bosna hersek

coğrafi verileri


konum: güneydoğu avrupa’da, adriyatik denizi ve hırvatistan sınırında bulunan bir ülke.
coğrafi konumu: 44 00 kuzey enlemi, 18 00 doğu boylamı
harita konumu: kuzeybatı balkanlar, avrupa
yüzölçümü: toplam: 51,129 km²
kara: 51,129 km²
su: 0 km²
sınırları: toplam: 1,459 km
sınır komşuları: hırvatistan 932 km, yugoslavya 527 km
sahil şeridi: 20 km
iklimi: sıcak yazlar ve soğuk kışlar; deniz seviyesinden daha yüksek bölgelerde yazlar kısa ve serin, kışlar uzun ve sert geçer; kıyı bölgelerinde kışlar ılıman ve yağışlıdır.
arazi yapısı: arazi dağlık ve vadilerle kaplıdır.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: adriyatik denizi 0 m; en yüksek noktası: maglic 2,386 m
doğal kaynaklar: kömür, demir, boksit, manganez, ormanlar, bakır, krom, kurşun, çinko, hidro güç
arazi kullanımı: tarıma elverişli: %14
sürekli ekinler: %5
otlaklar: %20
ormanlar: %39
diğer: %22 (1993 verileri)
sulanan arazi: 20 km² (1993 verileri)
doğal afetler: yıkıcı depremler


nüfus bilgileri


nüfus: 3,922,205
yaş yapısı: 0-14 yaş: %20.13 (erkek 405,713; kadın 383,850)
15-64 yaş: %70.78 (erkek 1,422,796; kadın 1,353,410)
65 yaş ve üzeri: %9.09 (erkek 150,802; kadın 205,634) (2001 verileri)
nüfus artış oranı: %1.38 (2001 verileri)
mülteci oranı: 8.91 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
cinsiyet oranı: doğumlarda: 1.07 erkek/kadın
15 yaş altı: 1.06 erkek/kadın
15-64 yaş: 1.05 erkek/kadın
65 yaş ve üzeri: 0.73 erkek/kadın
toplam nüfus: 1.02 erkek/kadın (2001 verileri)
bebek ölüm oranı: 24.35 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 71.75 yıl
erkek: 69.04 yıl
kadın: 74.65 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 1.71 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.04 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalıklarından ölenler: 100 den az (1999 verileri)
ulus: boşnak, hersek
nüfusun etnik dağılımı: boşnak %31, sırp %31, hırvat %17, yugoslav, diğer %2.5 (1991)
dinler: islam %40, ortodoks %31, katoliklik %15, protestan %4, diğer %10
dil: hırvatça, sırpça, boşnakça


yönetimi


ülke adı: resmi adı: bosna - hersek cumhuriyeti
yerel adı: bosna i hercegovina
ingilizce: bosnia and herzegovina
yönetim biçimi: başkanlık tipi cumhuriyet
başkent: saraybosna
bağımsızlık: 1 mart 1992 (yugoslavya’dan ayrıldı)
milli bayram: ulusal gün, 25 kasım (1943)
anayasa: 14 aralık 1995
hukuk sistemi: genel hukuk kuralları çerçevesinde düzenlenmiştir.
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: bis, ce (avrupa konseyi), cei (orta avrupa girişimi), ebrd (avrupa yatırım ve kalkınma bankası), ece (birleşmiş milletler avrupa ekonomik komisyonu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-77, iaea (uluslararası atom enerjisi ajansı), ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), ida (uluslararası kalkınma birliği), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), inmarsat (uluslararası denizcilik uydu teşkilatı), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), nam, oas (amerika devletleri teşkilatı), oic (islam konferansı örgütü), opcw (kimyasal silahları yasaklama organizasyonu), osce (avrupa güvenlik ve işbirliği örgütü), un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), unmee (bm etyopya-eritre misyonu), untaet (bm doğu timor geçiş yönetimi), upu (dünya posta birliği), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtoo (dünya turizm örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)


