abdaliye devleti

afganistan’da abdalî kabilesinin kurduğu devlet.
aslen bir türk boyu olan abdalîler, gazneliler zamanında müslüman oldular. uzun süre dağlarda yaşayan bu türk boyu, babürlüler devleti ile safevi devleti’nin arasının bozuk olduğu bir sırada, tarnak ve argandab vadilerine indiler. bölgenin durumu itibariyle iki büyük devlet arasında yaşamalarına rağmen, kendi başlarına hareket ediyorlardı.

bir süre sonra herat eyaletinin yönetimini ele geçiren abdalîler, üzerlerine gelen safi kuli han komutasındaki iran ordusunu hezimete uğrattılar ve nadir şah devrine kadar bölgenin hakimi oldular. nadir şah, safevi devletini yıktıktan sonra, zamanın karışıklıklarından faydalanarak, meşhed’i ele geçiren abdalîleri yenilgiye uğrattı. nadir şah, abdalîlerin askeri gücünden faydalanmak ve gılzaler kabilesini kontrol altında tutmak için, onları kandehar bölgesine yerleştirdi.

abdalîlerin reisi ahmed han, nadir şahın vefatından sonra kandehar’ı ele geçirerek hükümdarlığını ilan etti (1747). hindistan üzerine yürüyerek birçok şehri ele geçirdi ve delhi’ye kadar ilerledi (1757).

ahmed şah’ın, 1773 yılında ölümünden sonra yerine geçen oğlu timur şah, hükümetin merkezini kandehar’dan kabil’e nakletti. 1800’den 1842’ye kadar, karışıklık ve kardeş kavgalarının devam ettiği abdaliye devleti, bu tarihte yeni afgan devleti emiri dost muhammed han tarafından ortadan kaldırıldı.