marksizm

marx’ın kendisinin de ifade ettiği üzere;bilimsel süreçlerden geçmiş her türlü eleştiriyi kabul eden ama toplumun önyargılarının kurbanı olmayı asla kabullenmeyen bir düşünce sistemidir.

yıllar önce ortaya attığı bu düşünce sisteminin üstünde pek çok yorumlama yapılmış,hatta marksistler kendi içinde bölünmelere gitmiştir.ama bunun olması zaten doğaldır.tersini beklemek akla aykırıdır.

diyalektik maddecilik ve tarihsel maddecilik yıllarca marx’ın da kullandığı iki yöntem olarak bilindi.ama bugün bu konuda görüş ayrılıkları belirmekte.marx’ın değil engels’in diyalektik maddecilikle uğraştığı,bunun bilimsel açıdan sorunları olduğu ve marx’ın asıl konusunun tarihsel maddecilik olduğu görüşleri ortaya çıktı.

marx’ın ve dolayısıyla marksizmin sık sık ilgilendiği kavramları şöyle özetlemek mümkün:
maddecilik:idealizm karşıtıdır.idealizm maddenin düşünceden doğduğunu savunur.maddeciler ise düşünce maddeden doğar demiştir.örneğin burjuvanın düşüncelerini burjuva olması belirler.gelişimimiz ahlaki değil gereksinmelerimiz aracılığıyladır der.
özgürlük:insanın özüdür.toplumun gelişimine göre değişir.moslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisine parareldir.insanlar önce bu temel ihtiyaçlarını gidermek için biraraya gelip örgütlenirler,ortak bir yaşam sürerler.
toplumsal gelişim:gelişim şu şekilde olmuştur:
antik öncesi toplum(komünal toplumlar)
antik toplum(köle-özgür yurttaş ayrımı)
feodal toplum(serf-sinyor ayrımı)
kapitalizm(işçi-burjuvazi ayrımı)

bu tablo içindeki ezilenler gün geçtikçe daha mutlu olmaktadır.en büyük üretici insandır.gittikçe üretimle gelişme sağlanır.işçiler de bundan payını alır.yani kölelik biraz daha yaşanır bir form haline gelerek işçiliğe dönüşür.köleliğin birden bire ortadan kalkması ise kapitalistlerin kölenin verimli olmadığını,makinaları kullanabilecek özgür! işçi gerektiğini farketmesiyle olmuştur.görüldüğü gibi bu gelişim tablosunda tarih boyunca büyük filozoflar dahil yok denecek kadar az kişi ezilenlere destek çıkmıştır.bugün de köleliğin başka bir formu yaşanmaktadır.
devrim:gelişimler tarih boyunca olur ama bu gelişimler yasaklanırsa kaçınılmaz olarak devrim olur.
toplum yapısı:temelinde üretim ilişkileri vardır.marx’ın özellikle ilgilendiği konu ekonomik yapı ile üst yapı(hukuk,sanat,felsefe,din,siyaset vb.) arasındaki ilişkilerdir.ekonomik yapı üst yapıyı belirler der.

genel olarak özetlersek:
1)toplumda iki sınıf vardır:burjuvazi ve işçi sınıfı(proleterya).arada kalanların ise büyük bir kısmı işçi sınıfına dahildir.çok azı burjuvaziye katılabilir ki bu yorumu marx’ın eleştirisinde kullanılan küçük burjuvayı ya da ara meslekleri düşünmediği tezini çürütür.zira işçi hayatta kalabilmek için emeğinin gücünü satan kişidir.
işçi başkası adına çalıştığı için kendine yabancılaşır.ama insanlığı kurtaracak olan sınıf işçi sınıfıdır.tarihte her zaman bir sınıf başka bir sınıfı hakimiyeti altına almıştır ama ilk kez işçiler mülk sahibi olamadığı için isyan edecek ve bütün fabrikaları ele geçirecektir.bu kollektif ve sınıfsız bir toplum oluşturmak için bir aşamadır.bu toplumun iki aşaması vardır:sosyalizm ve komünizm.sosyalizmden önceki fabrikaları almak için uğraş verilen döneme de proleterya diktatörlüğü denmiştir lakin marx sosyalizm işçiler tarafından zorla kurulmayacak kendiliğinden olacak ve kapitalizm kendiliğinden çökecek der.sosyalizmin fikrinin sanayi devriminden önce çıkmamış olmasını o zamanlarda işçi sınıfının bulunamamasına bağlar.yani herhangi bir köle sınıfı ya da serfler bunu yapabilecek kapasitede değildir.
2)kapitalizm çökecektir.kapitalizm zaten kendini yokedecektir.nedenleri ise şöyle sıralamıştır:bütün kapitalistler hep daha ucuz işçi çalıştırmak ister.çünkü kapitalist düzende işçisini daha ucuz çalıştıran komşun senden daha fazla büyür ve seni de yutar.bütün bu rekabet durumunda ise en sonunda varılacak aşamada herkes karın tokluğuna çalışacağı için üretilecek ürünleri kimse almayacaktır.bu noktada emperyalizm nefes aldırsa da bu uzun sürmez ve sistem orayı da tüketir.yani çember giderek daralmakta mutlu azınlık daha da azalmaktadır.toplumların varacağı son aşama komünizm ona geçiş aşaması da sosyalizmdir.

kaynak:ders notları.