tuketiciyi koruma kanunu

tuketiciyi cakal saticilardan korumak icin 14/06/2003 tarihinde yapilmis olan son degisiklikleri ile kanun aynen soyledir;

madde 1. - 23.2.1995 tarihli ve 4077 sayili tuketicinin korunmasi hakkinda kanunun 1 inci maddesinde yer alan "ekonominin gereklerine ve" ibaresi madde metninden cikarilmistir.

madde 2. - 4077 sayili kanunun 2 nci maddesinde yer alan "hukukî islemi" ibaresi "tuketici islemini" olarak degistirilmistir.

madde 3. - 4077 sayili kanunun 3 uncu maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 3. - bu kanunun uygulamasinda;

a) bakanlik: sanayi ve ticaret bakanligini,

b) bakan: sanayi ve ticaret bakanini,

c) mal: alis-verise konu olan tasinir esyayi, konut ve tatil amacli tasinmaz mallari ve elektronik ortamda kullanilmak uzere hazirlanan yazilim, ses, goruntu ve benzeri gayri maddi mallari,

d) hizmet: bir ucret veya menfaat karsiliginda yapilan mal saglama disindaki her turlu faaliyeti,

e) tuketici: bir mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaclarla edinen, kullanan veya yararlanan gercek ya da tuzel kisiyi,

f) satici: kamu tuzel kisileri de dahil olmak uzere ticari veya mesleki faaliyetleri kapsaminda tuketiciye mal sunan gercek veya tuzel kisileri,

g) saglayici: kamu tuzel kisileri de dahil olmak uzere ticari veya mesleki faaliyetleri kapsaminda tuketiciye hizmet sunan gercek veya tuzel kisileri,

h) tuketici islemi: mal veya hizmet piyasalarinda tuketici ile satici-saglayici arasinda yapilan her turlu hukuki islemi,

i) imalatci-uretici: kamu tuzel kisileri de dahil olmak uzere tuketiciye sunulmus olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya hizmetlerin hammaddelerini yahut ara mallarini uretenler ile mal uzerine kendi ayirt edici isaretini, ticari markasini veya unvanini koyarak satisa sunanlari,

j) ithalatci: kamu tuzel kisileri de dahil olmak uzere tuketiciye sunulmus olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya hizmetlerin hammaddelerini yahut ara mallarini yurt disindan getirerek satisa sunan gercek veya tuzel kisiyi,

k) kredi veren: mevzuatlari geregi tuketicilere nakit kredi vermeye yetkili olan banka, ozel finans kurulusu ve finansman sirketlerini,

l) reklam veren: urettigi ya da pazarladigi malin/hizmetin tanitimini yaptirmak, satisini artirmak veya imajini yaratip guclendirmek amaciyla hazirlattigi, icinde firmasinin ya da mal/hizmet markasinin yer aldigi reklamlari yayinlatan, dagitan ya da baska yollarla sergileyen gercek ya da tuzel kisiyi,

m) reklamci: ticari reklam ve ilânlari reklam verenin duydugu ihtiyac dogrultusunda hazirlayan ve reklam veren adina yayinlanmasina aracilik eden ticari iletisim uzmani gercek ya da tuzel kisiyi,

n) mecra kurulusu: ticari reklam veya ilâni hedef kitleye ulastiran iletisim kanallarinin ya da her turlu aracin sahibi, isleticisi veya kiralayicisi olan gercek veya tuzel kisiyi,

o ) teknik duzenleme: bir urunun ve hizmetin, ilgili idari hukumler de dahil olmak uzere, ozellikleri, isleme ve uretim yontemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, isaretleme, etiketleme ve uygunluk degerlendirilmesi islemleri hususlarindan biri veya birkacini belirten ilgili bakanlik tarafindan resmi gazetede yayimlanarak mecburi uygulamaya konulan standartlar dahil olmak uzere uyulmasi zorunlu olan her turlu duzenlemeyi,

p) tuketici orgutleri: tuketicinin korunmasi amaciyla kurulan dernek, vakif veya bunlarin ust kuruluslarini, ifade eder.

madde 4. - 4077 sayili kanunun 4 uncu maddesi basligi ile birlikte asagidaki sekilde degistirilmistir.

ayipli mal

madde 4. - ambalajinda, etiketinde, tanitma ve kullanma kilavuzunda ya da reklam ve ilânlarinda yer alan veya satici tarafindan bildirilen veya standardinda veya teknik duzenlemesinde tespit edilen nitelik veya niteligi etkileyen niceligine aykiri olan ya da tahsis veya kullanim amaci bakimindan degerini veya tuketicinin ondan bekledigi faydalari azaltan veya ortadan kaldiran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler iceren mallar, ayipli mal olarak kabul edilir.

tuketici, malin teslimi tarihinden itibaren otuz gun icerisinde ayibi saticiya bildirmekle yukumludur. tuketici bu durumda, bedel iadesini de iceren sozlesmeden donme, malin ayipsiz misliyle degistirilmesi veya ayip oraninda bedel indirimi ya da ucretsiz onarim isteme haklarina sahiptir. satici, tuketicinin tercih ettigi bu talebi yerine getirmekle yukumludur. tuketici bu secimlik haklarindan biri ile birlikte ayipli malin neden oldugu olum ve/veya yaralanmaya yol acan ve/veya kullanimdaki diger mallarda zarara neden olan hallerde imalatci-ureticiden tazminat isteme hakkina da sahiptir.

imalatci-uretici, satici, bayi, acente, ithalatci ve 10 uncu maddenin besinci fikrasina gore kredi veren ayipli maldan ve tuketicinin bu maddede yer alan secimlik haklarindan dolayi muteselsilen sorumludur. ayipli malin neden oldugu zarardan dolayi birden fazla kimse sorumlu oldugu takdirde bunlar muteselsilen sorumludurlar. satilan malin ayipli oldugunun bilinmemesi bu sorumlulugu ortadan kaldirmaz.

bu madde ile ayiba karsi sorumlu tutulanlar, ayiba karsi daha uzun bir sure ile sorumluluk ustlenmemislerse, ayipli maldan sorumluluk, ayip daha sonra ortaya cikmis olsa bile malin tuketiciye teslimi tarihinden itibaren iki yillik zamanasimina tabidir. bu sure konut ve tatil amacli tasinmaz mallarda bes yildir. ayipli malin neden oldugu her turlu zararlardan dolayi yapilacak talepler ise uc yillik zamanasimina tabidir. bu talepler zarara sebep olan malin piyasaya suruldugu gunden baslayarak on yil sonra ortadan kalkar. ancak, satilan malin ayibi, tuketiciden saticinin agir kusuru veya hile ile gizlenmisse zamanasimi suresinden yararlanilamaz.

ayipli malin neden oldugu zararlardan sorumluluga iliskin hukumler disinda, ayipli oldugu bilinerek satin alinan mallar hakkinda yukaridaki hukumler uygulanmaz.

satisa sunulacak ayipli mal uzerine ya da ambalajina, imalatci veya satici tarafindan tuketicinin kolaylikla okuyabilecegi sekilde "ozurludur" ibaresini iceren bir etiket konulmasi zorunludur. yalnizca ayipli mal satilan veya bir kat ya da reyon gibi bir bolumu surekli olarak ayipli mal satisina, tuketicinin bilebilecegi sekilde tahsis edilmis yerlerde bu etiketin konulma zorunlulugu yoktur. malin ayipli oldugu hususu, tuketiciye verilen fatura, fis veya satis belgesi uzerinde gosterilir.

guvenli olmayan mallar, piyasaya ozurludur etiketiyle dahi arz edilemez. bu urunlere, 4703 sayili urunlere iliskin teknik mevzuatin hazirlanmasi ve uygulanmasina dair kanun hukumleri uygulanir.

bu hukumler, mal satisina iliskin her turlu tuketici isleminde de uygulanir.

madde 5. - 4077 sayili kanuna 4 uncu maddeden sonra gelmek uzere asagidaki madde eklenmistir.

ayipli hizmet

madde 4/a. - saglayici tarafindan bildirilen reklam ve ilânlarinda veya standardinda veya teknik kuralinda tespit edilen nitelik veya niteligi etkileyen niceligine aykiri olan ya da yararlanma amaci bakimindan degerini veya tuketicinin ondan bekledigi faydalari azaltan veya ortadan kaldiran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler iceren hizmetler, ayipli hizmet olarak kabul edilir.

