niccolo machiavelli

tarihin en şanssız isimlerinden biridir.
prens adlı kitabıyla dünyayaya kötü ün salmıştır. bu kitabın türkçe çevirisinin ösözünde de belirtildiği üzere, artık machiavelli’yi herkes biliyor çünkü kimse prens’i okumuyor. demek istediğim o ki, adam bu kitabı yazalı aradan neredeyse 500 yıl geçti, artık kendisine biraz daha adil yaklaşılması lazım. “amaca giden her yol mübahtır” cümlesi prens’in küçücük bir paragrafında geçiyor. sonradan bu cümle alınıyor, machiavelli’nin tüm düşünceleri bu cümleyle özetleniyor ve “makyavelizm” denen bir politika üretiliyor. tamam bu adam böyle bir kitap yazdı, peki machiavelli’nin machiavellist olduğu fikri nereden kesinlik kazandı?
machiavelli’nin mediciler’in gelmesinden önce cumhuriyet’in 2. sekreteri olduğu, prens adlı kitabını bile rönesans’ın babası olarak anılan petrarca’dan bir altıntıyla bitirdiği göz önüne alınırsa, machiavelli’nin monarşi yandaşı olması ihtimali biraz düşük sanki. ayrıca cumhuriyet döneminde yazdığı “titius livius’un ilk on kitabı üzerine söylevler”i de okuyup öyle değerlendirmek lazım bu adamı. neyse ki son yıllarda machiavelli hakkındaki “vay acımasız deyyus” şeklindeki kemikleşmiş görüş biraz olsun kırıldı ve prens’i aslında neden yazmış olabileceği ile ilgili çeşitli görüşler ortaya atılmaya başlandı. machiavelli bu kitabı gerçekten de prensi eğitmek için mi yazmıştır, yoksa onu aldatmak için mi? despotluğun ne olduğunu gözler önüne serip halkı uyarmak mı istemiştir, yoksa sadece bu kitap sayesinde mediciler’den birkaç florin alıp yaşamını sürdürmek mi?
ayrıca kendisi her şekil dönektir orası ayrı. sen git, darbeyle işini kaybedince papa’ya ve mediciler’e avuç aç, cumhuriyetçilerin arkasından iş çevir, sonra cumhuriyet tekrar kurulduğunda eski mevkiini geri iste. ha tabiii, oldu. zaten lehine sadece 12 oy çıktı, 12 gün sonra da sefillik içinde öldü gitti adam. ama evet, mezartaşındaki yazı belki biraz abartılı olsa da, çok az kişi bu adın büyüklüğüne erişebilir o ayrı.