dmitri sostakovic keman köncertosu la minor op 9

şostakoviç, ilk keman konçertosunu 24 mart 1948 yılında tamamlamıştır. besteci ünlü keman sanatçısı david oistrakh için yazdığı ve ona armağan ettiği konçertosu için zaman zaman oistrakh’ın da önerilerini almıştır. yönetimin eser için önyargılı düşünceleri, eserin ilk seslendirilişini etkilemiş, yedi yıl sonra 29 ekim 1955 yılında evgeni myravinsky yönetimindeki leningrad filarmoni orkestrası eşliğinde yine david oistrakh tarafından yapılan seslendirilmesi ile beğeni kazanmıştır.

mart 1953 yılında stalin’in ölümüne kadar şaibeli eserlerden birisi olarak kabul edilen konçerto, bu tarihten sonra aklanmış, sovyet ruhuna ve halkına yakın olarak kabul edilerek film müziği olarak kullanılmıştır. david oistrakh bu güzel eserin olmadık yerlerde tartışılması üzerine konçertoyu savunan coşkulu bir makale yazarak halkı ve ilgilileri konçertonun güzelliklerini görmeye davet etmiştir. günümüzde pek çok eleştirmen şostakoviç’in 1. keman konçertosu’nu müziko-dramatik planda, onuncu senfoni’den çok daha değerli bir eser olarak kabul etmektedir.


bölümler

i. nocturne - moderato
ii. scherzo - allegro
iii. passacaglia - andante
iv. burlesca - allegro con brio


dört bölümden oluşan konçertonun birinci bölümü, nocturne-moderato: viyolonsellerde duyulan karanlık bir tema ile başlar. ritonello şeklindeki bu temayı kemanın konçertolarda pek alışılmayan lirik teması takip eder. bu içe dönük bölümün ortasında, keman çelesta ile birlikte iyice umutsuz bir temaya yönelir ve bölüm bu şekilde son bulur.

ikinci bölüm scherzo-allegro: sonat formundadır ve iki karşı tema içerir. bu iki temanın gelişmesini enerjik, ritmik bir şekilde sunulan presto coda izler. keman aynı temayı sunar. bu bölümde bazen 10. senfoni’nin bazen de 8 numaralı yaylı çalgılar kuartetinin temalarını duyarız.

üçüncü bölüm passacaglia-andante: bestecinin en çok sevdiği bölümdür. timpani ve viyolonsellerin sunduğu törensel bir girişi, kemanın sunduğu olağanüstü güzellikte bir şarkı izler. bölüm şostakoviç romantizminin mükemmel bir örneğidir.

bölümün sonundaki uzun kadans son bölüm burlesca-allegro con brio’ya bağlanır. bu kısa bölümde çaykovski’nin keman konçertosunun izlenimleri vardır. güçlü bir rondo ve folk dans stilinde ele alınan bölüm, artan bir tempo ve heyecanla sona erer.


http://www.klasiknotlari.com