tuketici, hizmetin ifa edildigi tarihten itibaren otuz gun icerisinde bu ayibi saglayiciya bildirmekle yukumludur. tuketici bu durumda, sozlesmeden donme, hizmetin yeniden gorulmesi veya ayip oraninda bedel indirimi haklarina sahiptir. tuketicinin sozlesmeyi sona erdirmesi, durumun geregi olarak hakli gorulemiyorsa, bedelden indirim ile yetinilir. tuketici, bu secimlik haklarindan biri ile birlikte 4 uncu maddede belirtilen sartlar cercevesinde tazminat da isteyebilir. saglayici, tuketicinin sectigi bu talebi yerine getirmekle yukumludur.

saglayici, bayi, acente ve 10 uncu maddenin besinci fikrasina gore kredi veren, ayipli hizmetten ve ayipli hizmetin neden oldugu her turlu zarardan ve tuketicinin bu maddede yer alan secimlik haklarindan dolayi muteselsilen sorumludur. sunulan hizmetin ayipli oldugunun bilinmemesi bu sorumlulugu ortadan kaldirmaz.

daha uzun bir sure icin garanti verilmemis ise, ayip daha sonra ortaya cikmis olsa bile ayipli hizmetten dolayi yapilacak talepler hizmetin ifasindan itibaren iki yillik zamanasimina tabidir. ayipli hizmetin neden oldugu her turlu zararlardan dolayi yapilacak talepler ise uc yillik zamanasimina tabidir. ancak, sunulan hizmetin ayibi, tuketiciden saglayicinin agir kusuru veya hile ile gizlenmisse zamanasimi suresinden yararlanilamaz.

ayipli hizmetin neden oldugu zararlardan sorumluluga iliskin hukumler disinda, ayipli oldugu bilinerek edinilen hizmetler hakkinda yukaridaki hukumler uygulanmaz.

bu hukumler, hizmet saglamaya iliskin her turlu tuketici isleminde de uygulanir.

madde 6. - 4077 sayili kanunun 5 inci maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 5. - uzerinde "numunedir" veya "satilik degildir" ibaresi bulunmayan bir malin; ticarî bir kurulusun vitrininde, rafinda veya acikca gorulebilir herhangi bir yerinde teshir edilmesi halinde satici bu mallarin satisindan kacinamaz.

hizmet saglamada da hakli bir sebep olmaksizin kacinilamaz.

aksine bir teamul, ticarî orf veya adet yoksa, satici bir mal veya hizmetin satisini o mal veya hizmetin kendisi tarafindan belirlenen miktar, sayi veya ebat gibi kosullara ya da baska bir mal veya hizmetin satin alinmasina bagli kilamaz.

diger mal satisi ve hizmet saglama sozlesmelerinde de bu hukum uygulanir.

madde 7. - 4077 sayili kanunun 6 nci maddesi basligi ile birlikte asagidaki sekilde degistirilmistir.

sozlesmedeki haksiz sartlar

madde 6. - satici veya saglayicinin tuketiciyle muzakere etmeden, tek tarafli olarak sozlesmeye koydugu, taraflarin sozlesmeden dogan hak ve yukumluluklerinde iyi niyet kuralina aykiri dusecek bicimde tuketici aleyhine dengesizlige neden olan sozlesme kosullari haksiz sarttir.

taraflardan birini tuketicinin olusturdugu her turlu sozlesmede yer alan haksiz sartlar tuketici icin baglayici degildir.

eger bir sozlesme sarti onceden hazirlanmissa ve ozellikle standart sozlesmede yer almasi nedeniyle tuketici icerigine etki edememisse, o sozlesme sartinin tuketiciyle muzakere edilmedigi kabul edilir.

sozlesmenin butun olarak degerlendirilmesinden, standart sozlesme oldugu sonucuna varilirsa, bu sozlesmedeki bir sartin belirli unsurlarinin veya munferit bir hukmunun muzakere edilmis olmasi, sozlesmenin kalan kismina bu maddenin uygulanmasini engellemez.

bir satici veya saglayici, bir standart sartin munferiden tartisildigini ileri suruyorsa, bunu ispat yuku ona aittir.

6/a, 6/b, 6/c, 7, 9, 9/a, 10, 10/a ve 11/a maddelerinde yazili olarak duzenlenmesi ongorulen tuketici sozlesmeleri en az oniki punto ve koyu siyah harflerle duzenlenir ve sozlesmede bulunmasi gereken sartlardan bir veya birkacinin bulunmamasi durumunda eksiklik sozlesmenin gecerliligini etkilemez. bu eksiklik satici veya saglayici tarafindan derhal giderilir.

bakanlik standart sozlesmelerde yer alan haksiz sartlarin tespit edilmesine ve bunlarin sozlesme metninden cikartilmasinin saglanmasina iliskin usul ve esaslari belirler.

madde 8. - 4077 sayili kanuna 6 nci maddesinden sonra gelmek uzere asagidaki 6/a maddesi eklenmistir.

taksitle satis

madde 6/a. - taksitle satis, satim bedelinin en az iki taksitle odendigi ve malin veya hizmetin sozlesmenin duzenlendigi anda teslim veya ifa edildigi satim turudur.

taksitle satis sozlesmesinin yazili sekilde yapilmasi zorunludur. sozlesmede bulunmasi gereken asgari kosullar asagida gosterilmistir:

a) tuketicinin ve satici veya saglayicinin isim, unvan, acik adresleri ve varsa erisim bilgileri,

b) malin veya hizmetin turk lirasi olarak vergiler dahil pesin satis fiyati,

c) vadeye gore faiz ile birlikte odenecek turk lirasi olarak toplam satis fiyati,

d) faiz miktari, faizin hesaplandigi yillik oran ve sozlesmede belirlenen faiz oraninin yuzde otuz fazlasini gecmemek uzere gecikme faizi orani,

e) pesinat tutari,

f) odeme plani,

g) borclunun temerrude dusmesinin hukuki sonuclari.

satici veya saglayici, bu bilgilerin sozlesmede yer almasini saglamak ve taraflar arasinda akdedilen sozlesmenin bir nushasini tuketiciye vermekle yukumludur. sozlesmeden ayri olarak kiymetli evrak niteliginde senet duzenlenecekse, bu senet, her bir taksit odemesi icin ayri ayri olacak sekilde ve sadece nama yazili olarak duzenlenir. aksi takdirde, kambiyo senedi gecersizdir.

taksitle satislarda; tuketici, borclandigi toplam miktari onceden odeme hakkina sahiptir. tuketici ayni zamanda, bir taksit miktarindan az olmamak sartiyla bir veya birden fazla taksit odemesinde bulunabilir. her iki durumda da satici, odenen miktara gore gerekli faiz indirimini yapmakla yukumludur.

satici veya saglayici, taksitlerden birinin veya birkacinin odenmemesi halinde kalan borcun tumunun ifasini talep etme hakkini sakli tutmussa, bu hak; ancak saticinin veya saglayicinin butun edimlerini ifa etmis olmasi durumunda ve tuketicinin birbirini izleyen en az iki taksidi odemede temerrude dusmesi ve odenmeyen taksit toplaminin satis bedelinin en az onda biri olmasi halinde kullanilabilir. ancak saticinin veya saglayicinin bu hakkini kullanabilmesi icin en az bir hafta sure vererek muacceliyet uyarisinda bulunmasi gerekir.

sozlesme sartlari tuketici aleyhine hicbir sekilde degistirilemez.

madde 9. - 4077 sayili kanuna 6/a maddesinden sonra gelmek uzere asagidaki 6/b maddesi eklenmistir.

devre tatil

madde 6/b. - devre tatil sozlesmeleri, en az uc yil sure icin yapilan ve bu sure zarfinda yil icinde, belirli veya belirlenebilecek ve bir haftadan az olmayacak bir donem icin bir veya daha fazla sayidaki tasinmazin kullanim hakkinin devri ya da devri taahhudunu iceren ve bir nushasinin tuketiciye verilmesi zorunlu, yazili sozlesme ya da sozlesmeler grubudur.

devre tatil sozlesmelerine iliskin usul ve esaslari bakanlik belirler.

