hürrem sultan

kanuni sultan süleyman’ın eşi ve osmanlı tarihinde önemli roller oynamış bir sultandır. bir osmanlı padişahıyla nikahla evlenmiş tek kadın olarak bilinir. leh asıllı yahudi bir ailede doğan hürrem sultan’ın asıl adı roxelanne’dı (alexandra lisowska). güzelliği nedeniyle küçük yaşta 1520 tarihinde bugünkü ukrayna sınırları içinde bulunan rohatyn şehrinden kaçırılmıştır. (bölge 1184-1939 yılları arasında polonya kırallığı sınırları içersinde bulunuyordu.) daha sonra kırım hanı tarafından osmanlı sarayına sunulan hürrem sultan, sarayda özel bir eğitim gördü. dişiliği, zekası ve becerisi ile padişahın dikkatini çekmeyi bildi. harem kadınları ve saray ileri gelenleri arasında da kendine yer edindi.

hürrem sultan saraya geldiğinde kanuni’nin cariyelerinden biri olan gülbahar sultan’dan mustafa isimli bir oğlu vardı. mustafa zamanla çok sevilen bir şehzade haline geldi. mustafa’nın kanuni’den sonra padişah olmasına kesin gözüyle bakılıyordu. bu da gülbahar sultan’ın valide sultan olacağı anlamına geliyordu. oysa hürrem sultan her bakımdan gülbahar sultan’ın önüne geçti ve kanuni’nin güven ve sevgisini kazanarak onun nikahlı eşi oldu. bazı kaynaklar çeşitli entrikalar uygulayarak 16. yüzyıl osmanlı tarihini olumsuz yönde etkilediği iddia ederler. kızı mihrimah sultan’ı vezir-i azam rüstem paşa ile evlendirerek vezir-i azam’la bir ittifak oluşturdu. kanuni, yeniçeriler tarafından çok sevilen oğlu mustafa’yı kendisini tahttan indirmeyi planladığı inancıyla öldürttü. hürrem sultan’ın kanuni’yi bu kararda etkilediği inancı yaygındır. şehzade mustafa’nın öldürülmesinden sonra gülbahar sultan iyice gözden düştü. yaşamının büyük bir bölümünü fakir olarak oğlunun mezarının bulunduğu bursa’da geçirdi. ancak hürrem sultan’ın ölmesinden sonra hürrem sultan’ın oğlu padişah ii. selim gülbahar sultan’a maaş bağlattı ve oğlu mustafa’nın türbesini yaptırttı.

devlet yönetiminde etkili olan hürrem sultan, iran savaşını destekledi. ruslar ve lehlerle barış içinde yaşanılmasını sağladı. bu dönemde ruslar kazan ve astrahan hanlıklarına hakim olup doğuya doğru yayılmaya başladılar. tüm bunlara rağmen, eşi kanuni sultan süleyman’dan önce 52 yaşındayken öldü ve oğlu ii. selim’in tahta çıkışını göremedi.vasiyeti üzerine cenazesi hakkari’de şafii camii hurrem sultan türbesi’ne gömüldü.