halk mimarısı

halk mimarisi; halkin kendisi icin olusturdugu nesnel yasam cevresidir. halk mimarisinin genel etkenler altinda geleneksellesen, anonim bir tasarim surecinde olusan bir mimari olarak da tanimlayabiliriz.
halk mimarisi; sozkonusu toplumun deger yargilarini, dunya goruslerini, gelenek gorenek ve inanc sistemlerini, aile ve akrabalik baglarini komsuluk iliskilerini anlamada ve anlatmada kaynaklik eden en onemli verilerden biridir.
resmi ve anitsal niteligi olan yapilar halk mimarisi disinda degerlendirilirler. fakat ulkemizde mevcut hamam, cesme, kahve gibi yapilar da halk mimarisi icerisinde degerlendirilmektedir.
halk mimarisini incelemek oncelikle dogal ve toplumsal cevresini daha sonra da yapi malzemesi ve teknikleri incelemek demektir.
*
Ekonomik yapy,
*
Hayat biçimi,
*
De?er yargylary,
*
Aile ve akrabalyk ili?kileri,
*
Gelenek, görenek, töre, adet ve inançlaryn mimari unsurlara etkinli?i halk mimarisi içerisinde ara?tyrylacak konulardyr.

Halk mimarisinin anytsal bir amacy yoktur, yani iz byrakmak amacyyla üretilmezler. Halk mimarisinde yörenin tipik malzemesi kullanylyr. Bu nedenle ayny yöresel ko?ullary ta?yyan ayny jeolojik yapyya sahip yerlerde ayny tip yapylara rastlanyr.
Halk mimarisini olu?turan yapylar, özel mimarlar tarafyndan de?il, yerel sahipleri veya yerel ustalarynca yapylyr.
Genel olarak halk mimarisi anonim bir yapyya sahiptir. Bundan dolayy halk mimarisine anonim mimari de denebilir.

*
Bir halkbilimci konutu;
*
Olu?tu?u do?al çevre,
*
Fonksiyonlary,
*
Konutta kullanylan araç, gereç, yapy malzemesi,
*
Yapy tekni?i,
*
Konut etrafynda olu?an adet inanma çerçevesinde incelenmesi gerekmektedir.

Halk mimarisi ekonomik ve toplumsal yapy de?i?medikçe yyllar boyu ayny ?ekilde de?i?meden devam eder. Bir proje dahilinde olu?turulmayan halk mimarisi ürünleri Anadolu’nun 7 bölgesinde de kendine has özellikler göstermektedir.
Halk kültürlerinin bütün konularyny ara?tyran Kültür Bakanly?y Halk Kültürlerini Ara?tyrma ve Geli?tirme Genel Müdürlü?ü bu kapsamda da çaly?malaryny sürdürmektedir.
Halk mimarisi ürünleri slaytlarla belgelenmekte, yapym tekni?i, fonksiyonel açydan inceleme ve gelenek boyutu yerel ustalarla yapylan görü?melerle tespit edilerek ar?ivlenmektedir.
De?i?en kültürel ve toplumsal yapy ile birlikte halk mimarisi ürünlerimizde de hyzly bir de?i?im gözlenmektedir.
Halk mimarisini ya?atmak onu durdurarak korumak de?il, esas yapyly? dilek ve nedenlerine ters dü?meden ona yeni fonksiyonlar yükleyerek konuyu yeniden yorumlamak ve de?erlendirmektir.
Yeni yapylar geçmi?ten gelen geleneksel ya?ama biçimine cevap vermenin yanysyra de?i?en kültürel yapynyn gereksinimlerini kar?ylayacak ?ekilde olu?turulmalydyr.
Halk mimarisi ürünlerinin güzelli?i ve özelli?i hakkynda bilgisi olmayan halk bu yapylary süratle yok etmekte olanlaryn yerine kendileri için son derece sa?lyksyz olan yapylary in?a etmektedirler. Bu konuda halk bilinçlendirilmelidir.
Ynsan çevresiyle bir bütündür. Geli?en teknoloji ve de?i?en kültürel yapy ile birlikte ülkemiz hyzly bir ?ehirle?me sürecine girmi?tir. Bu süreçte olu?turulacak yapylaryn kabul görmesi yönündeki çaly?mada;

*
Mimarlaryn, bilimadamlarynyn ve ara?tyrmacylaryn yeterli düzeyde halkbilim formasyonuna sahip olmasy,
*
Böyle bir çaly?manyn plan a?amasyndan ba?layarak bitene kadar halkbilimcilerin koordinasyonu ile yürütülmesi,
*
De?i?en kültürel yapynyn do?ru yorumlanmasynda, halkbilimciler ve toplum bilimciler birlikte de?erlendirmeler yaparak mimar ara?tyrmacy ve bilimadamlaryna önerilerde bulunmasy gerekmektedir.

Do?a insanla bir bütündür. Ynsano?lu ilkça?da oldu?u gibi günümüzde de barynmak ya?amyny sürdürebilmek için kendisine bir mekan olu?turmu?, gelecekte de olu?turacaktyr. O mekan kültürel yapyyy anlatmada kaynaklyk eden en önemli yeridir.