madde 10. - 4077 sayili kanuna 6/b maddesinden sonra gelmek uzere asagidaki 6/c maddesi eklenmistir.

paket tur

madde 6/c. - paket tur sozlesmeleri; ulastirma, konaklama ve bunlara yardimci sayilmayan diger turistik hizmetlerin en az ikisinin birlikte, her seyin dahil oldugu fiyatla satilan veya satis taahhudu yapilan ve hizmeti yirmidort saatten uzun bir sureyi kapsayan veya gecelik konaklamayi iceren ve bir nushasinin tuketiciye verilmesi zorunlu, onceden duzenlenmis yazili sozlesmelerdir.

paket tur sozlesmelerine iliskin usul ve esaslari bakanlik belirler.

madde 11. - 4077 sayili kanunun 7 nci maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 7. - kampanyali satis, gazete, radyo, televizyon ilâni ve benzeri yollarla tuketiciye duyurularak duzenlenen kampanyalara istirakci kabul edilmesi ve malin veya hizmetin daha sonra teslim veya ifa edilmesi suretiyle yapilan satimdir.

kampanyali satislar bakanligin izni ile yapilir. bakanlik hangi tur satislarin izne tabi olacagini, on odeme, taksit miktari, teslim suresi, uretici firma garantisi, yatirilacak teminat ile kampanyali satislarda uyulmasi gereken usul ve esaslari tespit eder.

ilan ve taahhut edilen mal veya hizmetin teslimatinin veya ifasinin hic ya da geregi gibi yapilmamasi durumunda, satici, saglayici, bayi, acente, imalatci-uretici, ithalatci ve 10 uncu maddenin besinci fikrasina gore kredi veren muteselsilen sorumludur.

tuketici kampanyadan ayrilmaya karar verdikten sonra kampanyayi duzenleyen, mal veya hizmetin tuketiciye teslim tarihini gecmemek sartiyla tuketicinin o ana kadar odedigi tum bedeli odemekle yukumludur.

kampanyayi duzenleyen, kampanyali satislarda duzenlenecek yazili sozlesmede, 6/a maddesinin ikinci fikrasinda belirtilen bilgilere ek olarak "kampanya bitis tarihi" ve "mal veya hizmetin teslim veya yerine getirilme tarih ve sekli"ne iliskin bilgileri de iceren sozlesmenin bir nushasini tuketiciye vermek zorundadir.

sozlesmede aksi kararlastirilmadikca, on odeme tutari, mal veya hizmetin satis bedelinin yuzde kirkindan fazla olamaz.

kampanyali satislarda malin teslim ya da hizmetin ifa suresi on iki ayi asamaz. konut ve tatil amacli tasinmaz mallar icin bu sure otuz aydir.

tuketicinin odemeye iliskin tum edimlerini yerine getirmesi durumunda, malin teslimi ya da hizmetin ifasi, odemenin bitimini takiben en gec bir ay icinde yapilmak zorundadir.

kampanyali taksitle satislarda 6/a maddesi hukumleri de uygulanir.

madde 12. - 4077 sayili kanunun 8 inci maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 8. - kapidan satis; isyeri, fuar, panayir gibi satis mekanlari disinda yapilan satimlardir.

bakanlik, kapidan satis yapacaklarda aranilacak nitelikleri, bu kanuna tabi olan ve olmayan kapidan satislari ve kapidan satislara iliskin uygulama usul ve esaslarini belirler.

bu tur satislarda; tuketici, teslim aldigi tarihten itibaren yedi gun icinde mali kabul etmekte veya hicbir gerekce gostermeden ve hicbir yukumluluk altina girmeden reddetmekte serbesttir. hizmetlerin satiminda ise bu sure, sozlesmenin imzalandigi tarihten itibaren baslar. bu sure dolmadan satici veya saglayici, kapidan satis islemine konu mal veya hizmet karsiliginda tuketiciden herhangi bir isim altinda odeme yapmasini veya borc altina sokan herhangi bir belge vermesini isteyemez. satici, cayma bildirimi kendisine ulastigi andan itibaren yirmi gun icerisinde mali geri almakla yukumludur.

tuketici, malin mutat kullanimi sebebiyle meydana gelen degisiklik ve bozulmalarindan sorumlu degildir.

taksitle yapilan kapidan satislarda 6/a maddesi, kampanyali kapidan satislarda 7 nci madde hukumleri ayrica uygulanir.

madde 13. - 4077 sayili kanunun 9 uncu maddesi basligi ile birlikte asagidaki sekilde degistirilmistir.

kapidan satislarda saticinin ve saglayicinin yukumlulugu

madde 9. - kapidan satis sozlesmelerinde, sozlesmede bulunmasi gereken diger unsurlara ilave olarak mal veya hizmetin nitelik ve niceligine iliskin aciklayici bilgiler, cayma bildiriminin yapilacagi acik adres ve en az on alti punto ve koyu siyah harflerle yazilmis asagidaki ibare yer almak zorundadir:

tuketicinin hicbir hukuki ve cezai sorumluluk ustlenmeksizin ve hicbir gerekce gostermeksizin teslim aldigi veya sozlesmenin imzalandigi tarihten itibaren yedi gun icerisinde mali veya hizmeti reddederek sozlesmeden cayma hakkinin var oldugunu ve cayma bildiriminin satici/saglayiciya ulasmasi tarihinden itibaren mali geri almayi taahhut ederiz.

tuketici, sahip oldugu haklarinin da yazili bulundugu sozlesmeyi imzalar ve kendi el yazisi ile tarihini yazar. satici veya saglayici, bu bilgilerin sozlesmede yer almasini saglamak ve taraflar arasinda akdedilen sozlesmenin bir nushasini tuketiciye vermekle yukumludur.

bu madde hukumlerine gore duzenlenmis bir sozlesmenin ve malin tuketiciye teslim edildigini ispat saticiya veya saglayiciya aittir. aksi takdirde, tuketici cayma hakkini kullanmak icin yedi gunluk sure ile bagli degildir.

madde 14. - 4077 sayili kanuna 9 uncu maddeden sonra gelmek uzere asagidaki madde eklenmistir.

mesafeli sozlesmeler

madde 9/a. - mesafeli sozlesmeler; yazili, gorsel, telefon ve elektronik ortamda veya diger iletisim araclari kullanilarak ve tuketicilerle karsi karsiya gelinmeksizin yapilan ve malin veya hizmetin tuketiciye aninda veya sonradan teslimi veya ifasi kararlastirilan sozlesmelerdir.

mesafeli satis sozlesmesinin akdinden once, ayrintilari bakanlikca cikarilacak tebligle belirlenecek bilgilerin tuketiciye verilmesi zorunludur. tuketici, bu bilgileri edindigini yazili olarak teyit etmedikce sozlesme akdedilemez. elektronik ortamda yapilan sozlesmelerde teyid islemi, yine elektronik ortamda yapilir.

satici ve saglayici, tuketicinin siparisi kendisine ulastigi andan itibaren otuz gun icerisinde edimini yerine getirir. bu sure, tuketiciye daha onceden yazili olarak bildirilmek kosuluyla en fazla on gun uzatilabilir.

satici veya saglayici elektronik ortamda tuketiciye teslim edilen gayri maddî mallarin veya sunulan hizmetlerin teslimatinin ayipsiz olarak yapildigini ispatla yukumludur.

cayma hakki suresince sozlesmeye konu olan mal veya hizmet karsiliginda tuketiciden herhangi bir isim altinda odeme yapmasinin veya borc altina sokan herhangi bir belge vermesinin istenemeyecegine iliskin hukumler disinda kapidan satislara iliskin hukumler mesafeli sozlesmelere de uygulanir.

satici veya saglayici cayma bildiriminin kendisine ulastigi tarihten itibaren on gun icinde almis oldugu bedeli, kiymetli evraki ve tuketiciyi bu hukukî islemden dolayi borc altina sokan her turlu belgeyi iade etmek ve yirmi gun icerisinde de mali geri almakla yukumludur.

madde 15. - 4077 sayili kanunun 10 uncu maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 10. - tuketici kredisi, tuketicilerin bir mal veya hizmet edinmek amaciyla kredi verenden nakit olarak aldiklari kredidir. tuketici kredisi sozlesmesinin yazili olarak yapilmasi ve bu sozlesmenin bir nushasinin tuketiciye verilmesi zorunludur. taraflar arasinda akdedilen sozlesmede ongorulen kredi sartlari, sozlesme suresi icerisinde tuketici aleyhine degistirilemez.

