lala mehmet paşa

osmanlı sadrazamlarından. bosnalı olup, enderun’da yetiştirildi. iyi bir eğitim ve öğrenim gördü. şehzâde lalalıklarında bulunduğundan “lala” nâmıyla meşhur oldu. bâzı târihî kaynaklarda lakabının “lâle” olduğu ve “sokullu âilesine” mensubiyeti yazılıdır. 1606’da istanbul’da vefât etti.
lala mehmed paşa, enderun’da peşkir ağası iken büyük mîrâhurlukla bîrun hizmetine alındı. 1591’de yeniçeri ağası oldu. 1595’te macaristan seferine vezir-i âzam sinan paşa ile katılıp, muhârebelerde çok gayret ve kahramanlık gösterdi. sefer dönüşü karaman, sonra anadolu beylerbeyliğine tâyin edildi. 1596’da, rumeli beylerbeyliğine terfi ederek, sultan üçüncü mehmed han ile eğri seferine katıldı. eğri kuşatması ve haçova meydan muhârebesinde rumeli beylerbeyilik vazîfesiyle büyük yararlıklar gösterdi. avusturya seferlerinde uzun yıllar hizmet ederek, kanije ve istolni-belgrad kuşatmalarına katıldı. 18 kasım 1602 budin müdâfaasında avusturya ordusunu geri çekilmek zorunda bıraktı. bu seferdeki üstün gayret ve muvaffakiyetlerinden dolayı üçüncü vezirliğe terfi ederek, 11 mayısta macaristan serdarlığına tâyin edildi. 5 ağustos 1604’te vezir-i âzamlığa getirilen lala mehmed paşa, avusturya seferi için garp serdârlığına getirilince, 25 eylülde peşte’yi, ardından da vaç hatvan kalelerini zaptetti. 1604-1605 kışını belgrad kışlağında geçiren paşa, 3 ekim 1605’te estergon’u fethederek “estergon fâtihi” unvanını aldı. avusturya içlerine bir akın tertiplenerek, düşmanın askerî mevkileri tahrip edilip, koermen ve steinamanager şehirleri zapt edilerek, pek çok esir ve ganimet alındı. istanbul’dan gönderilen murassa tacını 20 kasımda erdel prensi ve macar kralı îlân edilen istva baskay’ın başına koyan lala mehmed paşa, bölgeyi tekrar osmanlı himâye ve tâbiiyeti altına aldı.

lala mehmed paşa, 1606 yılının haziran ayında celâli âsileri ile iran üzerine serdar tâyin edildiği sırada üsküdar’da felç geçirerek vefât etti. cenazesi eyüb’e getirilerek, sokullu mehmed paşanın türbesine defnedildi. lala mehmed paşa, tedbirli, tecrübeli, vakar sâhibi ve askerlerin çok sevdiği bir devlet adamıydı. hudut tecrübesi fazla olduğundan, seferlerdeki icrâatlarıyla devlete büyük hizmetlerde bulundu.