ali rıza paşa

osmanlı sadrazamlarından. 1860’ta istanbul’da doğdu. babası nizamiyeden emekli jandarma binbaşısı tahir beydir. 1885’te kurmay yüzbaşı olarak harp akademisini bitirdi. askerlik bilgi ve becerisini artırmak üzere hükümetçe almanya’ya gönderildi (1887). üç yıl orada kaldıktan sonra binbaşı rütbesiyle yurda döndü. erkan-ı harbiye mektebinde harp tarihi okuttu. 1895’te miralay olan ali rıza paşa, harran’da çıkan isyanı bastırmakla görevlendirildi. 1897’de bir süre manastır vali ve komutanlığı görevinde bulunduktan sonra yemen ayaklanmasını bastırmaya memur edildi (1905). bu görevi sırasında müşirliğe yükseldi. ikinci meşrutiyetin ilanından sonra (1908) ayan meclisi üyeliğine getirildi. meşrutiyet kabinelerinde iki defa harbiye nazırlığı yaptı. balkan harbine (1912) batı ordusu komutanı olarak katıldı. mondros mütarekesinden sonra kurulan tevfik paşa kabinesinde (11 kasım 1918) bahriye nazırı olarak vazife yaptı.
sivas kongresinden sonra milli mücadele taraftarlarının baskını sonucu ferid paşa hükümetinin düşmesi ile ali rıza paşa sadrazamlığa getirildi (2 ekim 1919). son osmanlı meclis-i mebusanı’nın istanbul’da toplanmasını sağladı. ancak istanbul’daki merkezi hükümetin anadolu’daki kuvay-i milliye hareketi ile birleşmesini istemeyen işgal kuvvetlerinin zoru ile 3 mart 1920’de istifa etti.

ali rıza paşa 21 ekim 1920’de kurulan dördüncü tevfik paşa kabinesinde nafia ve dahiliye nazırlıklarında bulundu. tbmm’nin saltanatı kaldırması (1 kasım 1922) üzerine son osmanlı hükumeti olan tevfik paşa kabinesinin diğer üyeleriyle birlikte o da istifa etti (3 kasım 1922).

ali rıza paşa 31 ekim 1932’de vefat etti. içerenköy mezarlığına defnedildi. devletin güç zamanlarında önemli vazifeleri başarıyla yerine getiren ali rıza paşayı vahideddin han çok takdir ederdi.