sozlesmede;

a) tuketici kredisi tutari,

b) faiz ve diger unsurlarla birlikte toplam borc tutari,

c) faizin hesaplandigi yillik oran,

d) odeme tarihleri, anapara, faiz, fon ve diger masraflarin ayri ayri belirtildigi odeme plani,

e) istenecek teminatlar,

f) akdi faiz oraninin yuzde otuz fazlasini gecmemek uzere gecikme faizi orani,

g) borclunun temerrude dusmesinin hukuki sonuclari,

h) kredinin vadesinden once kapatilmasina iliskin sartlar,

i) kredinin yabanci para birimi cinsinden kullandirilmasi durumunda, geri odemeye iliskin taksitlerin ve toplam kredi tutarinin hesaplanmasinda, hangi tarihteki kurun dikkate alinacagina iliskin sartlar,

yer alir.

kredi veren, taksitlerden birinin veya birkacinin odenmemesi halinde kalan borcun tumunun ifasini talep etme hakkini sakli tutmussa, bu hak; ancak kredi verenin butun edimlerini ifa etmis olmasi durumunda ve tuketicinin birbirini izleyen en az iki taksidi odemede temerrude dusmesi halinde kullanilabilir. ancak kredi verenin bu hakkini kullanabilmesi icin en az bir hafta sure vererek muacceliyet uyarisinda bulunmasi gerekir. tuketici kredisinin teminati olarak sahsi teminat verildigi hallerde, kredi veren, asil borcluya basvurmadan, kefilden borcun ifasini isteyemez.

tuketici, kredi verene borclandigi toplam miktari onceden odeyebilecegi gibi ayni zamanda vadesi gelmemis bir ya da birden cok taksit odemesinde de bulunabilir. her iki durumda da kredi veren, odenen miktara gore gerekli faiz ve komisyon indirimini yapmakla yukumludur. bakanlik odenen miktara gore gerekli faiz ve komisyon indiriminin ne oranda yapilacaginin usul ve esaslarini belirler.

kredi verenin, tuketici kredisini, belirli marka bir mal veya hizmet satin alinmasi ya da belirli bir satici veya saglayici ile yapilacak satis sozlesmesi sarti ile vermesi durumunda satilan malin veya hizmetin hic ya da zamaninda teslim veya ifa edilmemesi halinde kredi veren tuketiciye karsi satici veya saglayici ile birlikte muteselsilen sorumlu olur.

kredi verenin odemeleri bir kiymetli evraka baglamasi ya da krediyi kiymetli evrak kabul etmek suretiyle teminat altina almasi yasaktir. bu yasaga ragmen tuketiciden bir kiymetli evrak alinacak olursa, tuketici bu kiymetli evraki kredi verenden geri istemek hakkina sahiptir. ayrica, kredi veren kiymetli evrakin ciro edilmesi sebebiyle tuketicinin ugradigi zarari tazmin etmekle yukumludur.

madde 16. - 4077 sayili kanuna 10 uncu maddesinden sonra gelmek uzere asagidaki madde eklenmistir.

kredi kartlari

madde 10/a. - kredi karti ile mal veya hizmet alimi sonucu nakdi krediye donusen veya kredi karti ile nakit cekim suretiyle kullanilan krediler de 10 uncu madde hukumlerine tabidir. ancak, bu tur krediler hakkinda 10 uncu maddenin ikinci fikrasinin (a), (b), (h) ve (i) bentleri ile dorduncu fikra hukmu uygulanmaz.

kredi veren tarafindan tuketiciye gonderilen donemsel hesap ozetleri, 10 uncu maddenin ikinci fikrasinin (d) bendinde ongorulen odeme plani hukmundedir. donemsel hesap ozetinde yer alan asgari odeme tutarinin vadesinde odenmemesi halinde; tuketici, 10 uncu maddenin (f) bendinde yer alan gecikme faizi disinda herhangi bir isim altinda yukumluluk altina sokulamaz.

kredi veren faiz artirimini otuz gun onceden tuketiciye bildirmek zorundadir. kredi veren tarafindan artirilan faiz orani geriye donuk olarak uygulanamaz. tuketici bildirim tarihinden itibaren en gec altmis gun icinde tum borcu odeyip kredi kullanmaya son verdigi takdirde faiz artisindan etkilenmez.

mal veya hizmetin kredi karti ile satin alindigi durumlarda, satici veya saglayici, tuketiciden komisyon veya benzeri bir isim altinda ilave odemede bulunmasini isteyemez.

madde 17. - 4077 sayili kanunun 11 inci maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 11. - sureli yayin kuruluslarinca duzenlenen ve her ne amac ve sekilde olursa olsun, bilet, kupon, istirak numarasi, oyun, cekilis ve benzeri yollarla sureli yayin disinda ikinci bir urun ve/veya hizmetin verilmesinin taahhut edildigi durumlarda; kitap, dergi, ansiklopedi, afis, bayrak, poster, sozlu veya goruntulu manyetik bant veya optik disk gibi sureli yayincilik amaclarina aykiri olmayan kulturel urunler disinda hicbir mal ya da hizmetin taahhudu ve dagitimi yapilamaz. bu amacla kampanya duzenlenmesi halinde, kampanya suresi altmis gunu gecemez. kampanya konusu mal veya hizmet bedelinin bir bolumunun tuketici tarafindan karsilanmasi istenemez.

sureli yayin kurulusu, kampanyaya ait reklam ve ilânlarinda, kampanya konusu mal veya hizmetin turkiye genelinde teslim ve ifa tarihlerine iliskin programini ilân etmek ve kampanya konusu mal veya hizmetin teslim ve ifasini, kampanyanin bitiminden itibaren otuz gun icinde yerine getirmek zorundadir.

kampanya suresince, sureli yayinin satis fiyati, ikinci urun olarak verilmesi taahhut edilen mal veya hizmetin yol actigi maliyet artisi nedeniyle artirilamaz. kampanya konusu mal veya hizmet taahhudu ve dagitimi bolunerek yapilamayacagi gibi, bu mal veya hizmetin ayrilmaz ya da tamamlayici parcalari da ayri bir kampanya konusu haline getirilemez. bu kanunun uygulamasinda, ikinci urun olarak verilmesi taahhut edilen her bir mal veya hizmete iliskin islemler bagimsiz bir kampanya olarak kabul edilir.

sureli yayin kuruluslari tarafindan duzenlenmeyen, ancak sureli yayinla dogrudan veya dolayli irtibatlandirilan kampanyalar da bu hukumlere tabidir.

madde 18. - 4077 sayili kanuna 11 inci maddeden sonra gelmek uzere asagidaki madde eklenmistir.

abonelik sozlesmeleri

madde 11/a. - her turlu abonelik sozlesmelerine taraf olan tuketiciler, isteklerini saticiya yazili olarak bildirmek kaydiyla aboneliklerine tek tarafli son verebilirler.

satici tuketicinin abonelige son verme istegini, yazili bildirimin kendisine ulastigi tarihten itibaren en gec yedi gun icinde yerine getirmekle yukumludur.

sureli yayin aboneligine son verme istegi ise; yazili bildirimin saticiya ulastigi tarihten itibaren gunluk yayinlarda onbes gun, haftalik yayinlarda bir ay, aylik yayinlarda uc ay sonra yururluge girer. daha uzun sureli yayinlarda ise, bildirimden sonraki ilk yayini muteakiben yururluge konulur.

satici, abone ucretinin geri kalan kismini hicbir kesinti yapmaksizin onbes gun icinde iade etmekle yukumludur.

madde 19. - 4077 sayili kanunun 12 nci maddesi basligi ile birlikte asagidaki sekilde degistirilmistir.

fiyat etiketi

madde 12. - perakende satisa arz edilen mallarin veya ambalajlarinin yahut kaplarinin uzerine kolaylikla gorulebilir, okunabilir sekilde o malla ilgili tum vergiler dahil fiyat, uretim yeri ve ayirici ozelliklerini iceren etiket konulmasi, etiket konulmasi mumkun olmayan hallerde ayni bilgileri kapsayan listelerin gorulebilecek sekilde uygun yerlere asilmasi zorunludur.

