanmaya ediyorlar? çoğu araştırmacının hâlen “osmanlıca mı osmanlı türkçesi mi?” diye ihtilâfa düşmesi türkoloji çalışmalarının birbirinden ne kadar kopuk olduğunu gösteriyor. daha bu dile isim verme konusunda anlaşmazlıklar var. ben şahsen bu yeni terimin diğerlerine oranla daha makbul olduğunu düşünüyorum. eğer baştakilerden birisi çıkıp da “bundan böyle osmanlıca diye bir şey yok, tarihî türkiye türkçesi o!” diye buyurursa, bugünden itibaren de bu yeni terimi kullanmaya hazırım.