maltepe pazarı

o artık bir anı.

cep telefonundan korsan cd’ye, giyim eşyasından pilli radyoya, eldivenden merdivene kadar herşeyin satıldığı ankara maltepe pazarı, dün geceden itibaren artık yok.

aşti’nin karşısına taşınılması düşünülen , fakat buna da emek mahallesindeki okulların karşı çıktığını duyduğum; yıkımı esnasında çatışmalar yaşansa da ordaki esnafın polis zoruyla gözaltına alındığı harabe olmuştur artık.
vakti zamanında ucuz ve kaliteli malları ile ün yapan maltepe pazarı sanırız bir kuşak ankaralı için unutulmayacaktır.

nası kalkar karşıcıkalım
(bkz: maltepe pazarı kalkmasın kampanyası)

önce maltepe pazarı’nın neden ve kim tarafından yıkıldığını özet geçeyim:



medyadan öğrendiğime göre maltepe pazarı’nın yeri iller bankası’na aitmiş. iller bankası, burada otoparklı bir iş merkezi inşa edeceğinden haliyle pazarın oradan kaldırılması gerekiyormuş. iller bankası’nın orada bir iş merkezi inşa edeceği yalan değil. zaten, pazar yerini oradan kaldırmak için bahane arayan belediye için de güzel bir fırsat. belki de iller bankası’nı “sen burada bir iş merkezi yap” diye ikna eden onlardır. esnafa, tebligat gönderilerek, pazarı boşaltmaları istenmiş. geçici olarak da, emek mahallesi pazar yerine yerleştirilecekleri bildirilmiş. pazar esnafı haliyle karardan memnun olmamış. maltepe pazarı şehrin göbeğinde. o caddeden geçen herkes pazara girmeden edemiyor ve mutlaka bir şey alıp çıkıyor. yani sürümü bol bir yer. pazar esnafına önerilen yerle kıyası kabil değil kısaca. tebligata rağmen, esnaf yerini boşaltmayınca, pazar yerinin zorla yıkılması yoluna gidilmiş ve önceki gün cereyan eden olaylar meydana gelmiş. sonuçta, esnafın tüm direnişine rağmen pazar ortadan kaldırılmış.



maltepe pazarı ankaralı için ne anlama geliyor? maltepe pazarı’nın özelliği nedir? sanırım bu bahsi de açmam lazım.



her şeyden önce maltepe pazarı envai çeşit malın ucuza bulunabildiği bir pazardır. bu nedenle, bilhassa öğrenci gençliğinin sıklıkla rağbet ettiği bir yerdir. bundan başka maltepe pazarı ulaşımı kolay bir yerdedir. maltepe civarında dolaşmaya çıkmışsanız, mutlaka uğramadan edemeyeceğiniz bir yerdir. bu yüzden, çoğu gezmek için dolaşsa da müşterisi boldur. bundan başka, maltepe pazarı “sakil”, “salaş” ve “müptezel” bir yerdir. temiz olduğu söylenemez. her şey karman çormandır. belki de, pazarın tadı işte bu sakilliğinde, salaşlığında, müptezelliğinde ve karman çormanlığındadır. belki tüm pazarları cazip kılan da işte budur. büyük alışveriş merkezlerinde bulunamayan “canlılık” bu tür pazarlarda her daim mevcuttur.



maltepe pazarı, tarihi çok eskilere uzanan, ankara’yla özdeşleşmiş bir yer değil kesinlikle. çok değil 15-16 yıllık bir maziye sahip. sovyetler birliği dağıldıktan sonra, çökmekte olan ekonominin son ürünleri, başta istanbul olmak üzere, türkiye’nin pek çok pazar yerinde ucuza satılmaya başlanmıştı. işe yarasın yaramasın, pek çok elektronik ürün çok ucuza tezgahları doldurmuştu. ankara’da ise daha çok yenişehir pazarındaki seyyar satıcılar tarafından bu ürünler satılıyormuş. muş diyorum, çünkü o tarihte ben henüz ankara’ya gelmemiştim. seyyar satıcılar, zamanla yenişehir pazarında yerleşik hale gelmişler. yeni “tezgahların” açılmasıyla, pazar şişman ve sakil bir görüntü arzetmeye başlamış. yetkililer, seyyar tezgahların (!) maltepe camisinin yukarısındaki boş alana taşınmasına karar vermişler ve böylece maltepe pazarı doğmuş.