hizmetlerin tarife ve fiyatlarini gosteren listeler de birinci fikraya gore duzenlenerek asilir.

etiket, fiyat ve tarife listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyati arasinda fark olmasi durumunda tuketici lehine olan fiyat uzerinden satis yapilir.

fiyati; bakanlar kurulu, kamu kurum ve kuruluslari veya kamu kurumu niteliginde meslek kuruluslari tarafindan belirlenen mal veya hizmetlerin, belirlenen bu fiyatin uzerinde bir fiyatla satisa sunulmasi yasaktir.

bakanlik, etiket ve tarife listelerinin seklini, icerigini, usul ve esaslarini bir yonetmelikle duzenler. bakanlik ve belediyeler, bu madde hukumlerinin uygulanmasi ve izlenmesine iliskin isleri yurutmekle ayri ayri gorevlidirler.

madde 20. - 4077 sayili kanunun 13 uncu maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 13. - imalatci veya ithalatcilar ithal ettikleri veya urettikleri sanayi mallari icin bakanlikca onayli garanti belgesi duzenlemek zorundadir. mala iliskin faturanin tarih ve sayisini iceren garanti belgesinin tekemmul ettirilerek tuketiciye verilmesi sorumlulugu satici, bayi veya acenteye aittir. garanti suresi malin teslim tarihinden itibaren baslar ve asgari iki yildir. ancak, ozelligi nedeniyle bazi mallarin garanti sartlari, bakanlikca baska bir olcu birimi ile belirlenebilir.

satici; garanti belgesi kapsamindaki mallarin, garanti suresi icerisinde arizalanmasi halinde mali iscilik masrafi, degistirilen parca bedeli ya da baska herhangi bir ad altinda hicbir ucret talep etmeksizin tamir ile yukumludur.

tuketici onarim hakkini kullanmissa, garanti suresi icerisinde sik arizalanmasi nedeniyle maldan yararlanamamanin sureklilik arz etmesi veya tamiri icin gereken azami surenin asilmasi veya tamirinin mumkun bulunmadiginin anlasilmasi hallerinde, 4 uncu maddede yer alan diger secimlik haklarini kullanabilir. satici bu talebi reddedemez. tuketicinin bu talebinin yerine getirilmemesi durumunda satici, bayi, acente, imalatci-uretici ve ithalatci muteselsilen sorumludur.

tuketicinin mali kullanim kilavuzunda yer alan hususlara aykiri kullanmasindan kaynaklanan arizalar, iki ve ucuncu fikra hukumleri kapsami disindadir.

bakanlik, hangi sanayi mallarinin garanti belgesi ile satilmak zorunda bulundugunu ve bu mallarin arizalarinin tamiri icin gereken azami sureleri turk standartlari enstitusunun gorusunu alarak tespit ve ilânla gorevlidir.

madde 21. - 4077 sayili kanunun 14 uncu maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 14. - yurt icinde uretilen veya ithal edilen sanayi mallarinin tanitim, kullanim, bakim ve basit onarimina iliskin turkce kilavuzla ve gerektiginde uluslararasi sembol ve isaretleri kapsayan etiketle satilmasi zorunludur.

bakanlik, sanayi mallarindan hangilerinin tanitma ve kullanim kilavuzu ve etiket ile satilmak zorunda bulundugunu ve bunlarda bulunmasi gereken asgari unsurlari turk standartlari enstitusunun gorusunu alarak tespit ve ilânla gorevlidir.

madde 22. - 4077 sayili kanunun 15 inci maddesi basligi ile birlikte asagidaki sekilde degistirilmistir.

satis sonrasi hizmetler

madde 15. - imalatci veya ithalatcilar, sattiklari, urettikleri veya ithal ettikleri sanayi mallari icin o malin bakanlikca tespit ve ilân edilen kullanim omru suresince, yeterli teknik personel ve yedek parca stoku bulundurmak suretiyle bakim ve onarim hizmetlerini sunmak zorundadirlar.

imalatci veya ithalatcilarin bulundurmalari gereken yedek parca stok miktari bakanlikca belirlenir.

ithalatcinin herhangi bir sekilde ticari faaliyetinin sona ermesi halinde, kullanim omru suresince bakim ve onarim hizmetlerini, o malin yeni ithalatcisi sunmak zorundadir.

bakanlik, hangi mallar icin servis istasyonlari kurulmasinin zorunlu oldugu ile servis istasyonlarinin kurulus ve isleyisine dair usul ve esaslari turk standartlari enstitusunun gorusunu alarak tespit ve ilânla gorevlidir.

garanti belgesiyle satilmak zorunda olan bir sanayi malinin garanti suresi sonrasinda arizalanmasi durumunda, o malin bakanlikca belirlenen azami tamir suresi icerisinde onarimi zorunludur.

madde 23. - 4077 sayili kanunun 16 nci maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 16. -ticari reklam ve ilânlarin kanunlara, reklam kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu duzenine, kisilik haklarina uygun, durust ve dogru olmalari esastir.

tuketiciyi aldatici, yaniltici veya onun tecrube ve bilgi noksanliklarini istismar edici, tuketicinin can ve mal guvenligini tehlikeye dusurucu, siddet hareketlerini ve suc islemeyi ozendirici, kamu sagligini bozucu, hastalari, yaslilari, cocuklari ve ozurluleri istismar edici reklam ve ilânlar ve ortulu reklam yapilamaz.

ayni ihtiyaclari karsilayan ya da ayni amaca yonelik rakip mal ve hizmetlerin karsilastirmali reklamlari yapilabilir.

reklam veren, ticari reklam veya ilânda yer alan somut iddialari ispatla yukumludur.

reklam verenler, reklamcilar ve mecra kuruluslari bu madde hukumlerine uymakla yukumludurler.

madde 24. - 4077 sayili kanunun 17 nci maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 17. - ticari reklam ve ilânlarda uyulmasi gereken ilkeleri belirlemek, bu ilkeler cercevesinde ticari reklam ve ilânlari incelemek ve inceleme sonucuna gore, 16 nci madde hukumlerine aykiri reklam ve ilânlari uc aya kadar tedbiren durdurma ve/veya durdurma ve/veya ayni yontemle duzeltme ve/veya para cezasi verme hususlarinda gorevli bir reklam kurulu olusturulur. reklam kurulu kararlari bakanlikca uygulanir.

reklam kurulu, ticari reklam ve ilânlarda uyulmasi gereken ilkeleri belirlemede; ulke kosullarinin yani sira, reklamcilik alaninda evrensel kabul gormus tanim ve kurallari da dikkate alir.

baskanligi, bakanin gorevlendirecegi ilgili genel mudur tarafindan yurutulen reklam kurulu;

a) bakanlikca ilgili genel mudur yardimcilari arasindan gorevlendirilecek bir uye,

b) adalet bakanliginca, bu bakanlikta idari gorevlerde calisan hakimler arasindan gorevlendirilecek bir uye,

c) turkiye radyo-televizyon kurumunca gorevlendirilecek reklam konusunda uzman bir uye,

d) yuksekogretim kurulunun reklamcilik alaninda uzman universite ogretim elemanlari arasindan sececegi bir uye,

e) turk tabibleri birligi merkez konseyinin gorevlendirecegi doktor bir uye,

f) turkiye barolar birliginin gorevlendirecegi avukat bir uye,

g) turkiye odalar ve borsalar birliginin degisik sektorlerden gorevlendirecegi dort uye,

h) turkiye’deki tum gazeteciler derneklerinin kendi aralarindan sececegi bir uye,

i) reklamcilar derneklerinin veya varsa ust kuruluslarinin sececegi bir uye,

j) tuketici konseyinin konseye katilan tuketici orgutu temsilcileri arasindan sececegi veya ust orgutlerinin gorevlendirecegi bir uye,

k) turkiye ziraat odalari birliginin gorevlendirecegi bir uye,

l) turkiye esnaf ve sanatkarlar konfederasyonunun gorevlendirecegi bir uye,

m) turk standartlari enstitusunden bir uye,

n) diyanet isleri baskanligindan bir uye,

o) turk muhendis ve mimar odalari birliginden bir uye,

p) isci sendikalari konfederasyonlarindan bir uye,

r) memur sendikalari konfederasyonlarindan bir uye,

s) turkiye serbest muhasebeci mali musavirler ve yeminli mali musavirler odalari birliginin gorevlendirecegi bir uye,

t) ankara, istanbul ve izmir buyuksehir belediyelerinin kendi aralarindan sececegi bir uye,

u) turk eczacilar birliginden bir uye,

v) turk dis hekimleri birliginden bir uye,

olmak uzere yirmibes uyeden olusur.

