oruç

kur’an-ı kerim, müslümanı ilgilendiren her konu gibi oruç konusunda da gerekli olan tüm temel bilgileri vermiş, temel bilgiler dışında kalan konuları ise insanın aklına ve vicdanına bırakmıştır.

bakara suresi 183. ayet: "siz ey iman edenler! oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de farz kılındı, ki allah’a karşı sorumluluğunuzun bilincine varasınız!"

bu ayette dikkat edilecek birkaç husus bulunmaktadır. öncelikle "oruç" ibadeti "iman edenler" üzerine farzdır. burada "iman edenler" olarak kayıt düşülmesini doğru anlamak ve gerek diliyle gerekse yaşantısıyla "imansızlığını ortaya koyanlardan" bu farzı yerine getirmelerini bekleme garipliğine düşmemek gerekmektedir. elbette burada "iman etmek" ne demektir bunun müslümanlarca iyi anlaşılması gerekir. iman etmeyi "kelmei şahadeti söylemek" olarak algılayanların tüm yaşamını çok ciddihüsranlarla yaşayacağı ve bu tip konuların içinden çıkamayacağı ortadadır.

dikkat edilmesi gereken ikinci konu ise ayetin son kısmında yer alan uyarıdır. orucun, iman edenlerin üzrine farz kılınmasının sebebi olarak: "allah’a karşı sorumluluğun bilincine varmak - takvaya ermek!" koşulu gösterilmektedir. yani takvaya erdirmeyen, sorumluluk bilincine vardırmayan bir aç ve susuz kalış "oruç" değildir! öyleyse oruç nedir?

burada, "takvaya ermek" yani "sorumluluk bilinci ile şuurlanmak" olgusunun nasıl olacağını kur’an-ı kerim’den iyi araştırmak gerekmektedir ki "oruç" realitesi anlaşılabilsin.

bakara suresi 184. ayet: "sayılı günlerde sizden kim, hasta veya seyahatte olursa, tutamadığının sayısı kadar diğer zamanlarda oruç tutmalıdır ve bunlardan gücü yetenlerin bir muhtacı doyurarak fidye vermesi onların üzerine bir yükümlülüktür. her kim, yapmaya yükümlü olduğundan daha fazla iyilik yaparsa elbette kendisine iyilik yapmış olur; ama eğer bilseydiniz oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır."

bu ayette görüldüğü üzere "hasta" ve "yolcu" için ruhsat verilmiştir. bu kişiler oruçlarını dilerlerse başka bir tarihe erteleyebilirler. ancak bu erteleme işini yapan hasta ve yolculardan maddi durumu iyi olanların, oruçlarını kaza etmleriyle beraber bir de yoksulu doyuracak kadar fidye vermeleri gerekmektedir.