hala servilerde ağlıyorlar mı

nazım hikmet’in iddia olunan ilk şiiri olmasa da yayımlanan ilk şiiridir.

şiirin isim konusu ise karışık; 3 ekim 1918’de (3 teşrinievvel 1918) yeni mecmua’da "hâlâ servilerde ağlıyorlar mı?" ismiyle yayımlanmıştır ki, hem böyle hem de "serviliklerde" olarak iki şekilde de anılıyor. üzerinde durulacak bir nokta da; şiirin yahya kemal’e ait olduğu şeklinde yapılan dedikodular aslında bir bakıma yahya kemal’in iddiaları üzerine çıkmış. zira yahya kemal kendi söylüyor "üzerinde o kadar çok tahsis yaptım ki, şiiri neredeyse ben yazdım" diye.

kemal sülker’in "nazım hikmet’in gerçek yaşamı" adlı kitabından harfine dokunmadan aktarıyorum:

"gerçekten de yahya kemal, nazım hikmet’in ilk şiirlerinde düzeltmeler yapmış ve ilk şiirinin yayınlanmasını sağlamıştı. yahya kemal’le sohbetleri pek meşhur olan sermet sami uysal bir gün yahya kemal’e sormuştu:

«şiirlerini tashih ettiğiniz talebeleriniz oldu mu!»

«evet, meselâ nâzım hikmet. nâzım, deniz mektebinde talebemdi (deniz koleji). bir gün bir şiirini getirdi. tashih ettim ve m. nâzım imzası ile yeni mecmua’da neşrettim. o şiir şöyledir:

’bir inilti duydum serviliklerde,
dedim burada da ağlayan var mı?
yoksa tek başına bu kuytu yerde,
eski bir sevgiyi anan rüzgâr mı?
gözlere inerken siyah örtüler,
umarım ki artık ölenler güler,
yoksa hayatında sevmiş ölüler,
hâlâ servilerde ağlıyorlar mı?’

nazım’ın ilk intişar eden (yayınlanan) şiiri budur. fakat bu şiiri ben o kadar çok tahsis ettim ki âdeta yeni baştan yazdığımı söyleyebilirim. kendisi ritmi benden öğrendiğini her zaman itiraf etmiştir. fakat nâzım hikmet şair değildir. şiirleri şiirden ziyade hitabete benzer; daha doğrusu hitabettir. annesi polonyalı idi, babası türktür.»

(18 kasım 1958, cumhuriyet, yahya kemal ile sohbetler, 7)"

[nazım hikmet’in gerçek yaşamı, 1. cilt, sayfa 26-27]

• bir de ahmet haşim’in, bu şiirin ilk iki mısrasını alıp nâzım’a göndermeler yaptığı yazısı var:

"...
ismi nazım hikmet olan ve daha üç sene evvel, alemdar’ın edebi ilâvesinde:

bir inilti duydum serviliklerde
acaba burda da ağlayan var mı?

tarzında köhne bir romantizmin bayat hassasiyetiyle yazılar yazan bu genç, işgal senelerinin en fena bir gününde anadolu’ya geçerek oradan da moskova’ya tahsile gitmişti.
..." (http://epigraf.fisek.com.tr/?num=769)

not; itü sözlük’te carpenoctem mahlaslı yazar da bahsetmiş bundan ama eksik bahsetmiş:http://www.itusozluk.com/li.php?id=10213304

~~~~~~

esin avşar’ın, nazım hikmet’in bu şiiri üzerinde küçük değişiklikler yaparak okuduğu bir şarkısı da var:

• servilikler