kurul uyelerinin gorev sureleri uc yildir. suresi bitenler yeniden gorevlendirilebilir veya secilebilir. uyelikler herhangi bir sebeple bosaldigi takdirde bosalan yerlere ucuncu fikra esaslari dahilinde bir ay icerisinde gorevlendirme veya secim yapilir.

kurul en az ayda bir defa veya ihtiyac duyuldugu her zaman baskanin cagrisi uzerine toplanir.

kurul, baskan dahil en az ondort uyenin hazir bulunmasi ile toplanir ve toplantiya katilanlarin cogunlugu ile karar verir.

kurul, gerekli gorulen hallerde surekli ve gecici olarak gorev yapmak uzere ozel ihtisas komisyonlari kurabilir. kurulun bu komisyonlarda gorev yapmasini uygun gorecegi kamu personeli, ilgili kamu kuruluslarinca gorevlendirilir.

kurul uyeleri ile ozel ihtisas komisyonu uyelerinden kamu gorevlisi olanlara verilecek huzur hakki ile kamu gorevlisi olmayan kurul uyelerine odenecek huzur ucreti maliye bakanliginin uygun gorusu alinarak bakanlikca belirlenir.

kurulun sekretarya hizmetleri bakanlik tarafindan yerine getirilir.

reklam kurulu kararlari, tuketicilerin bilgilendirilmesi, aydinlatilmasi ve ekonomik cikarlarinin korunmasi amaciyla reklam kurulu baskanliginca aciklanir.

reklam kurulunun gorevleri, kurulus, calisma usul ve esaslari ile sekretarya hizmetlerinin ne suretle yerine getirilecegi bakanlik tarafindan cikarilacak bir yonetmelikle belirlenir.

madde 25. - 4077 sayili kanunun 18 inci maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 18. - tuketicinin kullanimina sunulan mal ve hizmetlerin kisi beden ve ruh sagligi ile cevreye zararli veya tehlikeli olabilmesi durumunda, bu mallarin emniyetle kullanilabilmesi icin uzerine veya ekli kullanim kilavuzlarina, bu durumla ilgili aciklayici bilgi ve uyarilar, acikca gorulecek ve okunacak sekilde konulur veya yazilir.

bakanlik, hangi mal veya hizmetlerin aciklayici bilgi ve uyarilari tasimasi gerektigini ve bu bilgi ve uyarilarin seklini ve yerini ilgili bakanlik ve diger kuruluslarla birlikte tespit ve ilânla gorevlidir.

madde 26. - 4077 sayili kanunun 19 uncu maddesi basligiyla birlikte asagidaki sekilde degistirilmistir.

mal ve hizmet denetimi

madde 19. - tuketiciye sunulan mal ve hizmetler; ilgili bakanliklar tarafindan resmi gazetede yayimlanarak mecburi uygulamaya konulan standartlar dahil olmak uzere uyulmasi zorunlu olan teknik duzenlemeye uygun olmalidir.

ilgili bakanliklar, bu esaslara gore denetim yapmak veya yaptirmakla gorevlidir. mal ve hizmet denetimine iliskin usul ve esaslar her bir ilgili bakanlikca ayri ayri tespit ve ilân edilir.

madde 27. - 4077 sayili kanunun 20 nci maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 20. - tuketicinin egitilmesi konusunda orgun ve yaygin egitim kurumlarinin ders programlarina, millî egitim bakanliginca gerekli ilaveler yapilir.

tuketicinin egitilmesi ve bilinclendirilmesi icin radyo ve televizyonlarda programlar duzenlenmesine iliskin usul ve esaslar, tuketici konseyinin onerisi ile bakanlikca tespit ve ilân olunur.

madde 28. - 4077 sayili kanunun 21 inci maddesinin birinci ve ikinci fikralari asagidaki sekilde degistirilmistir.

tuketicinin sorunlarinin, ihtiyaclarinin ve cikarlarinin korunmasina iliskin gerekli tedbirleri arastirmak, sorunlarin evrensel tuketici haklari dogrultusunda cozulmesi icin alinacak tedbirlerle, bu kanunun uygulanmasina yonelik tedbirlere dair gorusleri, ilgili mercilerce oncelikle ele alinmak uzere iletmek amaciyla, bakanligin koordinatorlugunde bir "tuketici konseyi" kurulur.

tuketici konseyi, bakanin veya gorevlendirecegi bir bakanlik gorevlisinin baskanliginda, adalet, icisleri, maliye, milli egitim, saglik, ulastirma, tarim ve koyisleri, sanayi ve ticaret, turizm ve cevre bakanliklari ile devlet planlama teskilati mustesarligi, hazine mustesarligi, dis ticaret mustesarligi, turk patent enstitusu baskanligi, devlet istatistik enstitusu baskanligi, turk standartlari enstitusu baskanligi, rekabet kurumu, radyo ve televizyon ust kurulu, enerji piyasasi duzenleme kurumu, telekomunikasyon kurumu, turk akreditasyon kurumu, milli produktivite merkezi, diyanet isleri baskanligi, buyuk sehir belediyeleri, il belediyelerini temsilen turk belediyeler birligi, isci sendikalari konfederasyonlari, memur sendikalari konfederasyonlari,turkiye isveren sendikalari konfederasyonu, turkiye milli kooperatifler birligi, yuksekogretim kurulu, turkiye barolar birligi, turkiye serbest muhasebeci mali musavirler ve yeminli mali musavirler odalari birligi, turk muhendis ve mimar odalari birligi, turk eczacilar birligi, turk tabipleri birligi, turk dishekimleri birligi, turk veteriner hekimleri birligi, turkiye esnaf ve sanatkarlari konfederasyonu, turkiye odalar ve borsalar birligi, turkiye bankalar birligi, turkiye seyahat acenteleri birligi, turkiye otelciler birligi, turkiye ziraat odalari birligi, tuketim kooperatifleri merkez birligi, ahilik arastirma ve kultur vakfi ve tuketici orgutleri temsilcilerinden olusur.

madde 29. - 4077 sayili kanunun 22 nci maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 22. - bakanlik, il ve ilce merkezlerinde, bu kanunun uygulamasindan dogan uyusmazliklara cozum bulmak amaciyla en az bir tuketici sorunlari hakem heyeti olusturmakla gorevlidir.

baskanligi sanayi ve ticaret il muduru veya gorevlendirecegi bir memur tarafindan yurutulen tuketici sorunlari hakem heyeti; belediye baskaninin konunun uzmani belediye personeli arasindan gorevlendirecegi bir uye, baronun mensuplari arasindan gorevlendirecegi bir uye, ticaret ve sanayi odasi ile esnaf ve sanatkar odalarinin gorevlendirecegi bir uye ve tuketici orgutlerinin sececekleri bir uye olmak uzere baskan dahil bes uyeden olusur. ticaret ve sanayi odasi ya da ayri ayri kuruldugu yerlerde ticaret odasi ile esnaf ve sanatkar odalarinin gorevlendirecegi uye, uyusmazligin satici tarafini olusturan kisinin tacir veya esnaf ve sanatkar olup olmamasina gore ilgili odaca gorevlendirilir.

bakanlik tasra teskilatinin bulunmadigi il ve ilcelerde tuketici sorunlari hakem heyetinin baskanligi en buyuk mulki amir ya da gorevlendirecegi bir memur tarafindan yurutulur. tuketici orgutu olmayan yerlerde tuketiciler, tuketim kooperatifleri tarafindan temsil edilir. tuketici sorunlari hakem heyetinin olusumunun saglanamadigi yerlerde noksan uyelikler, belediye meclislerince re’sen doldurulur.

tuketici sorunlari hakem heyetlerinde heyetin calismalarina ve kararlarina esas olacak dosyalari hazirlamak ve uyusmazliga iliskin raporu sunmak uzere en az bir raportor gorevlendirilir.

