girişimsel radyoloji

girişimsel radyoloji işlemleri, radyolog doktor, radyoloji teknisyeni ve hemşireden oluşan ekip tarafından gerçekleştirilir. bu sayede birçok alanda hastalar, genel anestezi ve cerrahi riskine girmeksizin tanı ve tedavi olanağı bulmuştur.girişimsel radyoloji bölümünce gerçekleştirilen işlemler, tanı ve tedaviye yöneliktir. tüm radyolojik girişimsel işlemler, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, floroskopi gibi görüntüleme metodları eşliğinde gerçekleştirilir.

hazırlık:
genel olarak tüm radyolojik girişimsel işlemler için, işlemin bir gün öncesindeki gece yarısından sonra, alınması zorunlu ilaçlar dışında birşey yenilip içilmemelidir. eğer bir hastalık sebebiyle devamlı ilaç kullanımı ( özellikle aspirin, warfarin gibi kan sulandırıcı ilaçlar) gerekiyorsa işlemden önce ilgili hekime danışılmalıdır. ayrıca kalp hastalığı ve yüksek tansiyonu olanların radyoloğu uyarması gerekir. işlemden önce bazı kan tahlilleri istenir. bunlar, işlem sırasında oluşabilecek yan etkilere karşı tedbir almak amacıyla yapılır. işlem için gerekli bazı iğne ve yardımcı cihazlar da önceden reçeteye yazılarak, hastadan getirmesi istenir. bazı girişimsel işlemlerde iltihap gelişmesi ihtimaline karşı antibiyotik kullanılabilir. bu ya işlemden bir süre önce ya da işlem sırasında olur. hangi yöntemin uygulanacağı önceden hastaya bildirilir ve reçeteye yazılır.

işlem:
radyolojik girişimsel işlemlerde; tansiyon ölçümü, damar yolu açılması, hastanın solunum ve dolaşım sistemlerinin takibi yapılır. radyolog önceden elde edilmiş görüntüler üzerinde gerçekleştireceği işlemi planlar. girişimsel işlem yapılacak bölge, temizliği takiben lokal anestetik maddeler ile uyuşturulur. bu sırada hastanın bilinci açıktır ancak ağrı hissetmez.

riskler: incelemede başlıca riskler kanama gelişmesi ve lokal anestezik maddeye karşı allerji oluşmasıdır. kanama riski için önceden kan tahlili yapılır. kanama açısından riskli olanlara işlem yapılmaz veya mutlaka yapılması gerekiyorsa önceden bazı tedbirler alınır. kan tahlilleri normal olan kişilerde kanama çok nadiren gelişir. işlem sonrasında hastanın kontrol altında tutulmasının en belli başlı nedeni budur. bu gözlem sırasında kanama gelişecek olursa radyoloji hekimleri (radyologlar) tarafından tedbir alınır.

allerji ihtimaline karşı önceden hastanın bazı maddelere allerjisi olup olmadığı sorgulanır. buna rağmen allerji gelişmesi durumunda, girişimsel radyoloji bölümünde hazır bulunan bazı ilaçlar ve oksijen ile hasta tedavi edilir.

girişimsel işlemler:
biyopsiler: prostat, karaciğer, pankreas, akciğer, böbrek gibi organlardan veya bunların dışındaki tümöral oluşumlardan ultrason veya tomografi gibi olanaklar yardımıyla kesin tanıya ulaşılabilmesi parça alınması işlemidir. parçalar uzun bir iğnenin istenen dokuya yerleştirilmesiyle alınır. parça alımı ya 1-2 cm uzunluğunda ince doku şeklinde, ya da hücreler şeklindedir. ilkine "tru-cut" biyopsi, ikincisine "ince iğne aspirasyon biyopsisi" adı verilir. alınan parçalar patoloji doktoru tarafından değerlendirilir. değerlendirme süresi alınan parçaya ve dokuya göre 1 saat ile 5 gün arasındadır.

sıvı drenajları:görüntüleme eşliğinde özel iğneler ile cilt geçilerek, kist, apse gibi sıvı birikimlerinin boşaltılması ve buralara kateter yerleştirerek sürekli boşalmalarının sağlanması işlemidir. bu yöntemle böbrek kistleri, kist hidatik gibi bir zamanlar ancak cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilen hastalıklar, kolaylıkla ortadan kaldırılabilir..

perkütan nefrostomiler: böbrek ve idrar yollarının taş, kitle ve benzeri nedenlerle ani tıkanması durumlarında böbrek fonksiyonların korumak amacıyla ciltten böbreğe kateter yerleştirerek idrar akımının böbrekten dışarıdaki bir idrar torbasına devamlılığının sağlanmasıdır.

biliyer drenaj: floroskopi eşliğinde ciltten ve karaciğerden geçilerek, iğne yardımıyla safra yollarına girilir. amaç karaciğer, safra yolu, pankreas ve onikiparmak barsağı kökenli tümörler nedeni ile tıkanmış ve genişlemiş olan safra yollarının safra akımının devamını sağlamak amacı ile açılması veya baypas edilmesidir. bu nedenle safra yollarının açılması amacı ile tıkanma bölgesindeki safra yoluna metal boru şeklindeki stent denilen araç konularak safra kanalının açılması ve safra akımının devamlılığı sağlanır. eğer bu işlem başarılamazsa safra akımının devamlılığı vücut dışındaki bir torbaya safra kanalına kateter yerleştirilerek gerçekleştirilir. böylece hastanın genişlemiş safra yollarından kaynaklanan ağrısı, sarılığı ve kaşıntısı azalmış olur ve tedavi için zaman kazanılır.

ablasyon işlemleri: istenmeyen dokuları ortadan kaldırmak amacıyla uygulanan işlemlerdir. görüntüleme eşliğinde kist veya tümör içine ilaç verilmesi veya radyofrekans dalgaları uygulanması sonucu zaman içinde bu bölgedeki hedeflenen hücreler ölecek ve normal vücut dokusu ile yer değiştireceklerdir. karaciğer, prostat ve troid tümörlerinin tedavisinde sıklıkla kullanılmaktadır.

işlem sonrası:
ortalama işlem süresi yaklaşık 30-90 dakika arasındadır. işlem sonrası hastalar yaklaşık 2-4 saat hastanede takip edilirler. bu süre içinde hasta hareketsiz olarak yatar. bununla birlikte hastalar işlem sonrası geceyi hastanede de geçirebilirler. bu yapılan işlemin şekline, işlemden sonra komplikasyon çıkıp çıkmamasına bağlıdır. hastalar eve gönderilmeden önce bilgilendirilir ve kontrollere çağırılırlar.

(kaynak: www.turkrad.org.tr)

(bkz: anjiyografi)