samdani uyandırmak

eskiden osmanlı toplumunda bugünkü gibi elektrik olmadığından şamdan, kandil, mum, fener ve benzeri şeyler kullanılırdı. lakin bugün kullanılan yakmak ve söndürmek fiileri yerine uyandırmak ve dinlendirmek ifadeleri kullanılırdı. dolayısı ile şamdanı uyandırmak ışığı yakmak anlamına gelmektedir. burada dikkat edilmesi gereken nokta uyanmak ve dinlenmek fiilerinin canlıya has fiiller olmasıdır. bu da eski kültürümüzde ışığın da bir canlı gibi muamele gördüğünün ve ne kadar ince ruhlu olduğumuzu göstermektedir. ayrıca uyanmak ile yakmak arasındaki diğer husus tasarrufdur. yakmak kelimesi ateşin yakıp yok etmesine gönderme yaparken uyanmak kelimesi belli bir süre sonra dinlenişe geçmenin gerektiğine işaret etmektedir.

ayrıca bu, toplumun tasarruf tedbirleri için bugün ışığı yakmak yerine ışığı uyandırmak ifadesini kullanmamıza gerekli bir deyimdir.

(bkz: güneşi uyandıralım)