degeri besyuz milyon liranin altinda bulunan uyusmazliklarda tuketici sorunlari hakem heyetlerine basvuru zorunludur. bu uyusmazliklarda heyetin verecegi kararlar taraflari baglar. bu kararlar icra ve iflas kanununun ilamlarin yerine getirilmesi hakkindaki hukumlerine gore yerine getirilir. taraflar bu kararlara karsi onbes gun icinde tuketici mahkemesine itiraz edebilirler. itiraz, tuketici sorunlari hakem heyeti kararinin icrasini durdurmaz. ancak, talep edilmesi sartiyla hakim, tuketici sorunlari hakem heyeti kararinin icrasini tedbir yoluyla durdurabilir. tuketici sorunlari hakem heyeti kararlarina karsi yapilan itiraz uzerine tuketici mahkemesinin verecegi karar kesindir.

degeri besyuz milyon lira ve ustundeki uyusmazliklarda tuketici sorunlari hakem heyetlerinin verecekleri kararlar, tuketici mahkemelerinde delil olarak ileri surulebilir. kararlarin baglayici veya delil olacagina iliskin parasal sinirlar her yilin ekim ayi sonunda devlet istatistik enstitusunun toptan esya fiyatlari endeksinde meydana gelen yillik ortalama fiyat artisi oraninda artar. bu durum, bakanlikca her yil aralik ayi icinde resmi gazetede ilân edilir.

25 inci maddede cezai yaptirima baglanmis hususlar disindaki tum uyusmazliklar, tuketici sorunlari hakem heyetlerinin gorev ve yetkileri kapsamindadir.

tuketici sorunlari hakem heyetleri baskan ve uyeleri ile raportorlere verilen huzur hakki veya huzur ucretinin odenmesine iliskin esas ve usuller, bir ayda odenecek tutar 2000 gosterge rakaminin memur aylik katsayisiyla carpimi sonucu bulunacak miktari gecmemek uzere maliye bakanliginin uygun gorusu alinarak bakanlikca belirlenir.

tuketici sorunlari hakem heyetlerinin kurulmasi, calisma usul ve esaslari ile diger hususlar bakanlikca cikarilacak bir yonetmelikte duzenlenir.

madde 30 - 4077 sayili kanunun 23 uncu maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 23. - bu kanunun uygulanmasiyla ilgili olarak cikacak her turlu ihtilaflara tuketici mahkemelerinde bakilir. tuketici mahkemelerinin yargi cevresi, hakimler ve savcilar yuksek kurulunca belirlenir.

tuketici mahkemeleri nezdinde tuketiciler, tuketici orgutleri ve bakanlikca acilacak davalar her turlu resim ve harctan muaftir. tuketici orgutlerince acilacak davalarda bilirkisi ucretleri, 29 uncu maddeye gore kaydedilen ozel odenekten bakanlikca karsilanir. davanin, davali aleyhine sonuclanmasi durumunda, bilirkisi ucreti 6183 sayili amme alacaklarinin tahsil usulu hakkinda kanun hukumlerine gore davalidan tahsil olunarak 29 uncu maddede duzenlenen esaslara gore butceye ozel gelir kaydedilir. tuketici mahkemelerinde gorulecek davalar hukuk usulu muhakemeleri kanununun yedinci babi, dorduncu fasli hukumlerine gore yurutulur.

tuketici davalari tuketicinin ikametgahi mahkemesinde de acilabilir.

bakanlik ve tuketici orgutleri munferit tuketici sorunu olmayan ve genel olarak tuketicileri ilgilendiren hallerde bu kanunun ihlali nedeniyle kanuna aykiri durumun ortadan kaldirilmasi amaciyla tuketici mahkemelerinde dava acabilirler.

gerekli hallerde tuketici mahkemeleri ihlalin tedbiren durdurulmasina karar verebilir. tuketici mahkemesince uygun gorulen tedbir kararlari, masrafi daha sonra haksiz cikan taraftan alinmak ve 29 uncu maddede duzenlenen esaslara gore butceye ozel gelir kaydedilmek uzere, ulke duzeyinde yayinlanan gazetelerden birinde basin ilan kurumunca ve ayrica varsa davanin acildigi yerde yayinlanan mahalli bir gazetede derhal ilân edilir.

kanuna aykiri durumun ortadan kaldirilmasina yonelik tuketici mahkemesi kararlari ise masrafi davalidan alinmak uzere ayni yontemle derhal ilân edilir.

madde 31. - 4077 sayili kanunun 24 uncu maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 24. - satisa sunulan bir seri malin ayipli olmasi durumunda bakanlik, tuketiciler veya tuketici orgutleri, ayipli seri malin uretiminin ve satisinin durdurulmasi ve satis amaciyla elinde bulunduranlardan toplatilmasi icin dava acabilir.

satisa sunulan bir seri malin ayipli oldugunun mahkeme karari ile tespit edilmesi halinde, malin satisi gecici olarak durdurulur. mahkeme kararinin teblig tarihinden itibaren en gec uc ay icinde malin ayibinin ortadan kaldirilmasi icin uretici-imalatci ve/veya ithalatci firma uyarilir. malin ayibinin ortadan kalkmasinin imkânsiz olmasi halinde mal, uretici-imalatci ve/veya ithalatci tarafindan toplanir veya toplattirilir. toplatilan mallar tasidiklari risklere gore kismen veya tamamen imha edilir veya ettirilir.

satisa sunulan bir seri malin, tuketicinin guvenligini tehlikeye sokan ayip tasimasi durumunda, 4703 sayili urunlere iliskin teknik mevzuatin hazirlanmasi ve uygulanmasina dair kanun hukumleri saklidir.

ayipli mallari satin alan tuketicilerin ugradiklari maddî ve manevî zararlar nedeniyle dava acma haklari saklidir.

4 uncu maddenin altinci fikrasi hukumlerine tâbi bir seri ayipli malin satisa arz edilmesi durumunda bu madde hukumleri uygulanmaz.

madde 32. - 4077 sayili kanuna 24 uncu maddesinden sonra gelmek uzere asagidaki madde eklenmistir.

olduklarindan farkli gorunen mallar

madde 24/a. - gida urunu olmamalarina ragmen, sahip olduklari sekil, koku, gorunum, ambalaj, etiket, hacim veya boyutlari nedeniyle olduklarindan farkli gorunen ve bu sebeple de tuketiciler tarafindan gida urunleriyle karistirilarak tuketicilerin sagligini ve guvenligini tehlikeye atan mallarin uretilmesi, pazarlanmasi, ithalati ve ihracati yasaktir.

mal piyasaya surulmusse, 4703 sayili urunlere iliskin teknik mevzuatin hazirlanmasi ve uygulanmasina dair kanun hukumleri uygulanir.

oldugundan farkli gorunen mali satin alan tuketicilerin ugradiklari maddi ve manevi zararlar nedeniyle dava acma haklari saklidir.

madde 33. - 4077 sayili kanunun 25 inci maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 25. - 6 nci maddenin yedinci fikrasi uyarinca, bakanlikca belirlenen usul ve esaslara aykiriligi tespit edilen her bir sozlesme icin 50.000.000 lira para cezasi uygulanir.

4 uncu maddenin yedinci fikrasinda, 5 inci maddede, 6 nci maddenin altinci fikrasinda, 6/a maddesinde, 6/b, 6/c maddeleri uyarinca bakanlikca belirlenen usul ve esaslarda, 7 nci maddenin besinci fikrasinda, 9 uncu maddede, 9/a maddesinde, 10 uncu maddede, 10/a maddesinde, 11/a maddesinin ikinci ve dorduncu fikralarina, 12, 13, 14, 15 ve 27 nci maddelerde belirtilen yukumluluklere aykiri hareket edenler hakkinda 100.000.000 lira para cezasi uygulanir.

7 nci maddenin dorduncu ve altinci fikralari ile 8 inci maddede belirtilen yukumluluklere aykiri hareket edenler hakkinda 250.000.000 lira para cezasi uygulanir.

20 nci maddenin ikinci fikrasi uyarinca bakanlikca tespit ve ilân olunan usul ve esaslara aykiriliga 500.000.000 lira para cezasi uygulanir. aykirilik ulke duzeyinde yayin yapan radyo ve televizyonlarca gerceklestirilmisse cezanin on kati uygulanir.

