maria eva duarte de peron

1919 yilinda arjantin’in los toldos kentinde, bes cocuklu fakir bir ailenin en kucuk cocugu olarak dunyaya geldi arjantin halkinin efsane ismi evita peron. babasini yedi yasindayken kaybetti ve 14 yasinda aktrist olmak icin buenos aires’e gitti. buenos aires’te bir sure issiz ve parasiz kaldiktan sonra radyolarda calismaya basladi. radyoda sovlar yaparak ve tiyatroda kucuk rollerde oynayarak hayatini devam ettiren evita, 1944 yilinda juan peronile tanisti. genc bir subay olan juan peron, 1943 yilinda ulke yonetiminde onemli bir gorev ustlendi. “teniente coronel” yani albay unvanli juan domingo peron, 1943 yilindaki askeri darbede rol oynayarak siyasete girdi, calisma bakani olarak hukumette yer aldi ve ’emekci babasi’ olarak tanindi.

dusuk gelirli iscilerin durumlarini duzeltmeye yonelik calisan juan domingo peron, 1944 yilindaki darbenin ardindan tutuklansa da eva peron ve arkadaslarinin iscileri yanlarina alarak baslattiklari grevler neticesinde serbest birakildi. bundan cok kisa bir sure sonra da eva ile juan peron evlendi. juan peron, 1946 tarihinde de basbakan oldu, iki defa secildi ve 1955 yilinda gene bir askeri darbe ile ayrildi. birkac darbe daha gectikten sonra 1973 yilinda peron bir kere daha secimle basa geldi, 1974 yilinda ise oldu. bu sefer evita’nin olumunden sonra evlendigi yeni esi isabel peron basa gecti. 1976 yilinda ise isabel de hukumetle beraber dustu.

evita, kocasinin diktatorlugu doneminde kadin haklari icin calisti ve aktif anlamda siyasetin icinde yer almamasina karsilik, her zaman siyasetle ve halkla icice oldu. isci sendikalarinin orgutlenmesinde onemli rol ustlendi ve 1947 yilinda kadinlarin oy verme hakki elde etmesini sagladi. fakir halka yiyecek, para ve ilac yardiminda bulundu, cocuklar icin de yardim kampanyalari duzenledi.

evita peron, 26 temmuz 1952’de 33 yasinda kanserden oldu. peron’un iktidardan dusmesinden sonra gomuldugu yerden cikartilan cesedi 16 yil saklandiktan sonra once esinin yanina, sonra da aile mezarligina defnedildi. madonna’nin unlu sarkilarindan olan "don’t cry for me argentina!” onun icin bestelendi.

(bkz: dont cry for me argentina)

arjentinanın efsanevi siması madonna tarafından söylenen onun için besletelenmiş şarkısıda vardır.

maria eva duarte de peron, eski arjantin başbakanı juan domingo peron’un ikinci eşi. evita adıyla da bilinen, latin amerika’nın yetişdirdiği en sıradışı kadın aktris, politikacı.





7 mayıs 1919 tarihinde, arjantin’in los tolodos kentinde, juan duarte ve juana ibarguren’in evlilik dışı çocukları olarak dünyaya geldi. zaten evli olan juan duarte, daha sonra evita’yı ve juana’yı terkederek, büyük sıkıntılar yaşamalarına sebep oldu. bu dönemde arjantin’de, evlilik dışı kişiler yasalar tarafından dışlanmaktaydı. evita, yıllar sonra doğduğu yere dönerek, bu dönemle ilgili herşeyden kurtulmak için, doğum belgesini ortadan kaldırdı.

en büyük hayali aktris olmak olan peron, küçük kasabalarda yokluk içinde geçirdiği çocukluğunun ardından, hayalini gerçekleştirmek için 1930’lu yıllarda buenos aires’e gitti.

buenos aires’te bir radyo istasyonunda bulduğu işe birsüre devam etti ve 1943 yılında, dönemin sosyal güvenlik bakanı olan juan peron ile tanıştı.

evita, juan peron’un başbakan olmak için sarfettiği çabaya, halk arasında popüler olması yönünde eşi görülmemiş bir destek verdi. juan peron, 1945 yılında, başkanlık yarışında kendisinden çekinen iktidardaki rakipleri tarafından tutuklandı fakat eva’nın çabaları ile toplanan ve hükümete peron’un suçsuz olduğunu söyleyen yaklaşık 300.000 kişinin ısrarlı isteği üzerine serbest bırakıldı.

21 ekim 1945 tarihinde çiftin ilişkileri evlilikle sonuçlandı. juan peron’un başbakan seçilmesinin ardından, evita’nın eşine politik kulvarda olan desteği artarak devam etti. daha sonra çalışma bakanı olan evita fakir arjantin halkına verdiği sözleri tutarak, ücretlerin arttırılması ve daha iyi sosyal standartlar konularında çalışmalar yaptı.

1951 yılına gelindiğinde, evita başkan yardımcısı olmak için adaylığını düşünmeye başladı. hükumet içinde gittikçe artan bir güce sahip olmaya başlayan evita’nın adaylığı, onu küçümseyen pek çok askeri lider tarafından büyük bir hoşnutsuzlukla karşılandı. arjantin anayasası’na göre başkan yardımıcısı, başkanın ölümü halinde onun yerini almaktaydı ve böyle bir durum askeriyenin kabullenebileceği bir durum olamazdı.

işçilerden, sendikalardan ve kadınlardan büyük bir destek aldı ve bu destek, eşi juan peron’u bile oldukça şaşırttı.

1951 yılında sağlığı bozlumaya başlayan evita, bir ameliyat geçirdi. halka apandist amelyatı olarak yansıtılmasına rağmen, hastalığı ciddiydi. rahim kanseri olmuştu ve aşırı boyutlara varan halsizlik ve yorgunluk ile başetmekte oldukça güçlük çekiyordu. ilerlemiş olan hastalığını iyleştirmek için yapılan ameliyatlar yararlı olmadı. bir süre sonra evita, destek almadan ayakta duramayacak hale geldi.

juan peron’un ikinci kez başkan seçilmesinden birkaç gün sonra eva peron, bir devlet töreni ile, "ulusun ruhani lideri" olarak adlandırıldı.

tedavisi için gittiği amerika’da kemoterapi gördü. o dönemde çok yaygın olmayan bu tedavi şekli ilk defa bir arjantin vatandaşına uygulanmaktaydı. sonuçsuz kalan çabaların ardından, 26 temmuz 1952’de, henüz 33 yaşında, hayata veda etti. ölümünün ardından arjantin’de geniş çaplı bir yas ilan edildi. eva’nın cenazesi, ölümünden sonra da halkın görebilmesi için mumyalandı.

ölümünden sonra gerçekleşen askeri darbe ile, juan peron’un iktidarı yıkıldı ve evita’nın sergilenmek için hazırlanan cenazesi 16 yıl boyunca ortadan kayboldu. askeri hükümet, peron çifti ile ilgili bütün dokümanlara yasaklar getirdi. 1973 yılında askeri yönetim sona erdi ve sürgünden dönen juan peron, üçüncü kez başkan seçildi. juan peron’un 1974 yılındaki ölümünün ardından, evita’nın ispanya’daki cenazesi tekrar arjantin’e getirilerek, buenos aires’teki aile mezarlığına defnedildi.

hakkında pek çok film çekilen ve kitaplar yazılan evita, arjantin tarihinde bir efsane olarak herzaman yerini korudu.

eva peron olarak da anılır.

evita filminde eva peron rolunu madonna oynamisti.