tugay

alaylardan olu$an askeri birlik.tugaylar da orduyu olu$tururlar.

(bkz: tugay kerimoğlu)

bir erkek ismi.

osmanlı ordusundaki karşılığı liva olan askeri birimdir. liva osmanlı’ da ki sancağa denk gelir. yani her bir sancak, o sancakta kayırlı olan timarlı sipahilerle, onların beslediği cebellülerden oluşurdu. bunlarda kendi sancak beyleri altında toplanırlardı. onlarda beylerbeyinin oluşturduğu ordulara katılırdı. daha sonra düzenli orduya geçildiğinde livalar ikiden fazla tertipten (alaydan) kurulmuşlardı ve komutanları da mirliva (tuğgeneral) rütbesinde olurdu. lakin bu kağıt üstünde kalmış olup, genelde paşa sayısındaki azlıktan dolayı, tugaylara&livalara daha düşük rütbeli komutanlar komuta etmişlerdir. tümene karşılık gelen “fırkalar” kurulana dek, temel askeri birim olmuşlardır.

anglo-saxon ordularında tümenlerin ana savaş unsurunu oluştururlar. her bir tümen birden fazla alayı mevcuttur. bunun birer taburu görevde ise en az bir taburu da ülkede kalır ve rotasyona tabidirler. işte bu karma taburlar da genelde tugayların komutası altına verilirler. abd ordusunda albay, ingiltere ordusunda ise tugaycı diyebileceğimiz brigadeir rütbesindeki; ama general olmayan komutanların emri altındadır. büyük kıta avrupası ülkelerinde ise tugaylar soğuk savaş sonrasına dek genelde takviyeli alay konumunda ve istisnai olarak kullanılmışlar ama günümüzde hafif ve mobiliteleri yüksek olduğu için tercih sebebidirler.

günümüzdeki ordularda tugaylar birden fazla taburdan kurulur. bizim sistemde sancağı sadece alay ya da tugay alabildiği için, tugaylara bağlı alaylar görülmez. ama sonuçta bu kural gerekirse pek ala da değiştirilebilinir. tugaylar günümüzde tuğgeneral komutasında olup (erler tugaycı, subaylar “komutan” derler), kurmay başkanlığı ise kurmay ablay rütbesindedir. 3000 ile 4000 askerden oluşmaktadır. 4 ile 6 taburdan oluşurlar.

(bkz: tugay kerimoğlu)