nigar hanım

1856’da istanbul’da doğdu. macar osman paşa’nın kızı. kadıköy fransız mektebi’ndeki öğreniminden sonra özel hocalardan edebiyat, arapça, farsça ve musiki dersleri aldı. çok iyi piyano çaldığı ve sekiz lisanda konuştuğu biliniyor. abdülhak hamit, recaizade mahmut ekrem etkisinde şiir ve düzyazılar yazdı, çeviriler yaptı. şiirlerinin bir bölümü "uryan kalp" takma adıyla servet-i fünun dergisinde yayınlandı. bu şiirler, umutsuzluk, acı ve keder dolu oluşlarıyla dikkat çeker. yaşadığı dönemde ilk örnekleri verilen milli edebiyat akımına katılmadı. hece ölçüsüne ve dilde sadeleşmeye karşı çıkan görüşleriyle çağdaşı gelişmelerin uzağında kaldı. batılı türk edebiyatının bir kadın kaleminden çıkan ilk şiir kitabı "efsus"u yazdı. "elem teraneleri" diye adlandırdığı şiirleri, döneminde kadınlara yazma ve yayımlama cesareti verdi, erkek yazarlar üzerinde de önemli etki yaptı. tanzimat ve servet-i fünun arasında bir "ara nesil" şairi sayılır. evindeki edebiyat sohbetlerinde kadın-erkek, batılı-doğulu konukları ağırlayan bir entelektüeldi. döneminde kadının sosyal hayattaki yerinin değişmesi gerektiği görüşüne öncülük etti. giyim-kuşamı, konuşması, davranışlarıyla kendini topluma kabul ettirdi. hanımlara mahsus gazete’nin başyazarı. 2. abdülhamid tarafından şefkat nişanı ile ödüllendirildi. parlak yaşantısı, ilerleyen yıllarda derin bir yalnızlığa dönüşünce umutsuzluğu ve kederi arttı. hayatını, elemlerini, ümitlerini anlattığı günlükleri yayınlanmadan yıllarca aşiyan müzesi’nde bekledi. 1918’de istanbul’da yaşamını yitirdi. yazıldığı dönemde oynanan (1912) fakat basılmayan gırive adlı bir oyunu da var.

eserleri:

şiir:
efsus 1 (1886)
efsus 2 (1890)
nîrân (1896)
aks-i sada (1900)
safahat-ı kalb (1901)
elhan-ı vatan (1916, bir bölümü düz yazı)

oyun:
tesir-i aşk (ölümünden sonra, 1978)

ani:
hayatımın hikayesi (1959)

(bkz: bir daha söyle)