hacı bektaş-ı veli

Gerçek ismi, Seyyid Muhammed bin Ybrahim Ata olan , Hacy Bekta?-y Veli Horasayn Ni?abûr ?ehrinde 1281 senesinde do?du.

Ylk e?itimini ?eyh Lokman-y Perendeden aldy. Lokman-y Perende, Ahmed-i Yesevinin halifelerinden olup, zahir ve batyn ilimlerinde derin bilgilere sahipti. Bekta? Veli Lokman-y Perendenin gözdesiydi. Ve rivayetlere göre kendinde ola?anüstü haller gerçekle?iyordu.

Hacy Bekta?-y Veli, e?itimini tamamladyktan sonra Anadoluya geldi. Halka do?ru yolu göstermeye ba?layan ve kyymetli talebeler yeti?tiren Hacy Bekta?-y Veli, kysa zamanda tanynarak büyük ra?bet gördü. Bu syrada Anadoluda dini, iktisadi, askeri ve sosyal te?ekkül olan ve kendisinin de ba?ly oldu?u "Ahilik Te?kilaty" ile büyük hizmetler yapan Hacy Bekta?-y Veli ve talebeleri, Osmanly sultanlary tarafyndan da sevildi ve hürmet gördü.

Bu syralarda kurulu? devrinde olan Osmanly Devletinin sa?lam temeller üzerine oturmasynda büyük hizmetleri oldu. Sultan Orhan zamanynda te?kil edilen Yeniçeri Ordusuna dua ederek, askerlerin syrtlaryny syvazlady. Böylece Hacy Bekta?-y Veliyi kendilerine manevi pir olarak kabul eden Yeniçeri Ordusu, manevi hayatyny ve disiplinini ona ba?lady. Hacy Bekta?-y Veli, asyrlarca Yeniçerili?in piri, üstady ve manevi hamisi olarak bilindi. Bu ba?lylyk ve muhabbet, Yeniçerilerin sulh zamanyndaki talimleri ve harplerdeki gayret ve kahramanlyklarynda çok müsbet neticeler verdi. Bütün bunlar, halk ile Yeniçeriler arasyndaki yakynly?y kuvvetlendirdi.

Yeniçeriler, dervi?ler gibi cihad azmiyle dolu ve görülmemi? derecede kahraman ve fedakar olu?larynda, bu hadiseler müsbet tesirler gösterdi. Yeniçerilerin; "Allah, Allah! Yllallah! Ba? uryan, sine püryan, kylyç al kan. Bu meydanda nice ba?lar kesilir. Kahrymyz, kylycymyz dü?mana ziyan! Kullu?umuz padi?aha ayan! Üçler, yediler, kyrklar! Gülbang-i Muhammedi, Nûr-i Nebi, Kerem-i Ali... Pirimiz, sultanymyz Hacy Bekta?-y Veli..." diyerek sava?a ba?lamalary, bunun manidar bir ifadesidir.

Hacy Bekta?-y Velinin Makalat adly Arapça bir eseri vardyr. 1338 senesinde vefat eden Hacy Bekta?-y Velinin derslerini ve sohbetlerini takip ederek onun tarikatyna ba?lananlara, tasavvuftaki usûle uyularak "Bekta?i" denildi.

Makalatyn asyl nüshalary tetkik edildi?inde, onun; Yslam dinine syky sykyya ve sa?lam bir ?ekilde ba?ly, Yslamiyete uymayan davrany?lara ?iddetle kar?y çykar.

Ö?ÜT

Tarikatyn, tasavvuf yolunun ilk makamy, bir alime cany gönülden ba?lanyp, tövbe etmektir. Tövbe, cany gönülden olan pi?manlyktyr ve mutlaka yapylmalydyr. Tövbe ederken gözya?y dökmelidir. Tövbeyi kabul edecek Allahü Tealadyr. Tövbe ettikten sonra Ona tevekkül etmelidir. Ykinci makamy, talebe olmaktyr. Üçüncü makamy, mücahede, nefse zor gelen, nefsin istemedi?i ?eyleri yapmaktyr. Dördüncü makamy, hocaya hizmettir. Be?inci makamy, korkudur. Altyncy makamy, ümitli olmaktyr. Yedinci makamy, ?evktir ve fakirliktir. Marifetin birinci makamy edep, ikinci makamy, korkudur. Üçüncü makamy, az yemektir. Dördüncü makamy, sabyr ve kanattyr. Be?inci bakamy, utanmaktyr. Altyncy makamy, cömertliktir. Yedinci makamy, ilimdir. Sekizinci makamy, marifettir. Dokuzuncu makamy, kendi nefsini bilmektir."

MENKIBE

Hacy Bekta?-y Veli, her gün gelip, ?imdiki dergahynyn bulundu?u yere otururdu. Onu sevenler; "Galiba Hacy Bekta?-y Veli Hazretleri burada bir dergah bina edilmesini istiyor, o yüzden gelip buraya oturuyor" dediler. Daha sonra Hacy Bekta?-y Velinin hizmetini gören Sary Ysmaile, Hacy Bekta?y sevenlerden biri, buraya bir dergah yaptyrmaya niyet etti?ini söyledi. Sary Ysmail de, gelip durumu hocasyna arz etti. Hacy Bekta?-y Veli; "Ona söyle. Bir usta getirsin. Biz istedi?imiz büyüklükte bir daire çizelim. Ayryca yeteri kadar ta? getirtip, yonttursun, hazyr etsin." dedi.

Sary Ysmail, bu durumu o ?ahsa bildirince, çok sevindi ve hemen bir mimar getirdi. Hacy Bekta?-y Veli de kalkyp, mübarek eliyle ?imdiki dergahyn bulundu?u yeri çizdi. O mimar da, dergahyn in?asy için yetecek kadar ta? getirtip yontturdu. Ta?laryn yontulma i?inin bitti?i gecenin sabahy, herkes, dergahyn yapylmy? oldu?unu gördü. Dergahy yaptyracak kimse, derhal Sary Ysmailin yanyna gelip; "Ben bu binanyn yaptyrylmasy için usta getirdim, ta? getirdim ve yaptyrma sevabyna kavu?mak istedim. Fakat her kimse bir gecede yaptyrmy?." diyerek üzüntülerini belirtti. Sary Ysmail, durumu derhal hocasy Hacy Bekta?-y Veliye bildirdi. Bunun üzerine Hacy Bekta?-y Veli; "Ey Ysmail! O beni sevene söyle, bu dergahy zahirden birisi gelip yaptyrmady. Allahü Tealanyn izni ile bir anda yapyldy. Sevaby yine onun amel defterine yazylmy?tyr." dedi. Ysmail durumu derhal o kimseye bildirdi. O zat da Allahü Tealaya ?ükür secdesi yapty.