18 inci maddeye aykiri hareket eden uretici-imalatci ve ithalatci hakkinda 1.000.000.000 lira para cezasi, satici-saglayici hakkinda ise bu cezanin beste biri uygulanir.

19 uncu maddenin birinci fikrasina aykiri hareket edenler hakkinda 2.000.000.000 lira para cezasi uygulanir.

11 inci maddeye aykiri hareket edenler hakkinda 5.000.000.000 lira para cezasi uygulanir. aykirilik ulke duzeyinde yayim yapan sureli yayin ile gerceklesmisse cezanin yirmi kati uygulanir. bakanlik, ayrica sureli yayin kurulusundan kampanyanin ve kampanyaya iliskin her turlu reklam ve ilânin durdurulmasini ister. bu istege ragmen aykiriligin devami halinde, reklam ve ilânin durdurma zorunlulugunun dogdugu tarihten itibaren her sayi- gun icin 100.000.000.000 lira para cezasi uygulanir. bakanlik, kampanyanin ve kampanyaya iliskin her turlu reklam ve ilânin durdurulmasi talebi ile tuketici mahkemesine basvurur.

16 nci maddeye aykiri hareket edenler hakkinda uc aya kadar tedbiren durdurma ve/veya durdurma ve/veya duzeltme ve/veya 3.500.000.000 lira para cezasi uygulanir. reklam kurulu, ihlalin niteligine gore bu cezalari birlikte veya ayri ayri verebilir. 16 nci maddeye aykirilik, ulke duzeyinde yayin yapan yazili, sozlu, gorsel ve sair araclar ile gerceklesmis ise, para cezasi on kati olarak uygulanir.

7 nci maddenin yedinci ve sekizinci fikralarina aykiri hareket edenlere, kampanya konusu mal veya hizmetin fatura bedeli oraninda para cezasi uygulanir. kampanyayi duzenleyen, tuketici kampanyadan ayrildiginda, para iadesinde bulunursa bu ceza uygulanmaz.

7 nci maddenin ikinci fikrasina aykiri hareket edenlere, 7 nci madde hukumlerine uygun kampanya duzenlemeleri icin bir hafta sure taninir. bu surenin bitiminde aykiriligin devam ettiginin tespiti halinde, bu hukme aykiri hareket edenlerle 24 ve 24/a maddelerinde belirtilen yukumluluklere aykiri hareket edenlere 50.000.000.000 lira para cezasi uygulanir.

yukaridaki fikralarda belirtilen para cezalari, fiilin bir yil icerisinde tekrari halinde iki misli olarak uygulanir. para cezalari her yil basinda 765 sayili turk ceza kanununun ek 2 nci madde hukumleri uyarinca artirilir.

bu kanunda yazili fiiller hakkinda diger kanunlarda da para cezasi ongorulmusse agir olan ceza uygulanir.

madde 34. - 4077 sayili kanunun 26 nci maddesinin birinci fikrasi asagidaki sekilde degistirilmistir.

25 inci maddenin bir, dort, yedi, sekiz, dokuz ve onuncu fikralarindaki cezalar bakanlik tarafindan, diger fikralarindaki cezalar o yerin mulki amiri tarafindan uygulanir.

madde 35. - 4077 sayili kanunun 28 inci maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 28. - bakanlik ilac, mustahzar, kozmetik ve gida maddeleri analizleri haric olmak uzere, bu kanunun uygulanmasi icin resmi ve ozel kuruluslarin kurulu bulunan laboratuvarlarindan yararlanabilir.

bakanlikca yapilan denetimler sirasinda alinan numunelerin test ve muayeneleri resmi veya ozel kurulus laboratuvarlarinda yaptirilabilir. test ve muayene ucretleri 29 uncu maddedeki ozel odenekten karsilanir. test ve muayene sonuclarinin ilgili standarda veya teknik duzenlemeye aykiri cikmasi halinde buna iliskin tum giderler uretici veya ithalatci tarafindan odenir. bu giderler, 6183 sayili amme alacaklarinin tahsil usulu hakkinda kanun hukumlerine gore tahsil olunur. tahsil olunan test ve muayene ucretleri 29 uncu maddede duzenlenen esaslara gore butceye ozel gelir kaydedilir.

madde 36. - 4077 sayili kanunun 29 uncu maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 29. - tuketici konseyi, tuketici sorunlari hakem heyetleri ve reklam kurulunun kurulus ve calismalarina iliskin masraflar, tuketici dernekleri ve bunlarin ust kuruluslarina yapilacak maddi yardimlar, bakanligin tuketicinin korunmasi amacina yonelik masraflari, sair harcamalar ve usul ve esaslari maliye bakanliginin uygun gorusu uzerine sanayi ve ticaret bakanliginca tespit edilecek miktarlarda personele yapilacak ek odemede;

a) bakanlik butcesine konulacak odenekten,

b) yeni kurulacak olan anonim ve limited sirket statusundeki tum ortakliklarin sermayelerinin ve sermaye artirimi halinde, artan kismin binde biri nispetinde yapilacak odemelerden karsilanir.

(b) bendinde belirtilen gelirler turkiye cumhuriyet merkez bankasi veya muhabiri olan t.c. ziraat bankasi nezdinde acilacak hesapta toplanir. bu hesapta toplanan tutarlarin yuzde altmisi sanayi ve ticaret bakanligi merkez saymanlik mudurlugu hesabina, yuzde kirki rekabet kurumu hesabina her ay sonunda aktarilir.

merkez saymanlik mudurlugu hesabina aktarilan tutarlar bir yandan butceye ozel gelir, diger yandan maliye bakanliginca, sanayi ve ticaret bakanligi butcesinde mevcut veya yeni acilacak tertiplere ozel odenek kaydedilir.

bakanlik butcesine ozel odenek olarak kaydedilen tutarlardan bir kismi; en az bes yildir faaliyette bulunan ticari, siyasi ve idari kuruluslardan bagimsiz tuketici dernekleri ile bunlarin ust kuruluslarinin yapacagi faaliyetleri iceren projelerin desteklenmesinde kullanilir. bu hesaptan, tuketici dernekleri ve bunlarin ust kuruluslarinin yonetim ve denetim kurullarinda gorev alanlara huzur hakki ve maas adi altinda herhangi bir odeme yapilamaz. bu hesaptan yararlanacak tuketici dernekleri ve bunlarin ust kuruluslarinin tasiyacagi diger kriterler, sanayi ve ticaret bakanligi ile maliye bakanliginin birlikte hazirlayacagi bir yonetmelikle duzenlenir.

bu suretle ozel odenek kaydedilen miktarlardan yili icerisinde harcanmayan tutarlari ertesi yil butcesine devren ozel gelir ve ozel odenek kaydetmeye maliye bakani yetkilidir.

madde 37. - 4077 sayili kanunun 32 nci maddesi asagidaki sekilde degistirilmistir.

madde 32. - 3489 sayili pazarliksiz satis mecburiyetine dair kanun, 632 sayili ithal veya yurt icinde imal edilen tasit araclari, motor, makina alet ve cihazlarin tanitmalik ile birlikte satisi hakkinda kanun, 3003 sayili endustriyel mamulatin maliyet ve satis fiyatlarinin kontrolu ve tespiti hakkinda kanun yururlukten kaldirilmistir.

gecici madde 1. - bu kanunun yayimindan once borclunun temerrudu nedeniyle odenmeyerek icra takibi asamasina gelen veya icra takibine konu edilen kredi karti borclari, temerrut tarihindeki ana paraya, yillik yuzde elliyi gecmemek uzere gecikme faizi uygulanmak suretiyle oniki esit taksitte odenir.

kredi karti borclari nedeniyle gerceklestirilen her turlu takip, yukarida yer alan hukme gore ilk taksidin odenmesiyle durur ve son taksidin odenmesiyle birlikte tum sonuclariyla ortadan kalkar.

bu madde hukumleri, tuketicinin kredi verene, kanunun yayimi tarihinden itibaren otuz gun icinde yazili muracaat etmesi halinde uygulanir.

madde 38. - bu kanunun; 36 nci maddesi ile gecici 1 inci maddesi yayimi tarihinde, diger maddeleri ise yayimi tarihinden itibaren uc ay sonra yururluge girer.

madde 39. - bu kanun hukumlerini bakanlar kurulu yurutur.

(bkz: tuketici)