et tu brute

sen de mi brutus anlamına gelen latince söz.

efsaneye göre julius sezar’ın son sözleridir. türkçe’ye "sen de mi brutus?" veya "sen bile mi brutus?" olarak çevrilmiştir.

15 mart m.ö. 44’te julius sezar, marcus junius brutus liderliğindeki kızgın bir grup senatör tarafından sırtından hançerlenmiştir. brutus sezar’ın en yakın arkadaşıydı. sezar’ın önce saldırganlara karşı koymaya çalıştığı, fakat brutus’u görünce, bu sözleri (et tu, brutus?) söylediği ve kendisini kadere bıraktığı (karşı koymayı bıraktığı) rivayet edilir.

sezar’ın aslında bu sözleri söylemediğine neredeyse kesin gözüyle bakılmaktadır. antik kaynakların onun ya hiçbir söz söylemeden sessizca öldüğünü ya da (kai su, teknon?), yani yunanca "sen de mi, oğlum?" (suetonius, de vita caesarum, lxxxii) dediğini belirtirler. latince hâli william shakespeare tarafından oyunu julius sezar’da kullanılmış ve ünlenmiştir.

insanlar bu özdeyişi ihanete uğradıklarını hissetikleri zaman söylerler.

ayrıca kalıp sıklıkla yanlış bir şekilde "et tu, brutus?" olarak kullanılır. oysa, latince brutus’un hitap hâli (vokatif) brute`dir. bir soruda geçen bireye direkt olarak hitap edildiğinde bu hitap hâli kullanılır. brutus, yani yalın hâli (nominatif) ise "brutus beni öldürdü" benzeri bir cümlede kullanılabilir.