ben, yükseköğrenim yapmak için 92’de ankara’ya geldim. o zamanlar maltepe pazarı herkesin bildiği ve sıklıkla alışveriş yaptığı bir yerdi. daha çok elektronik eşyaların satılıyordu. devir “walkman” ve “kaset” devriydi. cd’ler henüz piyasada değildi.



pazarda eldivenden merdivene kadar her tür mal satılmasına rağmen, her dönemde bir “ana mal” pazara damgasını vurmuştur. sözgelimi, bilgisayar kullanımın ve cep telefonlarının yaygınlaşmasıyla, son yıllarda maltepe pazarı “cd ve telefon pazarı” görünümüne bürünmüştü.



korsanla mücadele yasası yürürlüğe girince, maltepe pazarı’ndaki korsan cd trafiği hayli azaldı. fakat, yasanın yürürlüğe girmesine rağmen, etkin biçimde uygulanmadığı görülünce, yine eskisi gibi korsan cd satışına devam edildi. bu yüzden yetkililer sık sık caydırıcılığı şüpheli korsan cd baskınları yapıyorlardı. yasaya ve baskınlara rağmen korsan cd satışının devam ettiği tüm pazar müdavimlerinin malumudur. hatta korsan cd bulundurmamak için “anında korsan” gibi absürd çözümler bile üretilmiştir. satıcıdan bir cd istersiniz. hemen orada bilgisayardan boş bir cd’ye kayıt yapılır. on dakika sonra korsan cd elinizdedir. ortada satıcının üzerinde “yakalanacak” bir cd bulunmadığından baskın korkusu bertaraf edilmiş olur!



peki, pazarın kaldırılması iyi mi oldu kötü mü? bu soruyu birkaç açıdan irdelemek lazım.



1- pazar esnafı açısından kötü oldu. zaten bunca direnmelerinin nedeni de bu. kendilerine gösterilen yeni yerde, ki orası da geçici, eski müşteri çevresini yeniden bulmaları zor. maltepe pazarı, müşterinin kolay ulaşabildiği bir bölgedeydi. adeta uğrak yeriydi.insanın para kazandığı bir yerin yıkılması, elinden alınması her ne kadar haklı veya haksız olunsa da güzel bir şey değil elbette.

2- maltepe pazarı korsan cd satışının ankara’da merkezi olmakla birlikte, pazarın yıkılmasıyla, korsan cd satışının önleneceğini, ortadan kalkacağını düşünmek safdillik olur. korsan cd’yi bir ihtiyaç olarak gören bir kesim var oldukça, korsan cd’ler kendilerine başka pazarlar bulacaktır. zaten, itfaiye meydanında, karanfil caddesinde, yüksel caddesinde korsan cd satışı halen yapılmaktadır. korsan cd’ler açısından pazar sorunu (!) şimdilik bulunmamaktadır. pazarın yazılım şirketleri ve müyap’ın dayatmasıyla yıkıldığı iddiasını pek gerçekçi bulmuyorum bu nedenle.

3- öğrenci kesimi için pek iyi olmamıştır. ucuza eşya alınabilen, üstelik kolayca gidilip gelinebilen bir yerden mahrum kalacaklardır.

4- ankara trafiği açısından iyi olmuştur. çünkü pazar, özellikle akşam saatlerinde bölgede trafiğin sıkışmasına sebep olmaktaydı. bundan başka, pazar yerine çok katlı bir otoparkın yapılacak olması, bu açıdan da trafiği rahatlatan bir faktör olacaktır.

5- semt sakinleri için de iyi olmuştur. maltepe nispeten varlıklı bir kesimin yaşadığı bir semtti ve pazar esnafından şikayetçi olduklarını ben bile ta buralardan işitmiştim. (para kaynayan yerde mutlaka mafya vardır ve mafya olan yerde huzur yoktur.)

6- son olarak belediye için de iyi olmuştur. yıllardır başlarını ağrıtan bir beladan kurtulmuşlardır.