ekonomik göstergeler


ekonomiye genel bakış: 1991 yılında bosna-hersek bağımsızlığını kazandığında 3,5 yıl süren savaş ülke kaynaklarının çoğunun tükenmesine neden olmuştu. 1994 yılı ağustos ayı itibariyle bosna-hersek federasyonu hükümeti başlattığı makroekonomik istikrar programı sonucunda 1995 yılında ekonomide canlanma kaydetmiş ve hiperenflasyon kontrol altına alınmıştır. savaş sonrası bosna-hersek’te ulaşım yolları büyük oranda tahrip olmuştur. yurtdışı bağlantılı tek bir demiryolu kalmamış, telekomünikasyon ve radyo-televizyon tesisleri tamamen zarar görmüştür. eski yugoslavya’da elektrik mühendisliği, madencilik, metal işleme, tarım ve gıda sektörlerinde faaliyet gösteren bazı büyük firmalara ev sahipliği yapmış olan bosna-hersek’te üretimin büyük bir kısmı kamulaştırılmış olmasına rağmen küçük ölçekli pek çok özel firma da bulunmaktadır. ticaretin büyük bir kısmı da özel firmalar tarafından gerçekleşmiştir. sanayi altyapısına sahip olmasına karşın bosna-hersek makedonya’dan sonra eski yugoslav devletleri arasında milli geliri en düşük ülkedir.
gsyih: satınalma gücü paritesi - 6.5 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme: %8 (2000 verileri)
gsyih - sektörlere göre: tarım: %19
endüstri: %23
hizmet: %58 (1996 verileri)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %8 (2000 verileri)
iş gücü: 1.026 milyon
işsizlik oranı: %35-%40 (1999 verileri)
bütçe: gelirler: 1.9 milyar $; giderler: 2.2 milyar $ (1999 verileri)
endüstri: çelik, kömür, demir, kurşun, çinko, manganez, boksit, araçlar, tekstil, tütün mamulleri, ahşap mobilya, tank ve uçak toplulukları, petrol arıtımı
endüstrinin büyüme oranı: %10 (2000 verileri)
elektrik üretimi: 2.585 milyar kwh (1999)
elektrik üretimi için kaynaklar: fosil yakıtlar: %38.68
hidro: %61.32
nükleer: %0
diğer: %0 (1999)
elektrik tüketimi: 2.684 milyar kwh (1999)
elektrik ihracatı: 150 milyon kwh (1999)
elektrik ithalatı: 430 milyon kwh (1999)
tarım ürünleri: buğday, mısır, meyve, sebze, canlı hayvanlar
ihracat: 950 milyon $ (2000 verileri)
ihracat ortakları: hırvatistan, isviçre, italya, almanya
ithalat: 2.45 milyar $ (2000 verileri)
ithalat ortakları: hırvatistan, slovenya, almanya, italya
dış borç tutarı: 3.4 milyar $ (2000 verileri)
para birimi: marka (bam)
para birimi kodu: bam
mali yıl: takvim yılı


iletişim bilgileri


kullanılan telefon hatları: 303,000 (1997)
telefon kodu: 387
radyo yayın istasyonları: am 8, fm 16, kısa dalga 1 (1998)
radyolar: 940,000 (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 33 (1995)
internet kısaltması: .ba
internet servis sağlayıcıları: 3 (2000)
internet kullanıcıları: 3,500 (2000)


ulaşım ve taşımacılık


demiryolları: toplam: 1,021 km
karayolları: toplam: 21,846 km
asfalt: 14,020 km
asfalt olmayan: 7,826 km
boru hatları: ham petrol 174 km; doğal gaz 90 km (1992)
limanlar: bosanska gradiska, bosanski brod, bosanski samac, brcko orasje
hava alanları: 28 (2000 verileri)
helikopter alanları: 4 (2000 verileri)