liberya

george weah’in memleketi.ayni zamanda dunyanin ilk bagimsiz zenci cumhuriyeti.abd,utanc verici siyah kargo doneminden sonra iade-i itibar yapmak amaciyla afrika’dan getirilen kolelerin torunlarini anavatanlarina geri goturmus ve bugunku liberya’nin bulundugu bolgede dunyanin bagimsiz ilk zenci devletini kurmustur.amma velakin abd’den yurtlarina donen zenciler despotun onde gideni kesilmisler,bir nevi oligarsi duzeni kurarak kendi soydaslarini somurmuslerdir.bu durum yaklasik bir asir devam etmis,akabinde yapilan askeri darbeyle de sona erdirilmistir.

coğrafi verileri


konum: batı afrika, kuzey atlas okyanusu kıyısında, fildişi sahili ile sierra leone arasında yer alır.
coğrafi konumu: 6 30 kuzey enlemi, 9 30 batı boylamı
haritadaki konumu: afrika
yüzölçümü: 111,370 km²
sınırları: toplam: 1,585 km
sınır komşuları: gine 563 km, fildişi sahili 716 km, sierra leone 306 km
sahil şeridi: 579 km
iklimi: tropikal; kışlar sıcak, kuru, yazlar nemli ve bulutlu geçer.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: atlas okyanusu 0 m
en yüksek noktası: wuteve dağı 1,380 m
doğal kaynakları: demir, kereste, elmas, altın, hidro enerji
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %1
daimi ekinler: %3
ormanlık arazi: %59
ormanlık arazi: %18
diğer: %19 (1993 verileri)
sulanan arazi: 20 km² (1993 verileri)


nüfus bilgileri


nüfus: 3,225,837 (temmuz 2001 verileri)
nüfus artış oranı: %1.92 (2001 verileri)
mülteci oranı: -11 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 132.42 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 51.41 yıl
erkeklerde: 49.96 yıl
kadınlarda: 52.91 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 6.36 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %2.8 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalığı olan insan sayısı: 39,000 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 4,500 (1999 verileri)
ulus: liberyalı
nüfusun etnik dağılımı: yerel afrikalı kabileler %95 (kpelle, bassa, gio, kru, grebo, mano, krahn, gola, gbandi, loma, kissi, vai ve bella dahil), amerika-liberyalıları %2.5 (amerika’dan gelmiş olan kölelerin soyu), kongo ulusu %2.5 (karayiplerden gelmiş olan kölelerin soyu)
din: yerel inançlar %40, hıristiyan %40, müslüman %20
diller: ingilizce %20 (resmi), 20 etnik grubun çeşitli dilleri
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %38.3
erkekler: %53.9
kadınlar: %22.4 (1995 verileri)


yönetimi


ülke adı: resmi tam adı: liberya cumhuriyeti
kısa şekli : liberya
yönetim biçimi: başkanlık tipi cumhuriyet
başkent: monrovia
idari bölümler: 13 bölge; bomi, bong, büyük bassa, büyük cape dağı, büyük gedeh, büyük kru, lofa, margibi, maryland, montserrado, nimba, cess nehri, sinoe
bağımsızlık günü: 26 temmuz 1847
milli bayram: bağımsızlık günü, 26 temmuz (1847)
anayasa: 6 ocak 1986


ekonomik göstergeler


gsyih: satınalma gücü paritesi - 3.35 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme: %15 (2000 verileri)
gsyih - sektörel bileşim: tarım: %60
endüstri: %10
hizmet: %30 (2000 verileri)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %5 (2000 verileri)
sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %70, endüstri %8, hizmet %22 (1999 verileri)
işsizlik oranı: %70
endüstri: kauçuk üretimi, palmiye yağı, elmas
elektrik üretimi: 432 milyon kwh (1999)
elektrik tüketimi: 401.8 milyon kwh (1999)
elektrik ihracatı: 0 kwh (1999)
elektrik ithalatı: 0 kwh (1999)
tarım ürünleri: kauçuk, kahve, kakao, pirinç, manyok, palmiye yağı, şekerkamışı, muz, koyun, keçi, kereste
ihracat: 55 milyon $ (2000 verileri)
ihracat ürünleri: değerli taşlar, demir, kauçuk, kereste, kahve, kakao
ihracat ortakları: belçika %53, isviçre %9, abd %6, fransa %4 (1999)
ithalat: 170 milyon $ (2000 verileri)
ithalat ürünleri: yakıt, kimyasallar, makine, taşıt ekipmanları, sanayi malları, pirinç ve diğer gıda ürünleri
ithalat ortakları: güney kore %30, italya %24, japonya %15, almanya %9 (1999)
dış borç tutarı: 3 milyar $ (1999 verileri)
para birimi: liberya doları (lrd)
para birimi kodu: lrd
mali yıl: takvim yılı


iletişim bilgileri


kullanılan telefon hatları: 6,000 (1997)
telefon kodu: 231
radyo yayın istasyonları: am 0, fm 6, kısa dalga 4 (1999)
radyolar: 790,000 (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 2 (2000)
televizyonlar: 70,000 (1997)
internet kısaltması: .lr
internet servis sağlayıcıları: 1 (2000)
internet kullanıcıları: 300 (2000)


ulaşım ve taşımacılık


demiryolları: 490 km
karayolları: 10,600 km (1996 verileri)
su yolları: yok
limanları: buchanan, greenville, harper, monrovia
hava alanları: 46 (2000 verileri)